Projekt Wygasz jest polską inicjatywą związaną z problematyką zanieczyszczenia świetlnego. Powstał w ramach przedsięwzięcia "Ścieżki Kopernika", finansowanego ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, które w 2012 r. ogłosiło konkurs na projekty naukowe angażujące lokalne społeczności, w tym młodzież szkolną. Jednym z laureatów konkursu był właśnie Projekt Wygasz, który zdobył 50 punktów na 50 możliwych, jednocześnie zdobywając pierwsze miejsce wśród projektów z województwa dolnośląskiego.

Ryc. 1. Logo programu Ścieżki Kopernika

Projekt prowadzony był do grudnia 2014 r. przez konsorcjum Unizery utworzone przez Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Towarzystwo Izerskie (kierownikiem projektu był dr Sylwester Kołomański z Instytutu Astronomicznego). Jego głównym celem było zwiększenie świadomości lokalnych społeczności w aspekcie zanieczyzczenia świetlnego, przy jednoczesnej aktywizacji młodzieży szkolnej i nauczycieli w badaniach nad poziomem tego zjawiska w województwie dolnośląskim. Szczegółowe cele programu obejmowały m.in.:

-  utworzenie pracowni dydaktyczno-obserwacyjnej w osadzie Orle na terenie Izerskiego Parku Ciemnego Nieba, wyposażonej w sprzęt obserwacyjny, pomiarowy oraz multimedialny

- organizację warsztatów dla nauczycieli, uczniów i miłośników astronomii w pracowni dydaktyczno-obserwacyjnej, mających na celu zdobycie wiedzy z zakresu wykonywania pomiarów poziomu zanieczyszczenia świetlnego

-  wykonywanie pomiarów zanieczyszczenia świetlnego

-  przygotowanie modułów zajęć służących poznaniu problemu zanieczyszczenia świetlnego

Nauczyciele po uzyskaniu certyfikatu zaświadczającego odbycie warsztatów będą mogli korzystać z pracowni dydaktyczno-pomiarowej po zakończeniu Projektu Wygasz. Będzie również istniała możliwość przeniesienia pracowni w inne miejsce. Praca z dziećmi z różnych szkół przyczyni się do zwiększenia zasięgu akcji propagującej walkę z zanieczyszczeniem świetlnym. Dodatkowo jednym z celów projektu było stworzenie i prowadzenie bazy danych, w której będą gromadzone i udostępniane wyniki pomiarów.

W ramach Projektu Wygasz wypracowano i stosowano cztery metody mierzenia poziomu jasności nocnego nieba, w tym dwie obserwacyjne (liczenie gwiazd i wyznaczanie jasności granicznej widocznych gwiazd) oraz dwie instrumentalne (pomiary za pomocą miernika Sky Quality Meter, a także fotografowanie nieba i obróbka zdjęć za pomocą programu komputerowego). Więcej o metodach pomiarów stosowanych na świecie przeczytasz tutaj.

Grzegorz Iwanicki

Źródło ilustracji: Ścieżki Kopernika (http://sciezkikopernika.pl/)