Minął kolejny tydzień na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Czas więc na kolejne podsumowanie. Dziś piszemy głównie o awaryjnej pracy robotów na zewnątrz kompleksu. W miniony weekend udało się dzięki nim wymienić zepsute urządzenie elektryczne. Oprócz tego podsumowujemy naukowe osiągnięcia misji i piszemy o platformie z eksperymentami wystawionej na zewnątrz ISS.

Roboty wykonują awaryjną pracę elektryczną na stacji

25 kwietnia br. Zaobserwowano dość poważną awarię w systemie zasilania Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Jeden z czterech ośrodków dystrybucji energii elektrycznej MBSU przestał wysyłać dane telemetryczne i nie dało się wysyłać mu żadnych komend. MBSU to urządzenia dystrybuujące energię elektryczną pozyskiwaną z paneli słonecznych do urządzeń wewnątrz i na zewnątrz stacji. Wszystkie cztery znajdują się w centralnym segmencie S0 i każdy z nich podłączony jest do dwóch linii energetycznych, z których kieruje energię elektryczną do przetworników prądu stałego, które zasilają następnie różne obwody stacji.

Co prawda MBSU, z którym utracono łączność nadal przesyłał energię z linii 2A i 2B do przetworników DC-DC, to jednak była to poważna anomalia, która mogła skutkować większymi konsekwencjami w przyszłości.
Problem z urządzeniem przypominał podobny, który dotknął inną jednostkę MBSU w 2012 roku. Wtedy trzeba było wymienić całą jednostkę na nową. Wykonano to w ramach dwóch spacerów kosmicznych. Tym razem postanowiono spróbować najpierw wykorzystać duet robotyczny – Canadarm2 oraz robota Dextre. Prace trwały od czwartku do soboty ubiegłego tygodnia.

Robotom udało się wykonać całą potrzebną pracę na zewnątrz, dzięki czemu uniknięto konieczności wyjścia do tego celu astronautów. W tej chwili stacja posiada jeszcze jeden zapasowy w pełni funkcjonalny moduł MBSU. Ten zużyty zostanie prawdopodobnie zabrany przez statek Dragon lub HTV w przyszłości.

Agencja NASA z pewnością cieszy się z powiększających się możliwości pracy przez systemy robotyczne stacji. Zmniejsza to koszty utrzymania obiektu i pozwala astronautom poświęcić więcej czasu na realizację misji naukowej. Od 2011 roku, kiedy Dextre po raz pierwszy został wykorzystany do pracy utrzymaniowych na zewnątrz stacji, poczyniono duże postępy. Obecnie, niektóre z zadań stały się rutyną dla robotów kierowanych z centrum kontroli misji na Ziemi. We wczesnych latach funkcjonowania stacji, każda wymiana elementu oznaczała konieczność wyjścia załogi.

Platforma do eksperymentów NanoRacks zainstalowana na zewnątrz stacji

28 kwietnia na zewnątrz Japońskiego Modułu Eksperymentalnego zamontowano platformę NREP (NanoRacks External Platform). NREP to specjalna platforma do montażu eksperymentów prywatnych firm i instytucji akademickich wymgających ekspozycji na środowisko kosmiczne. Jest to pierwsza tego typu komercyjna platforma.

NREP został wyposażony przez astronautów w parę nowych eksperymentów, następnie po przeniesieniu do śluzy platforma została zainstalowana na zewnątrz modułu JEM przez Japońskie Ramię Robotyczne. Instalacja zakończyła się sukcesem, oba eksperymenty działają i wysyłają już dane.

W kolejnym odcinku cyklu opiszemy eksperymenty wystawione na zewnątrz stacji na zamontowanej platformie.

Nauka na Stacji

Na początku maja na stacji rozpoczęto kolejną serię eksperymentów związaną z badaniem utraty masy kostnej w warunkach mikrograwitacji. Peggy Whitson wraz z Thomasem Pesquet przygotowali badanie OsteoOmics. Nowy zestaw eksperymentalny pomoże zbadać różne rodzaje komórek tkanki kostnej pod kątem zmian wywołanych przez mikrograwitację. Następnie dane te zostaną zestawione z uzyskanymi na Ziemi danymi z symulatora lewitacji magnetycznej. W ten sposób naukowcy dowiedzą się, czy taki sposób symulowania środowiska kosmicznego na Ziemi jest wystarczająco dokładny. Jeśli tak, to będzie można wynajdywać tu na Ziemi nowe sposoby radzenia sobie z osteoporozą spowodowaną długotrwałą nieważkością.

Jack Fischer także wykonywał badania związane z utratą masy kostnej na orbicie. Naukowcy NASA próbują w tej chwili opracować nowe protokoły treningów oporowych i aerobowych dla astronautów, które w krótszym czasie dałyby te same efekty. W tym celu Fischer wykonał serię skanów ultradźwiękowych, które mają ocenić zmiany w objętości mięśni podczas pobytu na stacji.

Oprócz tego zainstalowano w ostatnim tygodniu na stacji nowy eksperyment o nazwie Passive Thermal Flight Experiment. Ma on testować prototypową technologię transferu ciepła w statkach kosmicznych. Inżynierowie NASA chcą w przyszłych misjach korzystać z systemów lżejszych i wymagających mniejszej energii elektrycznej do działania.

Źródło: NASA/SF101/NSF

Więcej informacji:

• cotygodniowe podsumowanie naukowe działań na ISS
• filmowe podsumowanie tygodnia od NASA (YouTube)
• oficjalny blog NASA dot. Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
• artykuł opisujący wymianę jednoski MSBU (Spaceflight101)

Na zdjęciu: Astronauci Fiodor Juriczkin i Jack Fischer w przerwie podczas posiłku w module Unity. Źródło: NASA.