Przejdź do treści
Dodane przez grabianski - 09 lut 2018
img

Przyszedł czas na kolejne podsumowanie działań na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Na ISS działo się dużo. Rosjanie przeprowadzili swój pierwszy w tym roku spacer kosmiczny, Amerykanie przełożyli swoje wyjście, a teraz wszyscy przygotowują się do przylotu statku towarowego Progress MS-08.

Ostatnie tygodnie na ISS miały po raz kolejny upłynąć pod znakiem spacerów kosmicznych. Pierwszy amerykański spacer kosmiczny w tym roku, w którym wymieniono jedną z końcówek w ramieniu robotycznym Canadarm2 nie zakończył się całkowitym powodzeniem. Jedna z dwóch linii kontrolnych, dzięki którym można wysyłać sygnały sterujące końcówką ramienia LEE nie działała. Inżynierowie chcieli więc planowane drugie wyjście astronautów poświęcić na ponowną wymianę na zdjętą we wcześniejszym spacerze, zdegradowaną końcówkę. Jednak na dzień przed planowanym spacerem, okazało się, że problemem było oprogramowanie i wystarczyło wysłać stosowną poprawkę.

Ramię robotyczne Canadarm2, które wykonuje mnóstwo prac remontowych, konserwacyjnych, cumuje statki towarowe i przenosi astronautów podczas spacerów jest wyposażone w dwie końcówki chwytające LEE, dzięki którym można manipulować kompatybilnymi z nią obiektami. Stare końcówki nadal spełniały swoją rolę, jednak po wielu latach eksploatacji wykazywały już zużycie i planiści misji Międzynarodowej Stacji Kosmicznej zaordynowali operację ich wymiany.

Zamieszanie z końcówkami opóźnia więc kolejne wyjście astronautów. Mark Vande Hei i Norishige Kanai wyjdą więc na zewnątrz ISS dopiero 15 lutego. W planie spaceru astronauci będą mieli przeniesienie jednej ze zużytych końcówek ramienia LLE do modułu Quest (by później wysłać ją na Ziemię statkiem Dragon) i przeniesienie drugiej z nich do zewnętrznej przechowalni MBS.

Jeden spacer został przełożony, ale Rosjanie przeprowadzili swój własny. 2 lutego w przestrzeń wyszli Szkaplerow i Misurkin, a szczegóły ich działań opisujemy niżej.

Krótko po rosyjskim spacerze, załoga stacji zaczęła kolejna przygotowania, tym razem do przyjęcia zaopatrzeniowego statku Progress MS-08. Ten przybędzie do kompleksu w niedzielę, a o szczegółach możecie przeczytać poniżej.

Rekordowy spacer Rosjan


Kosmonauci Aleksander Misurkin (z lewej) i Anton Szkaplerow podczas przymiarek do skafandrów Orlan przed spacerem kosmicznym. Źródło: NASA.

2 lutego kosmonauci Anton Szkaplerow i Aleksander Misurkin wyszli z modułu Pirs na zewnątrz Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Rosyjski spacer o desygnacji EVA-44 stał się najdłuższym wyjściem w przestrzeń kosmiczną dla Rosji, trwając 8 godzin i 13 minut.

Kosmonauci użyli do spaceru odnowionych skafandrów Orlan. Głównym celem wyjścia było usunięcie pojemnika ze starą elektroniką dla anteny wysokiego zysku, służącej do komunikacji z rosyjskimi kontrolerami i montaż nowej elektroniki w tylnej części modułu Zwiezda. Kosmonauci wykonali oprócz tego dokładne fotografie modułu i zabrali dwa zewnętrzne eksperymenty.

Najwięcej czasu poświęcono oczywiście zmianom przy antenie. Antena ta nie była używana przez Rosjan przez 17 lat. Rosjanie liczyli na początku wieku, że komunikacja z ISS zostanie przejęta w pełni przez amerykańskie satelity TDRS. Tak się jednak nie stało. Postanowiono więc wymienić przestarzałą elektronikę, by ponownie używać tego sprzętu do kontaktu z Ziemią. Wymagało to nie lada wysiłku - sprzęt ten nie był przystosowany do wymiany. Użyto do tego celu specjalnie przygotowanych narzędzi, ale i tak nie udało się wykonać zadania w przewidzianym czasie.

Był to 4. spacer kosmiczny dla Misurkina i 2. dla Szkaplerowa. Było to zarazem 207. wyjście na zewnątrz Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w historii funkcjonowania obiektu.

Pierwszy w tym roku lot do ISS


Rakieta Sojuz 2.1a przygotowana do startu ze statkiem Progress MS-08 na stanowisku w kosmodromie Bajkonur. Źródło: Roskosmos.

Dziś na stanowisko startowe w kosmodromie Bajkonur dostarczono rakietę Sojuz z bezzałogowym statkiem zaopatrzeniowym Progress. W niedzielę nowoczesny wariant Sojuza 2.1a wystartuje, by wynieść na orbitę towarowy statek do ISS. Progress MS-08 doleci do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej po bardzo szybkiej, trwającej zaledwie dwie orbity trajektorii. Cumowanie do portu w rosyjskiej części stacji powinno nastąpić już 3,5 godziny od startu.

Jeżeli nowy profil lotu się powiedzie, będzie to rekord w czasie od startu do dokowania do ISS. Nowy sposób lotu będzie miał pozytywny wpływ na przyszłe załogi, które będą musiały spędzić mniej czasu w ciasnej przestrzeni statku załogowego Sojuz. Najpierw inżynierowie chcą jednak przetestować tą technikę na bezzałogowym systemie.

Progress MS-08 wyniesie do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej 890 kg paliwa, 420 kg wody, 46 kg powietrza i tlenu oraz 1390 kg zaopatrzenia dla załogi, jedzenia i sprzętu do konserwacji systemów stacji.

Jeżeli nie będzie problemów z rakietą, pogodą lub stanowiskiem startowym, to Sojuz 2.1a powinien wystartować w niedzielę o 9:58 rano polskiego czasu.

Nauka na stacji


Astronauta NASA Joe Acaba podczas pracy z satelitą SPHERES w ramach badania SmoothNav. Źródło: NASA.

Załoga przygotowała do działania eksperymentalne urządzenie ELF (Electrostatic Levitation Furnace). ELF umożliwia topienie i zestalanie materiałów bez użycia pojemników dzięki technice elektrostatycznej lewitacji. Elektrostatyczna lewitacja polega na utrzymywaniu w powietrzu naładowanej elektrycznie próbki przy użyciu pola elektrycznego. Technika ta ułatwia pomiar właściwości materiałów podczas stapiania i zestalania w ekstremalnych temperaturach. Załoga przygotowała próbki do eksperymentu, który będzie w ELF przeprowadzany zdalnie z Ziemi.

Na Międzynarodową Stację Kosmiczną już jakiś czas temu zagościły światła LED-owe. Diody LED mają przewagę nad żarówkami i świetlówkami, dając możliwość kontroli nad natężeniem i kolorem oświetlenia. Dostosowanie długości światła w ciągu doby może pomóc w zaśnięciu, poprawiać czujność i wydajność w ciągu dnia. W ramach eksperymentu Lightning Effects astronauci badają jak nowe światło może im pomóc w codziennych obowiązkach i utrzymaniu rytmu dobowego w trudnym środowisku na orbicie, gdzie dzień i noc zmienia się co kilkadziesiąt minut.

Źródło: NASA/NSF/SFN

Więcej informacji:

Na zdjęciu tytułowym: Widok z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej na Falklandy na południe od Argentyny. W lewym górnym rogu widać statek zaopatrzeniowy Progress MS-07. Źródło: NASA.