AstroJaWil 10 — polski program
astronomiczny

Program AstroJaWil zacząłem pisać na początku 2002 r. W trakcie poznawania języka Pascal Object (Borland Delphi) uzupełniałem istniejące i rozszerzałem program o nowe funkcje. Po sześciu latach pracy nad programem, obecna, 10 wersja programu, jest już znacznie rozbudowana w porównaniu z tą pierwszą z roku 2002.

Przez pierwszych pięć lat dopisywałem do programu funkcje, które uważałem, że są mi potrzebne. Od roku, kiedy program doczekał się swojego miejsca w Internecie na forum Astro4u (link w programie), po wymianie uwag i spostrzeżeń z innymi użytkownikami, program powiększyłem o kilka funkcji zasugerowanych przez nich.

Program jest darmowy. Za używanie go proszę tylko o wysłanie do mnie klasycznej widokówki z miejsca zamieszkania (adres podany w programie) z podaniem imienia, nazwiska i adresu mailowego, na który zostanie wysłany kod rejestracyjny. Wtedy pierwsze okienko rejestracyjne już nie będzie się pokazywać. Kto widokówki nie wyśle, będzie musiał za każdym włączeniem programu gasić okienko rejestracyjne.

Poniżej przedstawiam kilka najważniejszych możliwości programu.

STRONA GŁÓWNA zawiera pozycje równikowe i horyzontalne Słońca, Księżyca, planet Układu Słonecznego i wybranego obiektu. Są tam także obliczone dla danego dnia świty, zmierzchy, wschód, górowanie i zachód Słońca oraz wschód, górowanie i zachód Księżyca. Widoczna jest graficznie ukazana aktualna faza Księżyca. W dolnej części strony głównej jest uproszczony diagram z położeniami na niebie planet, Słońca i Księżyca wśród konstelacji zodiakalnych we współrzędnych równikowych bądź horyzontalnych, w zależności od wyboru. Można ustawić w programie, że z chwilą jego włączenia w środkowej sekcji będą pokazywać się „Aktualności” — wstępnie przygotowane ważne informacje o zjawiskach występujących w danym dniu i następnym. Na wspomnianym Forum AstroJaWila użytkownicy sami przygotowują pliki tekstowe z aktualnościami na dany miesiąc, więc wystarczy taki plik ściągnąć i wkleić do programu. Po przyciśnięciu prawego przycisku myszy, będąc na głównej stronie, mamy MENU rozwijalne z dostępnymi funkcjami programu wraz z podanymi skrótami klawiszowymi.

POMOC — zbiór wszystkich informacji o programie, jego możliwościach i uwagami, jak obsługiwać niektóre funkcje. Jest to użyteczna i bardzo polecana przeze mnie funkcja programu nowemu użytkownikowi, po przejrzeniu której będzie wiedział, jakie możliwości kryją się w AstroJaWilu. Ponadto, aby ułatwić obsługę programu, bardziej złożone funkcje posiadają własne wbudowane funkcje pomocy pod klawiszem INFO.

MIEJSCE — ustawienie współrzędnych własnego miejsca obserwacji. Do wyboru kilkadziesiąt miast w Polsce. Zakres długości geograficznych 0° — 99°59' E. Zakres szerokości geograficznych 0° — 89°59'N.

HORYZONT — umożliwia każdemu użytkownikowi ustawienie na widnokręgu widoczne przeszkody terenowe, jakie przesłaniają niebo z własnego miejsca obserwacji. Są to budynki (szare prostokąty) i domy z dachem dwuspadowym z oknami, drzewa liściaste i iglaste, góry i latarnie uliczne. Jest duża możliwość ustawienia kolorów domów, świateł okien i latarni. Po ich ustawieniu, wybraniu miejsca obserwacji, daty i czasu widzimy niebo dokładnie tak, jak w rzeczywistości sprzężonej z naszymi przeszkodami terenowymi. Program posiada 20 zdefiniowanych krajobrazów, z których kilka jest wykonanych przez użytkowników AstroJaWila. Do przesuwania widocznego fragmentu krajobrazu służą odpowiednie przyciski „<” i „>” ( w lewo i w prawo) oraz „róża wiatrów” — przyciski kierunkowe N, S, W i E. Na niebie w Horyzoncie możemy wyświetlić bardzo wiele informacji o gwiazdach i obiektach mgławicowych oraz współrzędne horyzontalne, równikowe i ekliptykę. Każdy opis można osobno wyłączyć, aby zbyt duża ilość informacji nie psuła widoku nieba. Kliknięcie myszą na wskazaną gwiazdę (przy ustawionym rozpoznawaniu gwiazd) spowoduje wyświetlenie informacji o niej i analogicznie zobaczymy opis mgławicy wraz z jej zdjęciem. W Horyzoncie można obliczyć odległość kątową pomiędzy wybranymi gwiazdami czy obiektami ziemskimi. Z poziomu Horyzontu możemy wprowadzić dane o satelitach Iridium i przelotach stacji ISS, korzystając z obliczeń publikowanych na stronie www.heavens-above.com. Po wybraniu błysku Iridium lub przelotu ISS program ustawi na niebie jego położenie i będzie wiadomo, w którym miejscu u nas będzie to widoczne.

MAPA — posiada bardzo podobne możliwości jak Horyzont, z tym, że niebo wyświetlane jest we współrzędnych równikowych. Widoczne jest położenie planet, Słońca i Księżyca wśród gwiazd. Przesuwanie fragmentów mapy w wybranym powiększeniu odbywa się poprzez wskazanie gwiazdy, która zostanie ustawiona w centralnym położeniu — musi być przy tym ustawiona funkcja „rozpoznawania gwiazd”.

OBIEKT — tu można wybrać obiekt, o którym pewne informacje będą nam później potrzebne, takie jak widoczność na niebie — funkcja WYKRES, dane o wschodzie, górowaniu i zachodzie czy odszukanie go na MAPIE lub HORYZONCIE.

EXTRA — wykaz najatrakcyjniejszych zjawisk na niebie w najbliższych latach. Po wskazaniu danego zjawiska ta data i czas zostaną ustawione w programie i od razu będzie można zobaczyć jego widoczność w naszym miejscu obserwacji. Podczas ustawienia jakiejś godnej zapamiętania sytuacji na niebie można z poziomu funkcji HORYZONT i ASKON dodać je automatycznie do pliku zjawisk EXTRA.

GWIAZDOZBIORY — opisy i mapki wszystkich konstelacji. Opisy można uzupełniać o własne spostrzeżenia i obserwacje.

ASKON — oblicza zakrycia i koniunkcje Księżyca z wybraną planetą i obiektem.

TELESKOP — w tej funkcji każdy, kto buduje swój własny teleskop systemu Newtona, może obliczyć jego parametry, poczytać moje uwagi czy obliczyć wszystkie parametry tubusu, aby obrazy dawane przez ten instrument były najlepsze.

UKŁAD SŁONECZNY — graficzne odwzorowanie ciał Układu Słonecznego w systemie geocentrycznym, heliocentrycznym czy w stałym ustawieniu Ziemia — Słońce. Zachowane są proporcje odległości, jest możliwość ustawienia dowolnego powiększenia, animacji i wybrania opisu dowolnej planety.

JOWISZ — pokazuje położenie księżyców Jowisza w dowolnym momencie, wraz z wykazem zjawisk zachodzących wśród nich.

QUIZ ASTRONOMICZNY — pytania astronomiczne. Po podaniu prawidłowej odpowiedzi w nagrodę zobaczymy jedno z ładnych zdjęć astro wykonanych w większości przez polskich miłośników astrofotografii.

KSIĘŻYC — wygląd nieba w okolicy Księżyca, wybranej planety lub Słońca.

SELENOGRAFIA — szczegółowe zdjęcia widocznej powierzchni Księżyca z możliwością wskazywania kraterów i mórz na Księżycu, aby zobaczyć ich nazwę.

ZAKRYCIA — funkcja umożliwiająca przygotowanie się do obserwacji zakryć gwiazd i planet przez Księżyc. Możliwość obejrzenia efemeryd zakryć (w programie są one policzone dla prawie wszystkich miejsc w Polsce do roku 2009), graficznej wizualizacji miejsca na Księżycu, gdzie znika lub pojawia się gwiazda, oraz możliwość wydrukowania formularza obserwacyjnego na daną noc.

Poniżej krótki opis pozostałych funkcji.

MEMO — zapiski na każdy dzień. Tu można tworzyć własny pamiętnik obserwacyjny. Wiersz zaczynający się od znaku # wyświetlany jest na głównej stronie na górze na czerwono w danym dniu, a dnia poprzedniego na zielono na dole ekranu.

NOTES — 20 zeszytów z własnymi zapiskami.

KARTOTEKA — rozbudowana baza danych. Na przykład można tu sobie założyć książkę adresową. Wybór wyświetlanych informacji, długość pól rekordów jest dowolnie ustawiana. Pełna edycja poszczególnych danych. Dostęp natychmiastowy. Można stworzyć 8 różnych kartotek.

WĘZEŁEK — bardzo przydatna funkcja, w której po wpisaniu dat urodzin, ważnych wydarzeń, cyklicznych spraw do załatwienia — nie przegapimy tych dat. Jest to AstroJaWilowa odmiana Supełka Bogiego.

WYSZUKIWARKA — ta funkcja powstała w wyniku potrzeby odnalezienia zapisanej gdzieś w programie informacji. Dzięki niej od razu znajdziemy, po wskazaniu ciągu znaków, gdzie dana informacja w programie się znajduje.

GRY — rozrywka umysłowa : Saper i Master Mind. Kości to losowe rzuty z nagrodami w postaci zdjęć nieba wykonanych przez miłośników astrofotografii.

AJWSURF — tu można ustawić sobie linki do wybranych stron internetowych, programów na twardym dysku czy wybranych plików, których edycja jest skojarzona w Windowsach z odpowiednim programem.

Gorąco zachęcam do pobrania z sieci programu, który ciągle jest rozwijany dzięki sugestiom użytkowników oraz ostatnio fanów programu, którzy poświęcają swój czas i pracę, aby program był jeszcze lepszy i pełniejszy.

Zapraszam na swoją stronę internetową www.astrojawil.pl, gdzie znajdziecie link do pobrania najświeższej wersji programu i uzyskacie informacje o zmianach w programie oraz zobaczycie miniaturki przysłanych do mnie widokówek, których w momencie pisania tego artykułu mam już ponad 200.