27 września 1964 Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii uroczyście otworzyło zamiejską Stację Obserwacyjną w Niepołomicach koło Krakowa - początkowo wyposażoną jedynie w lunetę Zeiss. Dziś stacja ta jest znana jako Młodzieżowe Obserwatorium Astronomiczne i posiada między innymi otwarte w roku 2010 planetarium.
Planetarium położone w Niepołomicach w pobliżu Krakowa należy do najstarszych w Polsce. W roku 2015 jego aparatura skończyła sześćdziesiąt lat! Co ciekawe, była ona jeszcze wcześniej używana w dawnym krakowskim Planetarium, położonym wówczas przy ulicy Skarbowej. Pokazy prowadził tam wówczas Maciej Mazur, pomysłodawca idei założenia Planetarium w Krakowie. Po latach projektor znalazł swoje stałe miejsce w nowo wybudowanym planetarium niepołomickim. Do dziś umożliwia on odtwarzanie wyglądu nieba z ponad czterema tysiącami gwiazd, o dowolnej porze roku, dla północnych szerokości geograficznych.
Przeczytaj także: Wywiad z Januszem Nicewiczem - wieloletnim pracownikiem MOA
Kopuła planetarium ma średnicę ośmiu metrów i mieści kilkadziesiąt osób. Seanse w Planetarium uzupełniane są zdjęciami i filmami wyjaśniającymi zjawiska zachodzące na niebie. Odpowiednio dobrana oprawa muzyczna sprawia, że nastrój panujący podczas seansu jest niezwykły i zdaniem niektórych wręcz mistyczny. Pokazy podzielone są na różne kategorie wiekowe i tematyczne. W planetarium odbywają się również prelekcje dla grup szkolnych. Wszystkie wykłady i seanse prowadzone są przez wykwalifikowanych astronomów. Okazjonalnie odbywają się również seanse tematyczne nie związane z astronomią - na przykład przyrodnicze.
Tematy seansów dla najmłodszych:
- Tania i skrzaty
- Podróż kosmiczna
Seanse przeznaczone dla młodzieży:
- Polowanie
- Grzybobranie
- Zobaczyć niewidoczne
- Niebo wiosenne
- Niebo letnie
- Niebo jesienne
- Niebo zimowe
- Seans na żywo
- Niebo nad Niepołomicami
Przykładowe tematy prelekcji:
- Miejsce Ziemi we Wszechświecie
- Powstanie i budowa Układu Słonecznego
- Budowa wszechświata
- Co nam zagraża z kosmosu?
- Czy jesteśmy sami we Wszechświecie?
- Słońce – życie z gwiazdą na ramieniu
- Egzotyczne obiekty we Wszechświecie
- Dzieje obserwacji i ich wpływ na rozwój człowieka
- Niezwykłe zjawiska na nocnym niebie
- Gwiazdy, galaktyki, życie
Ciekawostki i dodatkowe atrakcje
W Planetarium w Niepołomicach regularnie odbywa się całonocny "Piknik pod Gwiazdami" - zabawa połączona z nauką, adresowana głównie do szkół i dzieci. Uczestnicy Pikniku zakwaterowani są w jego trakcie w domkach znajdujących się na terenie Obserwatorium. Zajęcia rozpoczynają się o godzinie 18:00, a kończą o 10:00 rano dnia następnego.
Młodszym dzieciom, w tym przedszkolakom, Planetarium oferuje ponadto udział w imprezie edukacyjnej pod tytułem "Gwiezdna przygoda w MOA". Składają się na nią wykłady, pokazy i ciekawe warsztaty astronomiczne.
Istnieje możliwość zorganizowania rozrywkowo-edukacyjnej imprezy urodzinowej lub imieninowej w Młodzieżowym Obserwatorium Astronomicznym. W jej ramach odbywają się pogadanki, pokazy, doświadczenia, quizy i warsztaty plastyczne. Cena imprezy urodzinowej dla dzieci: 400 PLN - grupa do dziesięciu dzieci, każda kolejna osoba to 10 PLN więcej. Czas trwania: do 3 godzin.
Dostępność
Planetarium zaprasza grupy szkolne od poniedziałku do piątku, na umówione wcześniej godziny (9:00, 11:00 lub 13:00) oraz w środy i czwartki na godzinę 18:00.
Prelekcje odbywają się po wcześniejszym telefonicznym uzgodnieniu terminu. Wstęp do Obserwatorium: opiekunowie grup zorganizowanych – bezpłatnie, pozostali uczestnicy – 8 PLN. Cena obejmuje prelekcję i seans.
Przykładowe tematy prelekcji dla szkół:
- Co nam zagraża we Wszechświecie?
- Jaki są skutki długiego przebywania w stanie nieważkości?
- Czy istnieją inne cywilizacje i dlaczego się z nami nie kontaktują?
- Jak zamieszkać na Marsie?
- Co kryje się w czarnych dziurach?
Młodzieżowe Obserwatorium Astronomiczne zaprasza również osoby indywidualne: w soboty o godzinie 11.00 (należy przyjść na kwadrans przed seansem, po tej godzinie nie ma możliwości wejścia do Planetarium). Przy dobrej pogodzie po seansie odbywają się wówczas także obserwacje Słońca przy pomocy teleskopów wyposażonych w specjalistyczne filtry (BAADER AstroSolar™ i Coronado H-Alpha). Cena bilety dla osoby dorosłej - 5 PLN, bilet ulgowy dla dziecka - 3 PLN. Więcej informacji mżna znaleźć tutaj.
Obserwacje nieba dla zwiedzających odbywają się dodatkowo w każdy czwartek w godzinach 20.00 – 23.00. Prezentowane są wówczas aktualnie widoczne obiekty astronomiczne: Księżyc, planety, mgławice i galaktyki. Prowadzący pokazy odpowiada na pytania związane z astronomią. Warunkiem odbycia się pokazów jest bezchmurne niebo (należy np. wcześniej upewnić się telefonicznie).
Adres i dane kontaktowe
Młodzieżowe Obserwatorium Astronomiczne
im. Kazimierza Kordylewskiego w Niepołomicach
ul. Mikołaja Kopernika 2
32–005 Niepołomice
Tel. +48 12 281–15-61
E-mail: moa@[USUŃ_TO]moa.edu.pl