Redakcja popularnonaukowego programu telewizyjnego „Astronarium” została laureatem prestiżowego konkursu „Popularyzator Nauki 2017” w kategorii Media. Konkurs prowadzony jest przez Polską Agencję Prasową oraz Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
15 stycznia 2018 roku podczas uroczystej gali w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie ogłoszono laureatów konkursu Popularyzator Nauki 2017. W kategorii Media zwycięzcą został cykl programów telewizyjnych pt. „Astronarium”, którego koproducentem jest Polskie Towarzystwo Astronomiczne (PTA).
Założeniem programu jest pokazywanie najnowszego stanu wiedzy o Wszechświecie. Zgodnie z hasłem programu „opowiadamy o tajemnicach Wszechświata i naukowcach, którzy je badają”. Astronomię i badania kosmosu przybliżają w „Astronarium” zawodowi astronomowie, na co dzień zajmujący się przedstawianą w danym odcinku tematyką. Kamery programu odwiedzają różne ośrodki badawcze w całej Polsce, a także Polaków pracujących zagranicą przy wielkich międzynarodowych projektach naukowych. Na studio programu zaadaptowane zostało wnętrze kopuły największego teleskopu optycznego na terenie Polski w Centrum Astronomii UMK w Toruniu.
Nagrania do pierwszego sezonu „Astronarium”, obejmującego osiem odcinków, rozpoczęły się w 2014 roku. Ogólnopolska premiera telewizyjna pierwszego odcinka nastąpiła 2 marca 2015 roku na antenie TVP 3 (wtedy o nazwie TVP Regionalna). Później w latach 2015 i 2016 powstały dwa kolejne sezony po trzynaście odcinków. Obecnie emitowana jest kolejna seria odcinków. Do tej pory powstało 51 odcinków, a do końca 2018 roku popularnonaukowa seria „Astronarium” będzie liczyć łącznie 74 odcinki.
Aktualnie program jest emitowany w TVP 3 w soboty i środy oraz w TVP Polonia w środy. W jesiennej ramówce w 2016 roku był także obecny na antenie TVP 1. Jest również często powtarzany przez różne regionalne kanały Telewizji Polskiej. Skumulowany zasięg emisji „Astronarium” na antenach Telewizji Polskiej dla wielu z odcinków przekracza milion widzów.
Dodatkowo „Astronarium” można oglądać w internetowym serwisie YouTube (www.youtube.com/AstronariumPL), gdzie po premierach telewizyjnych zamieszczane są wszystkie odcinki. Liczba subskrybentów youtube'owego kanału „Astronarium” zbliża się do trzydziestu tysięcy osób, a łączna liczba wyświetleń przekroczyła w styczniu 2018 roku dwa miliony.
Autorami scenariusza programu są Bogumił Radajewski – politolog i dziennikarz telewizyjny, dr hab. Maciej Mikołajewski, prof. UMK – astronom pracujący w Centrum Astronomii UMK w Toruniu, oraz dr Krzysztof Czart – astronom, redaktor czasopisma i potalu „Urania – Postępy Astronomii”. Za kierownictwo produkcji odpowiada Iwona Guz z TVP Bydgoszcz, a za montaż Tomasz Stelmach, który dodatkowo razem z Adamem Rubaszewskim realizuje zdjęcia.
Dla mnie ta nagroda to przede wszystkim dowód na to, że spotkanie świata nauki i świata mediów jest możliwe. A wcale nie jest to takie proste. Nauka wymaga precyzji i dbałości o szczegóły. W mediach wszystko ma być zaś łatwe i maksymalnie przystępne. Pogodzić te dwa punkty widzenia to czasem jak połączyć ogień z wodą. Trzeba mówić o nauce w sposób atrakcyjny, ale jednocześnie dokładny. Upraszczać, ale nie trywializować. Wierzę, że tytuł Popularyzator Nauki świadczy o tym, że nam udało się znaleźć na to sposób – komentuje Bogumił Radajewski.
Jako astronom przez większość życia sam obserwowałem i badałem gwiazdy. Lecz „Astronarium” to nie tylko okazja popularyzacji tej nauki, ale przede wszystkim możliwość pokazania osiągnięć i odkryć innych polskich astronomów. Są wśród nich moi mistrzowie, koledzy i uczniowie. Wszyscy oni to na ogół skromni, zatopieni w swojej pracy badacze. Nie ukrywam, że filmowaniu ich twarzy i pasji dla milionowej publiczności często towarzyszy wzruszenie – nie mniejsze niż wtedy, gdy sam znajdowałem jakąś prawdę o kosmosie – mówi dr hab. Maciej Mikołajewski, prof. UMK.
Popularyzacja nauki na antenie telewizyjnej jest bardzo istotna, gdyż pomimo intensywnego rozwoju mediów elektronicznych, telewizja nadal ma olbrzymią siłę przekazu. Czasami potrafi to przynieść dość zaskakujące efekty – niedawno ogłoszono odkrycie pozasłonecznego układu planetarnego zawierającego aż pięć planet, przy którym kluczowy okazał się udział tysięcy ochotników, zachęconych w trakcie specjalnej audycji australijskiej wersji programu telewizyjnego o astronomii pt. Stargazing Live – dodaje dr Krzysztof Czart.
Konkurs Popularyzator Nauki jest prowadzony od 2005 roku. Jest najstarszym i najbardziej prestiżowym w Polsce konkursem, w którym nagradzani są naukowcy, ludzie mediów, instytucje oraz inne osoby zajmujący się upowszechnianiem nauki w społeczeństwie. W tegorocznej, trzynastej edycji zgłoszonych było 62 kandydatów, z których jury nominowało 23 do etapu finałowego, w którym wyłoniono laureatów w kategoriach Naukowiec, Instytucja, Media, Animator oraz Zespół.
Producentami programu „Astronarium” są wspólnie Polskie Towarzystwo Astronomiczne (PTA) oraz Telewizja Polska (TVP). Zdjęcia realizuje zespół z TVP Bydgoszcz. Dofinansowanie produkcji zapewnia Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW). Z kolei partnerem programu jest czasopismo i portal „Urania – Postępy Astronomii” (www.urania.edu.pl).
Oficjalna witryna internetowa „Astronarium” ma adres www.astronarium.pl.
Więcej informacji:
- Rozstrzygnięto konkurs PAP i MNiSW dla popularyzatorów nauki
- Witryna Astronarium
- Odcinki Astronarium na YouTube
- Materiał wideo z gali Popularyzator Nauki 2017
Autor: Krzysztof Czart
Na zdjęciu: Bogumił Radajewski, współautor i prowadzący program Astronarium, po odebraniu nagrody Popularyzator Nauki 2017. Fot. Astronarium
