Grupa naukowców, którą kierują prof. Andrzej Niedzielski z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz prof. Aleksander Wolszczan z Uniwersytetu Stanowego w Pensylwanii, odkryła trzy nowe pozasłoneczne układy planetarne. To już kolejne odkrycie toruńskich astronomów, łącznie na swoim koncie mają 20 planet.
Projekt badawczy PTPS, czyli pensylwańsko-toruńskie poszukiwania planet pozasłonecznych, jest prowadzony od 10 lat. Naukowcy wykorzystują do obserwacji 9,2-metrowy teleskop Hobby-Eberly (HET) w Teksasie. Skupiają się szczególnie na poszukiwaniu planet w pobliżu czerwonych olbrzymów. Jest to etap ewolucji gwiazd, w który Słońce wejdzie za kilka miliardów lat. Gwiazda wtedy znacznie zwiększa swoje rozmiary.
Nie inaczej było tym razem - wszystkie nowo odkryte planety towarzyszą czerwonym olbrzymom, które w tym przypadku mają średnice d 8 do 20 razy większe niż średnica Słońca, a masy mieszczące się w przedziale od 1,2 do 1,5 masy naszego Słońca.
Pierwszy z układów, noszący oznaczenie BD+49 828, posiada planetę o masie minimalnej 1,6 razy większej niż masa Jowisza. Orbita planety ma promień 4,2 jednostki astronomicznej, co odpowiada odległości 4,2 razy większej niż Ziemi od Słońca. Układ HD 216536 posiada z kolei planetę o masie 1,47 masy Jowisza i orbicie o promieniu 0,61 jednostki astronomicznej. Natomiast HD 95127 towarzyszy jeszcze masywniejsza planeta (5 mas Jowisza) na orbicie o promieniu 1,28 jednostki astronomicznej.
W przypadku planety BD+49 828 b, odkrywcy wskazują na jej podobieństwa do Jowisza. Masa jest niespecjalnie wiele większa, a orbita tylko nieco mniejsza niż orbita Jowisza wokół Słońca. Jest to jedna z najdalej położonych od swojej gwiazdy planet pozasłonecznych. Zapewne przetrwa dalsze rozszerzanie się czerwonego olbrzyma i nie zostanie pochłonięta. "Można powiedzieć, że planeta ta przeżyje swoją gwiazdę" - mówią odkrywcy.
Planeta HD 216536 b jest inna. Również ma masę zbliżoną do Jowisza, ale znacznie ciaśniejszą orbitę, porównywalną z orbitą Marsa w Układzie Słonecznym. Przypuszczalnie zostanie w przyszłości wchłonięta przez swoją gwiazdę.
W skład zespołu odkrywców wchodzą prof. Andrzej Niedzielski (UMK), prof. Aleksander Wolszczan (Uniwersytet Stanowy w Pensylwanii), dr Grzegorz Nowak (IAC Teneryfa i UMK), dr Monika Adamów (U. Texas i UMK), dr Kacper Kowalik (U. Illinois), dr Gracjan Maciejewski (UMK) oraz doktorantki z UMK: mgr Beata Deka-Szymankiewicz i mgr Michalina Adamczyk. Natomiast plonem całego projektu są także cztery rozprawy doktorskie oraz kilka prac magisterskich i licencjackich.
Publikacja opisująca odkrycie ukazała się w czasopiśmie naukowym „The Astrophysical Journal”.
Projekt badawczy PTPS, czyli pensylwańsko-toruńskie poszukiwania planet pozasłonecznych, jest prowadzony od 10 lat. Naukowcy wykorzystują do obserwacji 9,2-metrowy teleskop Hobby-Eberly (HET) w Teksasie. Skupiają się szczególnie na poszukiwaniu planet w pobliżu czerwonych olbrzymów. Jest to etap ewolucji gwiazd, w który Słońce wejdzie za kilka miliardów lat. Gwiazda wtedy znacznie zwiększa swoje rozmiary.
Nie inaczej było tym razem - wszystkie nowo odkryte planety towarzyszą czerwonym olbrzymom, które w tym przypadku mają średnice d 8 do 20 razy większe niż średnica Słońca, a masy mieszczące się w przedziale od 1,2 do 1,5 masy naszego Słońca.
Pierwszy z układów, noszący oznaczenie BD+49 828, posiada planetę o masie minimalnej 1,6 razy większej niż masa Jowisza. Orbita planety ma promień 4,2 jednostki astronomicznej, co odpowiada odległości 4,2 razy większej niż Ziemi od Słońca. Układ HD 216536 posiada z kolei planetę o masie 1,47 masy Jowisza i orbicie o promieniu 0,61 jednostki astronomicznej. Natomiast HD 95127 towarzyszy jeszcze masywniejsza planeta (5 mas Jowisza) na orbicie o promieniu 1,28 jednostki astronomicznej.
W przypadku planety BD+49 828 b, odkrywcy wskazują na jej podobieństwa do Jowisza. Masa jest niespecjalnie wiele większa, a orbita tylko nieco mniejsza niż orbita Jowisza wokół Słońca. Jest to jedna z najdalej położonych od swojej gwiazdy planet pozasłonecznych. Zapewne przetrwa dalsze rozszerzanie się czerwonego olbrzyma i nie zostanie pochłonięta. "Można powiedzieć, że planeta ta przeżyje swoją gwiazdę" - mówią odkrywcy.
Planeta HD 216536 b jest inna. Również ma masę zbliżoną do Jowisza, ale znacznie ciaśniejszą orbitę, porównywalną z orbitą Marsa w Układzie Słonecznym. Przypuszczalnie zostanie w przyszłości wchłonięta przez swoją gwiazdę.
W skład zespołu odkrywców wchodzą prof. Andrzej Niedzielski (UMK), prof. Aleksander Wolszczan (Uniwersytet Stanowy w Pensylwanii), dr Grzegorz Nowak (IAC Teneryfa i UMK), dr Monika Adamów (U. Texas i UMK), dr Kacper Kowalik (U. Illinois), dr Gracjan Maciejewski (UMK) oraz doktorantki z UMK: mgr Beata Deka-Szymankiewicz i mgr Michalina Adamczyk. Natomiast plonem całego projektu są także cztery rozprawy doktorskie oraz kilka prac magisterskich i licencjackich.
Publikacja opisująca odkrycie ukazała się w czasopiśmie naukowym „The Astrophysical Journal”.
Więcej informacji:
Źródło: UMK
Na ilustracji:
17 układów planetarnych, posiadających łącznie 20 planet, odkrytych do tej pory przez pensylwańsko-toruński projekt poszukiwania planet. Źródło: UMK.
