Przejdź do treści

Hubble odkrywa, że gwiazdy zgrubienia centralnego galaktyki mogą być starsze od gwiazd dysku

Zaglądając w głąb zgrubienia centralnego ośrodka gwiazd Drogi Mlecznej naukowcy Hubble’a odkryli po raz pierwszy populację starożytnych białych karłów - tlących się pozostałości po niegdyś tętniących życiem gwiazdach, które kiedyś zajmowały jądro Galaktyki. Odnalezienie tych resztek może wreszcie dać astronomom cenne wskazówki dotyczące tego, w jaki sposób powstała nasza Galaktyka na długo przed tym, jak narodziły się Ziemia i Słońce.

Białe karły zawierają informacje dotyczące historii minionej epoki. Są cennym źródłem informacji na temat gwiazd, które istniały 12 miliardów lat temu, czyli niedługo po powstaniu Wszechświata. Później gwiazdy te uległy spaleniu przekształcając się w białe karły. Analiza danych uzyskanych z Hubble’a popiera tezę, że centralne zgrubienie Drogi Mlecznej powstało jako pierwsze, później kolejne gwiazdy rodziły się bardzo szybko - w mniej niż 2 miliardy lat. Reszta rozległego dysku galaktycznego gwiazd drugiej i trzeciej generacji rosła wolniej na obrzeżach otaczających zgrubienie centralne.

Ważnym jest, byśmy obserwowali zgrubienie centralne naszej Galaktyki, gdyż jest to jedyny taki obszar, który możemy badać bardzo szczegółowo. Owszem, możemy obserwować zgrubienia centralne innych galaktyk, ale nie jesteśmy w stanie analizować tak słabych gwiazd, jakimi są białe karły. Zgrubienie centralne Drogi Mlecznej zawiera gwiazdy mające masę stanowiącą niemal ¼ masy całej Galaktyki. Charakterystyka właściwości gwiazd zgrubienia może dostarczyć istotnych informacji dotyczących zrozumienia powstania całej Drogi Mlecznej oraz wielu innych, jej podobnych, bardziej odległych galaktyk.

Badanie Hubble’a ukazało również nieco więcej małomasywnych gwiazd w zgrubieniu, w porównaniu do tych z populacji w dysku galaktycznym. Sugeruje to, że środowisko zgrubienia może być różne od środowiska w dysku, czego efektem jest różny mechanizm tworzenia się gwiazd. Obserwacje były na tyle czułe, że astronomowie użyli danych by wykryć słaby blask białych karów. Zespół oparł swoje wyniki na analizie 70 najgorętszych karłów wykrywalnych przez HST w małym rejonie zgrubienia spośród dziesiątków tysięcy gwiazd.

Białe karły są małe i ekstremalnie gęste. Mają rozmiary Ziemi ale są 200.000 razy bardziej gęste. Łyżeczka materii białego karła ważyłaby około 15 ton. Ich małe rozmiary powodują, że są wyzwaniem obserwacyjnym. Astronomowie wykorzystują ostre zdjęcia z Hubble’a by oddzielić gwiazdy zgrubienia od niezliczonych gwiazd pierwszoplanowych naszej Galaktyki, śledząc ich ruch w czasie. Zespół wykonał tę pracę analizując zdjęcia z Hubble’a tego samego obszaru 240.000 gwiazd uzyskane na przestrzeni 10 lat. Długi horyzont czasowy pozwolił astronomom na dokonanie bardzo precyzyjnych pomiarów ruchu gwiazd i wybranie 70.000 gwiazd ze zgrubienia centralnego. Znajdujące się tam gwiazdy poruszają się w innym tempie niż gwiazdy w dysku, co pozwala na ich zidentyfikowanie.

Astronomowie zidentyfikowali białe karły analizując kolory gwiazd zgrubienia i porównując je z założeniami teoretycznymi. Niewielkie białe karły ukazują się jako bardziej niebieskie w stosunku do gwiazd podobnych do Słońca.

Więcej informacji:
Hubble Uncovers Fading Cinders of Some of Our Galaxy's Earliest Homesteaders

Opracowanie:
Agnieszka Nowak

Źródło:
hubblesite

Na zdjęciu: Białe karły odkryte przez HST w zgrubieniu centralnym Galaktyki. Źródło: NASA, ESA, A. Calamida i K. Sahu (STScI), oraz zespół naukowy SWEEPS




Reklama