Jowisz najstarszą planetą w Układzie Słonecznym

Międzynarodowa grupa naukowców wykazała, że Jowisz jest nie tylko największą, ale również najstarszą planetą w naszym Układzie Słonecznym. Dzięki analizie meteorytów pochodzących z pasa asteroid, badacze byli w stanie określić szacunkowy wiek tego gazowego olbrzyma.
 
Jako największa planeta w Układzie Słonecznym, Jowisz miał znaczący wpływ na kształtowanie się i dynamikę dysku akrecyjnego. Fakt, że Jowisz był pierwszą powstałą planetą jest również kluczowy do zrozumienia w jaki sposób układ kształtował się w późniejszych etapach. Mimo, że wcześniej pojawiały się już teorie, według których Jowisz powstawał stosunkowo wcześnie, nigdy dotąd nie potwierdzono dokładnego okresu jego ukształtowania.
 
Po analizie izotopów wolframu i molibdenu z meteorytów żelaznych, grupa badaczy z Lawrence Livermore National Laboratory oraz z Uniwersytetu Münsterin w Niemczech odkryła, że meteoryty pochodzą z dwóch odrębnych mgławic. Te obłoki gazowe współistniały osobno w tym samym czasie – do około 1-4 milionów lat po powstaniu Układu Słonecznego.
 
“Najbardziej prawdopodobnym wyjaśnieniem takiego rozdziału jest uformowanie się Jowisza, które stworzyłoby lukę w dysku złożonym z gazu i gwiezdnego pyłu. Powstała w taki sposób przestrzeń uniemożliwiłaby wymianę materii pomiędzy obłokami” - mówi Thomas Kruijer, główny autor badań opublikowanych 12 czerwca w czasopiśmie Proceedings of the National Academy of Sciences. “Jowisz jest najstarszą planetą Układu Słonecznego, a jego jądro powstało na długo przed rozproszeniem się gazowego obłoku międzygwiazdowego, co potwierdza model akrecyjny powstawania gazowych olbrzymów.”
 
Naukowcy przeanalizowali dane pochodzące z meteorytów, dochodząc do wniosku, że jądro Jowisza uformowało się jedynie milion lat po okresie, który uznajemy za początek historii Układu Słonecznego. Badacze obliczyli, że jądro Jowisza urosło do rozmiarów 20 razy większych od Ziemi w przeciągu miliona lat, po czym w ciągu kolejnych 2-3 milionów zwiększyło swoje rozmiary jeszcze o 1,5 raza.
 
Wcześniejsze teorie sugerowały, że gazowe olbrzymy takie jak Jowisz i Saturn powstawały najpierw jako skaliste jądra wielkości 10-20 mas Ziemi, które później zbierały wokół siebie gaz poprzez akrecję otaczającej je materii. Według tych teorii jądra planet musiałyby uformować się przed rozproszeniem obłoku międzygwiazdowego, który najprawdopodobniej zniknął w okresie pomiędzy 1-10 milionów lat po ukształtowaniu się Układu Słonecznego. Analizując cechy charakterystyczne izotopów pochodzących z meteorytów naukowcy potwierdzili wcześniejsze teorie, jednocześnie określając dokładnie okres powstania Jowisza. Większość meteorytów to części ciał niebieskich z pasa asteroid pomiędzy Marsem a Jowiszem. Prawdopodobnie ciała te powstały w odleglejszych miejscach, na co wskazuje skład chemiczny badanych meteorytów, ale siła grawitacyjna gazowych gigantów wciągnęła je w pas asteroid.