Przejdź do treści

Ogony pływowe – początek końca gromad otwartych

img

W trakcie swojego życia gromady otwarte nieustannie gubią gwiazdy do swojego otoczenia. Powstałe ogony pływowe dają wgląd w ewolucję i rozkład gromad. Jak dotąd w układzie Drogi Mlecznej odkryto jedynie ogony pływowe masywnych gromad kulistych i galaktyk karłowatych. W gromadach otwartych zjawisko to istniało tylko w teorii. Naukowcy z Uniwersytetu w Heidelbergu w końcu potwierdzili istnienie takiego ogona pływowego w najbliższej Słońcu gromadzie otwartej – Hiadach. Do odkrycia doprowadziła analiza danych z misji Gaia. 

Gromady otwarte to zbiory od około stu do kilku tysięcy gwiazd, które powstają niemal jednocześnie z zapadającego się obłoku gazu i poruszają się w przestrzeni kosmicznej mniej więcej z taką samą prędkością. Jednak z powodu licznych oddziaływań innych sił w kosmosie po kilkuset milionach lat zaczynają się rozpraszać. Wśród czynników działających przeciwko grawitacyjnie związanym gwiazdom znajdują się siły pływowe galaktyki, która wyciąga gwiazdy z gromady. Następnie podczas przemieszczania się gromady przez Drogę Mleczną formują się ogony pływowe. Jest to początek końca gromady otwartej.

Badacze z Instytutu Maxa Plancka w Heidelbergu wraz z naukowcami z Centrum Astronomii Uniwersytetu w Heidelbergu (ZAH) wykryli to zjawisko po raz pierwszy w Hiadach, jednej z najstarszych i najlepiej poznanych gromad gwiazd w Drodze Mlecznej. Studiowali opublikowane w 2014 roku dane z satelity Gaia, który systematycznie mapował niebo przez pięć lat.  

Na podstawie tych danych astronomowie zidentyfikowali dwa ogony pływowe z Hiad, złożone w sumie z około pięciuset gwiazd i rozciągające się na przestrzeni 650 lat świetlnych od gromady. Doktor Siegfried Röser z Obserwatorium Państwowego Königstuhl ZAH wyjaśnia, że jeden z ogonów poprzedza gromadę a drugi podąża za nią. Nasze odkrycie pokazuje, że możliwe jest prześledzenie trajektorii poszczególnych gwiazd Drogi Mlecznej wstecz do punktu ich powstania w gromadzie – dodaje. Astronom uważa, że jest to wstęp do wielu odkryć w astronomii galaktycznej.

Opracowanie: Agnieszka Nowak

Więcej:
Tidal Tails – The Beginning Of The End Of An Open Star Cluster

Źródło: Uniwersytetu w Heidelbergu

Na zdjęciu: Hiady, najbliższa Słońcu gromada otwarta. Źródło: NASA, ESA oraz STScI

Reklama