Astronomowie wykorzystali Teleskop Hubble’a do odkrycia rozległej, złożonej struktury pyłu o średnicy ok. 150 mld km, otaczającej młodą gwiazdę HR 4796A. Jest już znany jasny, wąski, wewnętrzny pierścień pyłu wokół tej gwiazdy, który mógł powstać wskutek przyciągania grawitacyjnego niewidocznej olbrzymiej planety. Nowo odkryta, ogromna struktura wokół układu może skrywać informacje na temat tego, jak wygląda potencjalny układ planetarny gwiazdy, której wiek szacuje się na 8 milionów lat.
Pole szczątków bardzo drobnego pyłu powstało najprawdopodobniej ze zderzeń pomiędzy rozwijającymi się młodymi planetami w pobliżu gwiazdy, o czym świadczy jasny pierścień pyłowych szczątków w odległości 10 miliardów km od niej. Ciśnienie promieniowania emitowanego z gwiazdy, która jest 23 razy jaśniejsza niż Słońce, wyrzuciło ten pył w kosmos.
Ale dynamika nie kończy się na tym. Rozdęta zewnętrzna struktura pyłu przypomina torus, w który uderzyła ciężarówka. Jest znacznie bardziej rozciągnięta w jednym kierunku, niż w drugim, a więc wygląda na spłaszczoną z jednej strony, nawet po uwzględnieniu jej nachylenia względem nas. Może to być spowodowane ruchem gwiazdy macierzystej przedzierającej się przez ośrodek międzygwiazdowy lub też skutek oddziaływań pływowych od towarzyszącego jej czerwonego karła (HR 4796B), znajdującego się co najmniej 75 mld km od niej.
Pierwsze dowody na obecność dysku odłamków wokół jakiejkolwiek gwiazdy zostały odkryte w 1983 roku za pomocą satelity Infrared Astronomical Satellite. Późniejsze zdjęcia gwiazdy beta Pictoris ujawniły dysk z odłamkami skierowany do nas krawędzią. Pod koniec lat ‘90 ubiegłego stulecia, instrumenty drugiej generacji zamontowane na pokładzie Hubble’a, które umożliwiały blokowanie blasku gwiazdy centralnej, pozwoliły sfotografować więcej dysków otaczających inne gwiazdy. Uważa się, że takie pierścienie szczątków są powszechne wokół gwiazd. Do tej pory sfotografowano 40 takich układów, w dużej mierze dzięki Kosmicznemu Teleskopowi Hubble’a.
Opracowanie:
Agnieszka Nowak
Więcej:
Hubble Finds Huge System of Dusty Material Enveloping the Young Star HR 4796A
Na zdjęciu: Hubble odkrywa rozległą, złożoną strukturę pyłową o średnicy około 150 miliardów kilometrów otaczającą młodą gwiazdę HR 4796A. Źródło: NASA, ESA oraz G. Schneider (University of Arizona)
