Do końca 2020 roku ma potrwać rozbudowa i modernizacja Planetarium Śląskiego. Nowe pomieszczenia powstaną wewnątrz wzniesienia będącego dziś podstawą dla charakterystycznego zabytkowego obiektu. Inwestycję samorządu województwa wesprą środki unijne i budżet państwa.
Działające od 1955 roku Planetarium Śląskie jest największą i najstarszą tego rodzaju instytucją w Polsce. Znajduje się w Parku Śląskim, położonym między Katowicami, Chorzowem i Siemianowicami Śląskimi. Co roku odwiedza je ponad 160 tysięcy osób. Z końcem tego roku szkolnego zostanie zamknięte i rozpoczną się w nim przygotowania do remontu. Prace będą możliwe dzięki zatwierdzeniu unijnej dotacji przez zarząd województwa śląskiego, które jest właścicielem obiektu.
Zarząd województwa śląskiego podjął decyzję, że realizujemy projekt modernizacji i rozbudowy. Ponad sześćdziesiąt lat działalności – trochę kruszeje nam ten obiekt: musimy go zrewitalizować, odnowić i zrobić wszystko, aby był dumą województwa śląskiego i Parku Śląskiego – mówił podczas czwartkowej konferencji prasowej zapowiadającej prace marszałek województwa śląskiego Wojciech Saługa. To będzie bardzo atrakcyjny obiekt. Po Stadionie Śląskim, po zmodernizowanym Wesołym Miasteczku, będziemy mieć kolejne odnowione ważne miejsce Parku Śląskiego. Cały Park się zmienia, planujemy w najbliższych latach wydać w nim dwieście milionów złotych, aby znów zaświecił swoim blaskiem – dodał Saługa.
Dyrektor Planetarium Śląskiego Lech Motyka zastrzegł, że ponieważ działa tam najstarsza tego typu aparatura na świecie (m.in. projektor Zeissa zbudowany na podstawie planów z 1926 roku) bez koniecznego liftingu to planetarium długo by już nie potrwało w obecnym kształcie.
Jak wyjaśnił wicedyrektor placówki Stefan Janta, ponieważ Planetarium wpisane jest listę zabytków, co powoduje, że nie można naruszyć jego obecnego kształtu, rozbudowa została skierowana pod ziemię. Nowe obiekty znajdą się we wzgórzu będącym cokołem dla dzisiejszych zabudowań, zapewniając dodatkowych 2,5 tysiąca metrów kwadratowych powierzchni.
We wzgórzu powstanie nowa hala w kształcie litery L z dwoma tunelami pod obecnymi budynkami, a zegar słoneczny wewnątrz najrozleglejszego obiektu planetarium stanie się dachem dodatkowej sali. W nowych pomieszczeniach znajdą się m.in. sale wykładowe, pracownie oraz ekspozycja prezentująca zagadnienia z trzech dziedzin, którymi zajmuje się placówka: sejsmologii, meteorologii oraz astronomii. Obok Planetarium zostanie wybudowana wieża widokowa, zmodernizowane zostanie obecne obserwatorium astronomiczne, przebudowane zostaną też kopuła i główna sala projekcyjna, gdzie zmieniony zostanie m.in. układ widowni, w celu umożliwienia ustawienie sceny i organizację innych, prócz projekcji, wydarzeń (np. konferencji, sympozjów czy koncertów).
Historyczny główny projektor, który zostanie zastąpiony nowoczesnym systemem analogowo-cyfrowym, trafi na ekspozycję. Oglądający ją będą dzieleni na niewielkie grupy poruszające się wzdłuż logicznie skonstruowanych ścieżek tematycznych, w towarzystwie przewodnika. Eksponaty interaktywne mają być innowacyjne i niespotykane w innych parkach nauki.
Choć projektowanie czy konsultowanie wielu pomysłów wciąż jeszcze trwa, Janta sygnalizował w czwartek, że wśród atrakcji znajdą się m.in. platforma do realnego odwzorowywania wstrząsów sejsmicznych (także faktycznych, np. rejestrowanych w pobliskich kopalniach), tablica do prezentacji wyładowań atmosferycznych czy stanowisko z przekrojem Ziemi, którego powierzchnia będzie jednocześnie ekranem dla multimedialnego projektora.
Innymi atrakcjami mają być pokoje klimatyczne (pomieszczenia z różną temperaturą i wilgotnością, prezentujące, w jaki sposób różny poziom wilgotności w klimacie gorącym i zimnym wpływa na odczuwanie temperatury) czy tzw. grota 3D, z niespotykaną dotąd możliwością odwzorowywania trójwymiarowości w zakresie 360 stopni.
Wicedyrektor planetarium powiedział PAP, że projekt jego modernizacji przygotowała już – wraz z uzyskaniem zgód na budowę – wyłoniona w konkursie architektonicznym firma Consultor z Poznania. W procesie inwestycyjnym, rozpoczętym w 2016 roku, obecnie trwa przetarg na inwestora zastępczego. Po jego wyłonieniu przygotowana zostanie dokumentacja przetargu na wykonanie prac, które powinny ruszyć jeszcze jesienią 2018 roku.
Inwestycja według obecnych planów ma zostać zrealizowana do końca 2020 roku. Szacunkowy koszt całkowity to prawie 99 milionów złotych, z czego 82,5 miliona złotych będzie pochodziło z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014–2020, a 9,7 miliona złotych z zapewnionej już dotacji z budżetu państwa – przewidzianej m.in. w Kontrakcie Terytorialnym dla województwa śląskiego.
Ponieważ od połowy 2018 roku planetarium nie będzie już mogło przyjmować odwiedzających, w ramach projektu zostanie kupione nadmuchiwane planetarium mobilne, dzięki któremu możliwa będzie prezentacja niektórych seansów (np. w szkołach). Jak wyjaśnił Janta, taką konstrukcję – mogącą pomieścić wewnątrz trzydzieści osób – można rozkładać np. w szkolnych salach gimnastycznych. Instytucja otrzymała już od samorządu województwa śląskiego pojazd do jej przewożenia.
Planetarium Śląskie powstało w 1955 roku. Zostało wtedy wyposażone m.in. w czynną do dziś, choć kilkakrotnie modernizowaną, aparaturę projekcyjną umieszczoną pod 23-metrową kopułą będącą ekranem sztucznego nieba. Widownia mieści prawie czterysta osób. Obecnie obiekt odwiedza około 160 tysięcy osób rocznie. Po modernizacji i rozbudowie planowane jest zwiększenie tej liczby o połowę.
Obserwatorium w Planetarium Śląskim jest wyposażone w największa w Polsce lunetę o trzydziestocentymetrowym obiektywie, dającą 750-krotne powiększenie i mniejsze teleskopy. W Planetarium działa biblioteka z dziesięcioma tysiącami fachowych książek i czasopism. (PAP)
autor: Mateusz Babak
edytor: Anna Mackiewicz
mtb/ amac/
Źródło: PAP - Nauka w Polsce
Na ilustracji: Projekt przebudowy Planetarium Śląskiego/ ©Mat. Urządu Marszałkowskiego Woj. Śląskiego, Fot. Olga Krzyżyk
