W bieżącym roku przypadają obchody Międzynarodowego Roku Światła i Technologii Wykorzystujących Światło, których głównym organizatorem jest UNESCO. W projekt obchodów zaangażowanych jest ponad 100 organizacji z 85 krajów, a koordynatorem ze strony Polski jest profesor Tomasz R. Woliński z Politechniki Warszawskiej. Inicjatywa ma na celu zwrócenie uwagi światowej społeczności na wieloaspektowe zagadnienia zrównoważonego wykorzystywania technologii świetlnych, w tym na problematykę zanieczyszczenia świetlnego. Przez cały rok w związku z projektem organizowane będą na całym świecie różnego rodzaju przedsięwzięcia, konferencje i pikniki popularnonaukowe mające na celu m.in. propagowanie wiedzy o roli światła w przyrodzie.
Pomysł ogłoszenia roku 2015 mianem Międzynarodowego Roku Światła wysunięty został przez konsorcjum instytucji naukowych, przy czym formalnie zaprezentowano go na 37. Sesji Konferencji Generalnej UNESCO w listopadzie 2013 r. na wniosek Meksyku, który wsparty został przez ponad 30 krajów. Ostatecznie wniosek zaakceptowano 20 grudnia 2013 r. podczas 68. Sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych. Obchody oficjalnie rozpoczęto 19-20 stycznia 2015 r., w siedzibie UNESCO w Paryżu, gdzie odbyły się uroczystości inaugurujące Międzynarodowy Rok Światła, w których uczestniczyło ponad tysiąc gości z całego świata.
Wśród celów Międzynarodowego Roku Światła istotną rolę odgrywa zwiększenie świadomości społeczeństw w zakresie problematyki zanieczyszczenia świetlnego. Zjawisko to jest bagatelizowane w większości krajów świata, mimo że oddziałuje negatywnie nie tylko na jakość obserwacji astronomicznych, lecz również wpływa niekorzystnie na środowisko przyrodnicze oraz gospodarkę hormonalną człowieka. Przyczynia się także do znaczących strat finansowych na skutek marnotrawienia energii elektrycznej z powodu źle zaprojektowanej i nieefektywnej sieci oświetlenia ulic, placów i parków. Problematyka ta stanowi istotny problem globalny, ponieważ ponad 60% ludzi na całym świecie nie widzi Drogi Mlecznej w miejscu swojego zamieszkania, przy czym 99% ludności Stanów Zjednoczonych oraz Unii Europejskiej żyje pod niebem zanieczyszczonym sztucznym światłem.
Zagadnienia związane z różnymi aspektami oddziaływania sztucznego światła na środowisko przyrodnicze będą tematem przewodnim III Ogólnopolskiej Konferencji na temat Zanieczyszczenia świetlnego, która odbędzie się we wrześniu Krakowie. Wśród tych zagadnień organizatorzy kładą szczególny nacisk na następującą tematykę:
- wpływ zanieczyszczenia światłem na środowisko naturalne, ze szczególnym uwzględnieniem ekosystemów lądowych i wodnych
- wpływ zanieczyszczenia światłem na zdrowie ludzi
- wpływ zanieczyszczenia światłem na prowadzenie badań astronomicznych
- aspekty meteorologiczne zanieczyszczenia światłem
- metody ograniczania i minimalizacji zanieczyszczenia światłem
- astroturystyka a zanieczyszczenie światłem
- kształtowanie świadomości społecznej w dziedzinie zanieczyszczenia światłem
- ekonomiczne aspekty problemu zanieczyszczenia światłem
Obchody Międzynarodowego Roku Światła związane będą również z innymi przedsięwzięciami odbywającymi się w Polsce, wśród których należy wymienić konferencje z zakresu tematyki najnowocześniejszych technologii świetlnych, które odbędą się w Warszawa, Szczyrku, Wrocławiu i Sopocie (więcej na ich temat tutaj). Rozpisany został również konkurs dla nauczycieli, na scenariusz lekcji na temat „Jak uczyć o świetle”. Konkurs organizowany jest przez Polskie Towarzystwo Fizyczne, a jego celem jest propagowanie atrakcyjnych pomysłów na zapoznanie uczniów z tematyką związaną z różnymi aspektami światła.
Odbywać się będą także lokalne obchody Międzynarodowego Roku Światła, których przykładem były uroczystości w Łaziskach na Śląsku, przeprowadzone 6 stycznia w tamtejszym Muzeum Energetyki. Oprócz atrakcji kulturowych takich jak koncert orkiestry oraz chóralne śpiewanie kolęd, gościom zgromadzonym w Muzeum zaprezentowano dzieje oświetlenia – od skrzesanego ognia w czasach prehistorycznych po nowoczesne lampy LED i energooszczędne żarówki. Kulminacyjnym punktem Święta Światła w Łaziskach było zapalenie ponad stuletniej żarówki wyprodukowanej w Anglii zgodnie z technologią Edisona-Swana, a także zapalenie jednej z największych na świecie żarówek, posiadającej średnicę 28 cm i moc 10 tysięcy wat.
Na koniec należy przypomnieć o okrągłych rocznicach przypadających w tym roku, związanych ze światłem oraz technologią świetlną, które miały wpływ na ogłoszenie roku 2015 Międzynarodowym Rokiem Światła:
- 1000. rocznica opisania zasad optyki przez Ibn Al Haythema
- 200. rocznica przedstawienia falowej natury światła przez Augustyna-Jeana Fresnela
- 150. rocznica opisania fal elektromagnetycznych przez Jamesa Clerka Maxwella
- 100. rocznica opisania światła w czasie i przestrzeni przez Alberta Einsteina w jego szczególnej teorii względności
- 50. rocznica upamiętniająca moment, w którym Charles Kao udowodnił, że można wykorzystywać światłowody do celów telekomunikacyjnych
Więcej informacji:
Oficjalna strona internetowa International Year of Light and Light-Based Technologies
Opracowanie:
Grzegorz Iwanicki
Źródło:
International Year of Light
Na zdjęciu: Logo Międzynarodowego Roku Światła
Źródło: International Year of Light
