Przejdź do treści

Ustalono miejsca dla budowy teleskopu CTA

Sieć teleskopów CTA
Cherenkov Telescope Array (CTA) to międzynarodowy projekt, w którym bierze udział Polska. W jego ramach wybudowane zostanie naziemne obserwatorium promieniowania gamma. Ustalono właśnie trzy lokalizacje do budowy obserwatorium: Aar w Namibii (Afryka), Europejskie Obserwatorium Południowe w Chile (Ameryka Południowa) albo Leoncito w Argentynie (Ameryka Południowa).

11 kwietnia do Monachium przybyli przedstawiciele 12 państw, aby zdecydować o wyborze miejsca do budowy sieci teleskopów Cherenkov Telescope Array (CTA). W gronie tym znajduje się Polska oraz Argentyna, Austria, Brazylia, Francja, Hiszpania, Niemcy, Namibia, Republika Południowej Afryki, Wielka Brytania i Włochy. Podczas spotkania spośród dziewięciu propozycji wybrano dwa główne i jedno zapasowe miejsce. Do końca roku ma zapaść decyzja o ostatecznym wyborze jednego z miejsc.

Najwięcej głosów przypadło Aar w Namibii (Afryka) oraz Europejskiemu Obserwatorium Południowemu w Chile (Ameryka Południowa). Jako trzecie, zapasowe, miejsce wybrano Leoncito w Argentynie (Ameryka Południowa). Natomiast w przypadku miejsca dla obserwatorium CTA na półkuli północnej nie zdecydowano na razie o jego wyborze, potrzebne są dalsze ekspertyzy i negocjacje między krajami. Na półkuli północnej rozważane są miejsca w Hiszpanii, Meksyku i Stanach Zjednoczonych.

Polska była razem z Niemcami i Francją inicjatorem projektu CTA. Kierownikiem grupy roboczej oceniającej lokalizacje pod względem warunków klimatycznych jest prof. Tomasz Bulik z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego. „Koordynowałem działania w kilkunastu krajach, zmierzające do powstania szczegółowego raportu uwzględniającego przede wszystkim warunki pogodowe, ale również ekonomiczne, społeczne oraz ocenę ryzyka” – wyjaśnia prof. Bulik

Wkład Polski związany jest również z techniczną stroną projektu. Polscy fizycy i inżynierowie budują razem ze szwajcarskimi specjalistami prototyp małego teleskopu Czerenkowa. „To szansa dla polskiego przemysłu. Nasz wysiłek wsparty grantami 10 mln zł z MNiSW, NCBiR, i NCN daje szanse na  szeroki udział polskiego przemysłu w budowie podstawowej aparatury badawczej obserwatorium” wskazuje prof. Michał Ostrowski z Uniwersytetu Jagiellońskiego, koordynator prac CTA w Polsce.

Po stronie polskiej w projekcie bierze udział 9 instytucji: Uniwersytet Jagielloński, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, Akademickie Centrum Komputerowe "CYFRONET" w Krakowie, Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie, Centrum Astronomiczne im. M. Kopernika PAN w Warszawie, Centrum Badań Kosmicznych PAN w Warszawie, Instytut Fizyki Jądrowej im. H. Niewodniczańskiego PAN w Krakowie, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, Uniwersytet Łódzki, Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej, Uniwersytet Warszawski, Wydział Fizyki

Obserwatorium CTA będzie składać się z sieci teleskopów na półkuli północnej i południowej, co umożliwi pokrycie obserwacjami całego nieba. W obserwatoriach będą działać teleskopy teleskopy o trzech rozmiarach: średnicy 4 metrów, 12 metrów i 24 metrów. Budowa ma nastąpić w latach 2015-2020. Budżet projektu to 200 milionów euro. W projekt zaangażowanych jest ponad 1000 naukowców i inżynierów z 5 kontynentów i 28 krajów świata.

Cherenkov Telescope Array będzie badać promieniowanie gamma, które nie jest przepuszczane przez atmosferę naszej planety. Dlatego obserwacje nie będą prowadzone bezpośrednio, a teleskopy będą "patrzeć" na promieniowanie Czerenkowa, które powstaje na skutek oddziaływania promieniowania gamma z atmosferę Ziemi.

Więcej informacji:

Na ilustracji:
Wizualizacja sieci teleskopów CTA. Źródło: CTA.



Reklama