Przejdź do treści

Utworzono park ciemnego nieba na Kraterach Księżyca

Droga Mleczna nad parkiem Kratery Księżyca

Amerykański rezerwat przyrody Kratery Księżyca (ang. Craters of the Moon) pod względem krajobrazu przypomina Księżyc do tego stopnia, że astronauci programu Apollo przechodzili tam część swojego szkolenia. Ze względu na występujące walory krajobrazowe rezerwat ogłoszono międzynarodowym parkiem ciemnego nieba.

Rezerwat położony jest w południowo-wschodniej części stanu Idaho, w pobliżu dróg międzystanowych prowadzących z Oregonu i północnej Kalifornii do Parku Narodowego Yellowstone. Zajmuje wysoko położone tereny pustynne, zlokalizowane w dużej mierze na skałach bazaltowych. Teren ten jest jednym z najmłodszych i najbardziej okazałych przykładów pól lawowych w kontynentalnej części Stanów Zjednoczonych. Większość z jego powierzchni powstała w wyniku wielu erupcji wulkanicznych w ciągu ostatnich 15 tys. lat. Naukowcy szacują, że następna duża erupcja powinna nastąpić w najbliższym tysiącleciu. W związku ze stosunkowo niedawną aktywnością geologiczną, na terenie rezerwatu spotkać można rozmaite formy wulkaniczne, od stożków po jaskinie i głębokie ryfty tektoniczne.

Mimo surowych, pustynnych warunków panujących na terenie parku naukowcy zidentyfikowali ponad 800 lokalnych gatunków roślin, 2000 gatunków owadów, 200 gatunków ptaków, 59 gatunków ssaków, 10 gatunków gadów, oraz 4 gatunki płazów. Z powodu wysokich temperatur za dnia, większość fauny stanowią zwierzęta aktywne głównie nocą: sowy, nowiki, skunksy, lisy oraz rysie i inne kotowate. Liczne jaskinie zamieszkałe są równiez przez przedstawicieli świata nietoperzy.

Różnorodność biologiczna idąca w parze z występującymi tu formami geologicznymi spowodowała, że teren dzisiejszego rezerwatu objęto ochroną już w latach 20 ubiegłego wieku. Po lądowaniu na Księżycu stwierdzono, że tamtejszy krajobraz, w tym kratery, jest w większości skutkiem bombardowania meteorytów i różni się pod względem genezy od utworów skalnych zlokalizowanych na terenie parku. Nie skutkowało to jednak utratą zainteresowania tymi terenami przez NASA. Agencja nadal prowadzi tu swoje badania, głównie z powodu podobieństwa geologicznego z niektórymi obszarami wulkanicznymi występującymi na Marsie.

Rezerwat odwiedzany jest rocznie przez ćwierć miliona turystów. Otwarty jest codziennie przez 24 godziny na dobę. Z powodu dużych opadów śniegu, jego dostępność zimą jest jednak mocno ograniczona. Wśród licznych atrakcji, które czekaja na odwiedzających, uczestniczyć można w aktywnościach związanych z obserwacjami nieba. Lokalne stowarzyszenie miłośników astronomii (Idaho Falls Astronomical Society) organizuje tu od wielu lat pokazy nocnego nieba. Pokazom sprzyja ciemne niebo rozpościerające się nad parkiem, niemal całkowicie wolne od zanieczyszczenia stucznym światłem. Spora odległość od większych miast sprawia, że średnie wyniki pomiarów miernikiem SQM wynoszą 21,4 mag/arcsec2.

Ze względu na walory ciemnego nieba oraz nocną faunę zamieszkującą teren rezerwatu postanowiono objąć go ochroną nocnego krajobrazu. Władze rezerwatu wraz z lokalnymi organizacjami wystosowały wniosek do Międzynarodowego Związku Ciemnego Nieba (IDA) o utworzenie certyfikowanego parku ciemnego nieba. Po spełnieniu przez rezerwat obowiązujących kryteriów, przyznano parkowi srebrną odznakę, którą odznaczane są parki ciemnego nieba charakteryzujące się nikłą obecnością sztucznego światła (pozostałe przyznawane odznaki to brązowa i złota). Oprócz naturalnego położenia, walory ciemnego nieba w parku są zasługą modernizacji sieci oświetlenowej. Ponad 94% opraw lampowych na terenie parku spełnia wymogi stawiane przez IDA. Pozostałe 6% poddane zostanie modernizacji w najbliższych dwóch latach.

Nowo utworzony park ciemnego nieba jest pierwszym tego typu obiektem w stanie Idaho. Dołączył do kilkunastu innych parków i rezerwatów funkcjonujących w sąsiednich stanach. Łącznie na całym świecie utworzono kilkadziesiąt podobnych obszarów w ciągu ostatnich 20 lat. Obejmują one głównie obszary przyrodnicze cenne, tereny wokół obserwatoriów astronomicznych oraz inne obszary gdzie krajobraz ciemnego nieba traktowany jest jako walor edukacyjno-turystyczny.

Więcej informacji:

Źródło: NPS/IDA

Na ilustracji: Droga Mleczna nad parkiem Kratery Księżyca. Źródło: NPS.

Reklama