16 kwietnia 2018 roku Włochy oficjalnie stały się członkiem konsorcjum LOFAR (International LOFAR Telescope – ILT). Umowa została podpisana przez holenderski Instytut Radioastronomii (Institute for Radio Astronomy – ASTRON) i włoski Narodowy Instytut Astrofizyki (L’Istituto Nazionale di Astrofisica – INAF). Nowa stacja LOFAR zostanie zbudowana na terenie Obserwatorium Radiowego Medicina, 30 kilometrów od Bolonii.
INAF ma w ciągu najbliższych pięciu lat zainwestować w stację LOFAR ponad 2,5 miliona euro, a także jak najszybciej doprowadzić do rozszerzenia konsorcjum na inne włoskie uniwersytety. Inżynierowie INAF wezmą udział w pracach nad następną generacją elektroniki LOFAR. Anteny do stacji LOFAR Medicina zostaną zakupione od AstroTec Holding BV (spółki zależnej od ASTRON). Budowa większości komponentów do budowy stacji ma być zlecona włoskim firmom.
Doktor René Vermeulen, dyrektor ILT, jest bardzo zadowolony z członkostwa Włoch. Przekroczenie Alp umożliwi LOFAR-owi powiększenie obszaru sieci anten w całej Europie, co wpłynie na poprawę jakości obrazowania dla wszystkich astronomów. Nowe partnerstwo ILT wzmocni istniejące już więzi wymiany i współpracy w dziedzinie radioastronomii w Europie, w której zarówno Holandia, jak i Włochy mają znaczące osiągnięcia – mówi.
Wejście Włoch do konsorcjum LOFAR stanowi ważny krok dla INAF – powiedział prof. Nichi D'Amico, prezes INAF. LOFAR to infrastruktura badawcza przodująca w radioastronomii niskich częstotliwości, która w dodatku jest podstawą do tworzenia wielkiego ośrodka radioastronomicznego SKA (Square Kilometre Array), w którego budowę mocno zaangażowane są Włochy oraz INAF. Dzięki LOFAR będziemy mogli prowadzić obserwacje naukowe na najwyższym poziomie, a jednocześnie szkolić nowe pokolenia naukowców w użyciu SKA w najbliższej przyszłości.
LOFAR to światowej klasy instrument do badań astronomicznych i jonosferycznych. Został zaprojektowany i opracowany przez ASTRON. Z kolei ILT to europejska sieć anten radiowych połączona szybką siecią światłowodową. Spośród 51 stacji antenowych 38 znajduje się w Holandii, 6 w Niemczech, 3 w Polsce i po 1 we Francji, Wielkiej Brytanii, Szwecji i Irlandii. Uruchomienie stacja na Łotwie planowane jest na rok 2019. Główna część LOFAR, składająca się z 24 stacji, znajduje się w Exloo w Holandii.
Do tej pory sieć LOFAR rozszerzała się w Europie głównie na wschód i zachód, w mniejszym stopniu na północ i południe. Dołączenie Włoch uzupełnia południową flankę tej sieci (po wcześniejszym jej rozszerzeniu na północ dzięki Szwecji). Dzięki stacji LOFAR we Włoszech ILT będzie również w stanie łatwiej obserwować obiekty znajdujące się dalej na południowym niebie.
Autor: Paweł Z. Grochowalski
Źródło: Astron
