Przejdź do treści

Zaobserwowano potężne burze pyłowe na Tytanie

Dane z misji sondy Cassini wskazują na występowanie ogromnych burz pyłowych w rejonach okołorównikowych Tytana - księżyca Saturna. Jest to trzecie ciało niebieskie po Ziemi i Marsie, na którym zaobserwowano burze pyłowe.

Odkrycie w skrócie:

  • sonda Cassini zaobserwowała w 2009 i 2010 roku 3 jasne regiony w podczerwonym obrazie atmosfery Tytana
  • naukowcom udało się wykazać, że powstały one w wyniku podniesienia pyłu z wydm podczas silnych wiatrów towarzyszących gwałtownym burzom metanowym na księżycu
  • odkrycie udowadnia, że Tytan podobnie jak Mars i Ziemia ma aktywny cykl pyłowy


Naukowcy pracujący nad danymi z misji swoje odkrycie opublikowali na łamach Nature Geoscience. Jak podkreśla główny autor pracy - Sebastien Rodriguez z Uniwersystetu Diderot w Paryżu - Tytan jest niezwykle aktywnym księżycem i teraz do podobieństw z Ziemią takie jak cykl obiegu węgla i geologia możemy dorzucić kolejno - występowanie burz pyłowych.

    Na tym niezwykłość Tytana się nie kończy. Dziś wiemy, że księżyc utrzymuje stosunkowo grubą atmosferę i jest jedynym naturalnym satelitą innej planety, gdzie występują stałe zbiorniki cieczy (metanu) na powierzchni.


    Odcinek programu Astronarium o Saturnie i misji Cassini.

    Jak doszło do odkrycia?


    Naukowcy pod wodzą Rodrigueza obserwowali dane zgromadzone przez sondę podczas trwania jej misji. W zdjęciach w paśmie podczerwieni z 2009 roku zauważyli trzy jasne obiekty, które początkowo przypisali do powszechnych na księżycu chmur metanowych. Jednak weryfikując to z obecną wiedzą dotyczącą procesu formacji takich chmur - nie było fizycznie możliwe, by występowały one w tym miejscu i o tej porze roku.

    Po wykluczeniu innych możliwości, zostało jedno możliwe wyjaśnienie - sonda zaobserwowała cienką warstwę podniesionego materiału organicznego znad wydm Tytana. Musiał być więc to pył podniesiony w wyniku rozpętania się tam burzy.


    Kompilacja obrazów z sondy Cassini z przelotów obok Tytana w 2009 i 2010 roku. Na zdjęciach widać zaobserwowane burze pyłowe w okolicach równika księżyca. Źródło: NASA/JPL-Caltech/University of Arizona/University Paris Diderot/IPGP

    Mimo, że to pierwsza detekcja burz pyłowych na Tytanie, naukowcy nie są tym odkryciem zaskoczeni. Już dawno przewidywano występowanie burz pyłowych na powierzchni tego księżyca. Autorzy pracy opisującej odkrycie nie spodziewali się jednak, że zaobserwowana burza będzie takiej skali. Oszacowano, że podniesiona tam ilość pyłu musiała być podniesiona przez wiatr 5 razy silniejszy od średniego wiatru zmierzonego przez lądownik Huygens na Tytanie w 2005 roku i tego przewidywanego przez obecne modelu klimatu księżyca.

    Tak silne wiatry każą z kolei przypuszczać, że również piasek na powierzchni Tytana powinien być przenoszony podczas takich burz. A to wskazuje na to, że zaobserwowane wydmy wciąż zmieniają swoją morfologię.

    Krajobraz po misji Cassini


    To kolejne z wielu odkryć jakie przyniosła wspólna europejsko-amerykańska misja Cassini-Huygens. Sonda, działająca przez prawie 20 lat została w kontrolowany sposób zniszczona w atmosferze Saturna 15 września 2017 roku.

    Źródło: Nature Geophysics/NASA

    Więcej informacji:


    Na zdjęciu: Artystyczna wizja burzy pyłowej na powierzchni Tytana. Źródło: NASA/ESA/IPGP/Labex UnivEarthS/University Paris Diderot

     

    Reklama