Przejdź do treści

Zdjęcie pulsara z rekordowo długim dżetem

Pulsar IGR J1104-6103 z rekordowo długim dżetem
NASA zaprezentowała mozaikę zdjęć rentgenowskich, radiowych i optycznych, na której widać pulsar z biegnącym obok niego dżetem o rozmiarze 37 lat świetlnych. To rekordowo długi dżet jak na obiekt w Drodze Mlecznej.

Pulsar oznaczony jako IGR J1104-6103 został odkryty przez należącego do ESA satelitę INTEGRAL. Później dokonano obserwacji innymi instrumentami, m.in. za pomocą Obserwatorium Rentgenowskiego Chandra, sieci radioteleskopów Australia Compact Telescope Array. Wykorzystano także zdjęcia z przeglądu nieba 2MASS.

Obserwowany pulsar porusza się w wielką prędkością, uciekając od centrum pozostałości po supernowej. Jego prędkośc wynosi od 4 do 8 milionów kilometrów na godzinę. To jeden z najszybciej pędzących w przestrzeni pulsarów. Dodatkowo IGR J1104-6103 jest rekordzistą pod względem długości dżetu, który mierzy sobie aż 37 lat świetlnych (pierwsze miejsce w Drodze Mlecznej w kategorii dżetów zaobserwowanych w promieniowaniu rentgenowskim).

Na zdjęciu obserwacje w zakresie rentgenowskim uwidoczniono w kolorze purpurowym, radiowe na zielono, a dane z 2MASS na czerwono, zielono i niebiesko. W lewej górnej części zdjęcia znajduje się pozostałość po supernowej SNR MSH 11-61A. Jest ona nieco wydłużona w kierunku równoległym do linii dżetu. Dodatkowo struktura dżetu sugeruje, że oś obrotu pulsara nie jest stabilna i cząstki dżetu nie są wyrzucane jednorodnie.

Dostrzeżemy też mgiełkę obok pulsara. Jest to tzw. mgławicą wiatru pulsara (ang. pulsar wind cebula – PWN). To kokon wysokoenergetycznych cząstek spowijający pulsar i tworzący coś na kształt warkocza komety. Ułożenie mgławicy PWN i dżetu względem siebie jest jednak nietypowe. Zwykle Zarówno mgławica, dżet, jak i kierunek ruchu pulsara są zgodne. W tym przypadku jednak mgławica jest prawie prostopadła w stosunku do dżetu.

Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie naukowym „Astronomy & Astrophysics”. Zespołem naukowców kierował Pol Kordas z Uniwersytetu Tuebingen w Niemczech.

Więcej informacji:

Na zdjęciu:
Złożenie zdjęć w zakresie rentgenowskim, radiowym i optycznym, które prezentuje pulsar IGR J1104-6103 z rekordowo długim dżetem, a także mgławicę wiatru pulsara (tzw. mgławicę PWN) oraz pozostałość po supernowej. Źródło: rentgenowskie: NASA/CXC/ISDC/L.Pavan et al, radiowe: CSIRO/ATNF/ATCA optyczne: 2MASS/UMass/IPAC-Caltech/NASA/NSF.



Reklama