Obecnie NASA stara się znaleźć odpowiedzi na trzy podstawowe pytania. W jaki sposób życie powstaje i ewoluują? Czy istnieje życie poza Ziemią, a jeśli tak, to w jaki sposób możemy je wykryć? Jaka jest przyszłość życia na Ziemi i we Wszechświecie? Program „astrobiologiczny” jest dziś programem badawczym Wydziału Nauk Planetarnych w Science Mission Directorate (NASA SMD). W jego ramach nie tylko prowadzi się badania naukowe, ale i prace nad rozwojem technologii przydatnych w planetarnych misjach poszukiwawczych.

Teleskop Keplera – instalacja fotometru pokładowego
Źródło: Ball Aerospace


Program ten jest kontynuowany na zasadach Mapy drogowej, z celami i zadaniami, które są na bieżąco weryfikowane przez społeczność naukową i aktualizowana co pięć lat. Prace te są ponadto ściśle skoordynowane z innym sztandarowym programem NASA - Mars Exploration Program, poświęconym szeroko zakrojonym studiom środowiska marsjańskiego. Od XXI wieku głównym elementem programu NASA jest jednak poszukiwanie planet pozasłonecznych podobnych do Ziemi. Program ten w dużej mierze finansuje więc wysiłki zmierzające do identyfikacji i opisu tak zwanych planet zamieszkiwalnych. W 2009 roku NASA rozpoczęła misję teleskopu orbitalnego Kepler, której głównym celem jest znalezienie planet typu ziemskiego. Badania te bazują na hipotezie, że największe szanse znalezienia życia mamy na planetach podobnych do Ziemi. Po wykryciu takiej planety kolejnym krokiem ma być bezpośrednia obserwacja odbitego od niej światła i analiza jego widma w celu określenia składu chemicznego jej atmosfery i powierzchni. W tym celu powołany został specjalny zespół Virtual Planet Laboratory, którego zadaniem jest tworzenie komputerowych modeli hipotetycznych planet i ich widm. Jeśli na przykład widmo takie będzie podlegało zmianom sezonowym zgodnym z rocznym zmianom orbity, może ono świadczyć o obecności życia podobnego do ziemskiej flory.

NASA nie jest oczywiście jedyną organizacją interesującą się życiem pozaziemskim, a astrobiolodzy pracują również badania poza Stanami Zjednoczonymi. Można tu zaliczyć wszystkie badania mające na celu poszukiwania i określanie parametrów planet pozaziemskich, które mają dziś zasięg ogólnoświatowy. Naukowcy identyfikują ponadto "biomarkery" - pewne związki obecne w atmosferach planet – mogące świadczyć o obecności życia pozaziemskiego w znanej nam, czyli opartej na węglu i wodzie formie. Trwają także próby zdefiniowania analogicznych biomarkerów dla życia pozaziemskiego nie opartego na związkach węgla, rozwijającego się w oparciu o substancje inne niż woda i z udziałem różnych źródeł energii i reakcji chemicznych. Podobnie jak wiele innych dziedzin badań, astrobiologia jest z natury ponadnarodowa. Poza Stanami Zjednoczonymi najbardziej zaangażowanymi w tę dziedzinę krajami są Australia, Kanada, Francja, Niemcy, Indie, Rosja, Hiszpania i Wielka Brytania.

Od roku 2009 roku amerykańska agencja NASA i Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) współpracują w ramach wspólnego programu eksploracji Marsa. Ostatecznym jego celem jest misja na Marsa - pobranie próbek jego gruntu i przywiezienie ich na Ziemię. NASA współpracuje także z astrobiologami z innych państw za pośrednictwem organizacji międzynarodowych, takich jak Komitet Badań Kosmicznych (COSPAR) Międzynarodowej Rady Nauki. Zajmuje się on m. in. kwestią obrony planetarnej i możliwością zanieczyszczenia Ziemi obcymi formami życia.

W społeczności naukowej astrobiologia stanowi dziś dobrze rozwiniętą, wiarygodną i uzasadnioną dziedzinę (choć nie dyscyplinę naukową). Poza środowiskiem naukowym także słowo to stało się przez lata terminem dość dobrze rozpoznawalnym. Obecnie duży nacisk kładzie się na popularyzację i edukację z zakresu nauk poświęconych szeroko pojętej astronomii - z astrobiologią włącznie. Co dwa lata organizowane są konferencje astrobiologiczne o zasięgu światowym – AbSciCons.

Z drugiej strony, mimo braku jakichkolwiek dowodów na istnienie wysoko rozwiniętego życia  pozaziemskiego, astrobiologia pozostaje ulubionym „chwytliwym” tematem dla mediów informacyjnych i prasy – nie tylko naukowej. Można powiedzieć, że weszła do tak zwanej popkultury – za sprawą licznych gier, filmów, i seriali. Często jednak twórcy tych dzieł nie mają wystarczająco dużej wiedzy naukowej, by dostrzec granice dzielące astrobiologię jako naukę od tematów związanych z ufologią. Tym niemniej trzeba podkreślić, że przez ostatnie pół wieku naukowcy zbudowali solidne ramy teoretyczne tej dziedziny, a także przeprowadzili niezliczone badania i obserwacje, w tym także te świadczące o możliwości występowania życia pozaziemskiego.