Orbitalny kartograf. Łuna 19

Co wyjdzie z połączenia „klasycznej” Łuny typu E-8 oraz nadwozia Łunochoda? Niespodzianka – ciężki, księżycowy orbiter. I to bynajmniej nie tylko i wyłącznie na rysunku stworzonym pół żartem, pół serio – taki pojazd rzeczywiście powstał. I wykonał swoją misję.

Nietuzinkowy statek kosmiczny (typ E-8LS) ZSRR wyprawił w drogę na Księżyc z Bajkonuru 28 września 1971 roku (indeks COSPAR: 1971-082A), zaledwie 17 dni po nieudanym i przedwczesnym zakończeniu misji przez Łunę 18. 3 października maszyna wleciała na orbitę Srebrnego Globu, gdzie rozpoczęła przeprowadzanie badań nad księżycowym polem grawitacyjnym (w szczególności nad feralnymi maskonami), emisją promieniowania, lunarnej aktywności związanej z emisją promieni gamma oraz wiatru słonecznego w przestrzeni okołoksiężycowej. Ponadto sonda wykonywała fotograficzne mapowanie powierzchni „Księcia Nocy” – na Ziemię przesłanych zostało pięć panoram, zrobionych przez optomechaniczny aparat fotograficzny; każda z panoram tworzy widok podobny do uzyskiwanego przy pomocy obiektywu typu „rybie oko”. Zdjęcia wykonywane były prostopadle do chwilowego toru ruchu statku po orbicie Księżyca i pod kątem 45 stopni do niego (na tych panoramach widać, jak przesyłany był obraz – zdjęcie ukośne wydrukowane poziomo posiada w rogach charakterystyczne, biało-czarne linie, będące „wydrukiem” sygnału pozbawionego informacji o grafice).

Obraz całej powierzchni Księżyca, widzianej przez sondę Łuna 19. Źródło: http://mentallandscape.com/C_CatalogMoon.htm

Niestety, część panoram wykonanych przez Łunę 19 nie zostało upublicznionych. Po wykonaniu misji i zużyciu całego zapasu energii elektrycznej statek najprawdopodobniej uderzył w powierzchnię Księżyca.

Tomasz A. Miś