80 lat astronomii z „Uranią”
Andrzej Kajetan WróblewskiCAMK 18 lutego 2002 roku |
| |
____________ || ____________
„Postęp wiedzy astronomicznej w ostatnich 25 czy 30 latach był niewiarygodnie szybki.”Edmund Ledger — The Sun. Its Planets and Their Satellites (1882)____________ || ____________ |
||
Astronomia przed rokiem 1920
|
||
„Pytanie, czy mgławice są galaktykami leżącymi poza Drogą Mleczną nie wymaga już dłuższej dyskusji. Odpowiedzi dostarczyły postępy naszych odkryć. Można śmiało twierdzić, iż żaden fachowiec rozporządzający całym dostępnym zbiorem danych, nie może już dziś utrzymywać, że jakakolwiek mgławica jest układem gwiazd w rodzaju Drogi Mlecznej. Praktycznie jesteśmy już pewni, że cała zawartość niebios, gwiazdy i mgławice, należą do jednego potężnego zbioru.”Agnes Clerke — The System of the Stars (1890) |
||
Zależność okres — jasność dla cefeid |
||
Henrietta Swan Leavitt |
|
|
William Herschel (1785) Cornelius Easton (1900) |
||
„Wielka debata” — 26 IV 1920 r. |
||
Harlow Shapley Wszystkie mgławice leżą w układzie Drogi Mlecznej |
Heber Curtis Mgławice spiralne są galaktykami podobnymi do układu Drogi Mlecznej |
|
Odległość M31 w l. św. Bohlin (1907) 19 Very (1911) 1600 Curtis (1919) 500000 Lundmark (1919) 650000 Hubble (1924) 850000 |
||
Pierwszy numer Uranji wyszedł w listopadzie 1919 r. Koło Miłośników Astronomii utworzyli: Stefan Kaliński, Jan Mergentaler, Stanisław Mrozowski, Felicjan Kępiński, Maksymilian Białęcki, Edward Stenz, Antoni Zygmund |
||
____________ || ____________ |
||
____________ || ____________ ____________ || ____________ |
||
Mapa „kanałów” Marsa według Lowella |
||
____________ || ____________ Urania, nr 4 (kwiecień 1929) |
||
____________ || ____________ Odkrycie Plutona (1930) ____________ || ____________ |
||
____________ || ____________ | ||
Arthur Eddington |
Wykres masa-jasność dla gwiazd (1924) |
|
____________ || ____________ |
||
____________ || ____________ |
||
____________ || ____________Rozszerzający się wszechświat |
||
Edwin Hubble - A relation between distance and radial velocity among extra-galactic nebulae, Proc. Nat. Acad. Scu 15, 168 (1929). |
||
____________ || ____________Rozszerzający się wszechświat |
||
____________ || ____________ |
||
____________ || ____________ |
||
____________ || ____________ |
||
____________ || ____________Prawo Hubble'a |
||
Prędkość ucieczki (km/s) |
Odległość galaktyki (Mps) ____________ || ____________ |
|
____________ || ____________ |
||
____________ || ____________Hans Bethe — Energy production in stars,Phys. Rev. 55, 434 (1939) |
||
____________ || ____________Radioastronomia |
||
Karl Jansky przy swej radioantenie w 1932 r. |
||
____________ || ____________ Spiralna struktura Galaktyki z obserwacji linii 21 cm neutralnego wodoru (1958) ____________ || ____________ |
||
Jan Mergentaler — Dlaczego Słońce świeci, Urania nr 3/4 (1946)Adam Strzałkowski — Dlaczego gwiazdy świecą, Urania nr 5/6 (1951) [pierwsze wyjaśnienie cyklu Bethego]Wilhelmina Iwanowska — Astronomia radiowa, Urania nr 11/12 (1951) |
||
____________ || ____________ |
||
„…albo punkt zerowy cefeid klasycznych, albo punkt zerowy zmiennych
typu gromad muszą być wyznaczone błędnie… Błąd jest w punkcie zerowym
cefeid klasycznych. Wartość tego błędu musi być taka, że nasze
poprzednie oceny odległości pozagalaktycznych, ale nie odległości
wewnątrz naszej Galaktyki, są niedocenione aż o czynnik 2… Wprowadzona
przez Hubble'a stała czasowa Wszechświata musi być teraz powiększona od
1,8×109 lat do około 3,6×109 lat.”
|
||
____________ || ____________ |
||
|
||
____________ || ____________ |
||
4 I 1959 rakieta mija Księżyc o 8000 km
|
||
____________ || ____________ |
||
Ranger 7 |
Ranger 8 |
|
____________ || ____________ |
||
____________ || ____________ ____________ || ____________ |
||
|
|
|
____________ || ____________Konrad Rudnicki — Merkury, Urania nr 2 (1954)____________ || ____________ |
||
Okres obrotu
|
||
____________ || ____________ |
||
Pierścienie |
Rhea |
|
Fotografie Voyagera (1980)____________ || ____________ |
||
„Obraz Układu Słonecznego wyłaniający się z nowych odkryć i dociekań ostatnich lat składa się z 8 planet… Pluton, do niedawna traktowany jak dziewiąta planeta… wydaje się być po prostu jednym z członków pasa Kuipera.”Krzysztof Ziołkowski Urania, nr 1 (1998) |
||
____________ || ____________Tajemnicze kwazary |
||
Marteen Schmidt |
||
3C 273: a star–like object with a large red–shift,
|
||
____________ || ____________ |
||
Urania nr 4 (1966) |
||
____________ || ____________ |
||
Jocelyn Bell – Burnell |
||
____________ || ____________ |
||
Anthony HewishJocelyn Bell – Burnell |
||
____________ || ____________Kosmiczne mikrofalowe promieniowanie tła |
||
1955 3±2 K Le Roux
|
||
Arno Penzias, Robert W. Wilson, A measurement of excess antenna temperature at 4080 Mc/s,
|
||
____________ || ____________ Długość fali w mm Natężenie Błędy powiększone 400 razy! |
||
T = 2,726 ± 0,010 K
|
||
____________ || ____________Efekt ruchu Układu SłonecznegoCOBE - Cosmic Background Explorer |
||
____________ || ____________COBE - Cosmic Background ExplorerPrzyczynek od naszej Galaktyki |
||
____________ || ____________COBE - Cosmic Background ExplorerFluktuacje promieniowania tła |
||
____________ || ____________ |
||
____________ || ____________R. Srianand, P. Petitjean, C. Ledoux, The cosmic microwave background radiation temperature at a redshift of 2,3377, Nature, 408, 931 (21 XII 2000) |
||
____________ || ____________ |
||
____________ || ____________ |
||
____________ || ____________ |
||
____________ || ____________ |
||
„Mając w ręku książkę popularnonaukową chciałbym w niej widzieć
zarówno źródło nowych zainteresowań, jak i też zaspokojenie ich i wielu
dawniej istniejących.
Włodzimierz Zonn, Problemy nr 4/1955, str. 286
|