Przejdź do treści
Bonawentura Metler (1866-1939)
ks. Bonawentura METLER  
60 rocznica śmierci twórcy Obserwatorium  
Astronomicznego w Częstochowie  
1866 – 1939
 

Bonawentura Metler urodził się 7 lipca 1866 roku w Ciążeniu. W Kaliszu ukończył gimnazjum, by następnie, wybierając kapłaństwo, podjąć naukę w seminarium duchownym we Włocławku. Dalsze lata to nauka w Akademii Duchownej w Petersburgu. Święcenia kapłańskie uzyskał w Gorycji we Włoszech w 1888 roku.

Swą wiedzę pogłębiał w Rzymie (architektura, sztuka, astronomia), a również w Innsbrucku i Oxfordzie. W latach 1901–1904, startując z Australii, odbył podróż dookoła świata.

Po jej zakończeniu przyjechał do Francji, gdzie był kapelanem w Domu Opieki w Juvisy koło Paryża. Z tego czasu pochodzą kontakty z francuskim astronomem Flammarionem. W 1908 powrócił do Polski, której już nie opuścił do końca życia.

Rys. 1 Obserwatorium astronomiczne w Parku Staszica. Obecnie jego właścicielem jest Zakład Dydaktyki Fizyki i Astronomii Częstochowskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej

Początkowo, jako prefekt szkół częstochowskich, zainteresował się budynkiem w Parku Staszica z zamiarem przeznaczenia go na obserwatorium astronomiczne. Budynek ten to pawilon po zorganizowanej w 1909 roku Wystawie Przemysłowo-Rolniczej. W 1923 roku starania księdza Metlera zostały spełnione. Władze miasta przekazały mu budynek. Po przebudowie, w 1928 roku dokonano otwarcia Obserwatorium Astronomicznego. Wyposażenie stanowiła luneta, dar majora Wincentego Skrywana. Luneta miała obiektyw o średnicy 110 mm i ogniskowej 2040 mm (obecnie jest własnością Szkoły Podstawowej w Potarzycy k. Jarocina — patrz Urania-PA 1/99 str. 35). Ksiądz Metler swe astronomiczne pasje kontynuował na kolejnych placówkach parafialnych — w Kruszynie, Maluszynie i Parzymiechach.

Rys. 2 Zegar słoneczny pod obserwatorium z sentencją autorstwa ks. Metlera

Powodem do napisania niniejszego wspomnienia jest zbliżająca się rocznica tragicznej śmierci księdza Metlera. 2 września 1939 roku został zamordowany przez wkraczających Niemców. Oprócz księdza Metlera śmierć ponieśli ksiądz Józef Danecki i organista Ignacy Sobczak. Obok ich wspólnego grobu, gdzie zostali przeniesieni 11 grudnia 1945 roku, znajduje się mogiła księdza Mariana Ratusznego, współpracownika księdza Metlera, również z zamiłowania astronoma.

Jerzy Bańcerek
(Źródło: „Urania — PA” nr 5/1999)