Łazik, który miał działać przez 90 marsjańskich dni, w ubiegłą sobotę zobaczył 5000. wschód słońca. Opportunity nadal działa i nie tylko daje znak życia, ale odkrywa przed nami kolejne tajemnice Czerwonej Planety.
Opportunity wylądował na Marsie 25 stycznia 2004 roku. Do tego czasu przejechał około 45 km. Obecnie znajduje się w dolinie Perseverance Valley, która biegnie w dół wewnętrznej krawędzi zachodniej części krateru Endeavour.
W czasie trwania całej misji łazik dostarczył mnóstwo danych naukowych, które przyczyniło się do wielu odkryć. O długim stażu pojazdu może świadczyć liczba niemal ćwierć miliona zdjęć jakie przesłał w czasie trwania swojej misji.
Widok z góry na dolinę Perseverance Valley po wewnętrznej stronie Krateru Endeavour, gdzie znajduje się łazik Opportunity. Kształty na mapie zostały odwzorowane przy pomocy modelu topograficznego okolicy ze zdjęciami z instrumentu HIRISE na orbiterze MRO. Źródło: NASA/JPL-Caltech/Uniwersytet w Arizonie/WUSTL.
Już w pierwszych miesiącach misji Opportunity dostarczył dowodów na historyczne środowisko Marsa, w którym występowała kiedyś woda zarówno pod ziemią jak i na powierzchni. Łazik trafiał do coraz większych kraterów, a zaglądając w ich głąb przyglądał się przeszłości planety. W 2011 roku dotarł do Krateru Endeavour.
Ciągle działa, ciągle odkrywa
NASA ogłosiła ostatnio kolejne odkrycie, którego dokonał niestrudzony pojazd. Na fotografiach uzyskanych z łazika widać rozróżnialne pasy skał ułożone równolegle do spadku terenu w dolinie prowadzącej do wnętrza krateru Endeavour. Tekstura skał tworząca charakterystyczne pasy, przypomina podobne formacje na niektórych ziemskich zboczach. Na Ziemi takie wzory wynikają z cykli roztopów i zamarznięć wilgotnej gleby.
Na niektórych wzniesieniach w dolinie widać, że marsjański żwir tworzy wąskie zmarszczki, występując raz gęściej i rzadziej wzdłuż stoku. Naukowcy głowią się teraz nad pochodzeniem tych struktur. Dość powiedzieć, że nie wiadomo jaka jest natura powstania samej doliny, której trzecią część przejechał już łazik. W grę wchodzą takie czynniki jak woda, wiatr czy lód. Tak samo dużo możliwości rozpatruje się analizując pochodzenie samych pasów. Naukowcy będą chcieli odpowiedzieć na pytanie czy formacje te są stosunkowo młode, czy są pozostałościami dawnych procesów?
Widok z kamery nawigacyjnej łazika Opportunity na zbocze krateru w dolinie Persevarence Valley. Na pierwszym planie widać charakterystyczne pasy, które są w tej chwili przedmiotem badań naukowców. Źródło: NASA/JPL-Caltech.
Jednym z możliwych rozwiązań zagadki jest powiązanie tego procesu ze zmiennością nachylenia osi planety względem płaszczyzny jej obiegu wokół Słońca. W skali setek tysięcy lat Mars zmieniał swoje odchylenie co powodowało parowanie lodu z biegunów planety i późniejszą akumulację w postaci śniegu w okolicach równikowych.
“Jednym z możliwych wyjaśnień tych pasów jest to, że są one pozostałościami po czasie większego nachylenia osi obrotu planety. Wtedy płaty śniegu występujące na krawędzi krateru mogły sezonowo topnieć, zwiększając wilgotność gleby, następnie cykl dopełniał okres ponownego zamarzania, który tworzył te struktury. Grawitacja na wzniesieniach doliny mogła rozmyć te wzory."
Ray Arvidson - Zastępca Głównego Badacza misji Opportunity z Uniwersytetu Waszyngtońskiego w St. Louis.
Rzeczywiście naukowcy związani z misją przyznają, że pasy nie są tak wyraźne jak podobne badane na Ziemi. Wiatr również może brać czynny udział w postawaniu tych formacji na Czerwonej Planecie. Skały znajdujące się w dolinie są rzeźbione przez piasek przenoszony z podłoża krateru. Być może wiatr bierze też udział w procesie sortowania żwiru w tej dolinie.
Podobne co odkryte na Marsie pasy skalne na zboczach. Tutaj zdjęcie przedstawia formację na wierzchołku wulkanu Mauna Kea. Źródło: Washington University in St. Louis/NASA.
Opportunity ma szczęście być w miejscu niepodobnym do niczego zwiedzanego przez marsjańskiej pojazdy wcześniej. Kolejne elementy tajemniczej doliny zastanawiają naukowców. Łazik będzie wysyłał kolejne dane, które dostarczą jakichś podpowiedzi, ale też z pewnością sprowokują kolejne pytania.
Świt podczas 4999. marsjańskiego dnia (sol), które na powierzchni Czerwonej Planety spędził łazik Opportunity. Fotografię wykonał za pomocą kamery panoramicznej Pancam 15 lutego 2018 roku. Źródło: NASA/JPL-Caltech/Cornell/Arizona State Univ./Texas A&M
Źródło: NASA
Więcej informacji:
- informacja o ostatnim odkryciu pasów skalnych w dolinie Perseverance Valley
- artykuł o jubileuszu 5000 marsjańskich dni łazika Opportunity na powierzchni Marsa
- oficjalna strona misji
