Przejdź do treści

ALMA spojrzała na genezę planet

Dysk protoplanetarny wokół gwiazdy HL Tauri
Sieć radioteleskopów ALMA dostarczyła bardzo szczegółowego obrazu dysku protoplanetarnego wokół gwiazdy HL Tauri. Niespodziewanie - obiekt ma mniej niż milion lat - w dysku widać już ślady procesów powstawania planet. Zdjęcie zostało opublikowane przez Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO)

Naukowcy korzystający Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), zaprezentowali coś czego nigdy aż tak szczegółowo do tej pory nie oglądano: dokładną strukturę dysku wokół młodej gwiazdy, w którym tworzą się planety. To efekt pierwszych obserwacji sieci ALMA w nowej, szerszej konfiguracji z rozstawem anten sięgającym 15 km.

Celem obserwacji była bardzo młoda gwiazd HL Tauri, której wiek oceniany jest na mniej niż milion lat. Odległość do obiektu wynosi około 450 lat świetlnych. Gwiazdę otacza pyłowy dysk protoplanetarny.

Na obrazie dysku widać koncentryczne jasne pierścienie, które są od siebie oddzielone ciemniejszymi przerwami. Może to świadczyć o powstawaniu planet w dysku - przerwy najprawdopodobniej zostały wywołane zaburzeniami grawitacyjnymi on powstających planet. Dysk wydaje się znacznie bardziej rozwinięty niż zakłada teoria ewolucji tego typu systemów. Być może zatem procesy powstawania planet dzieją się znacznie szybciej niż sądzimy.

"Gdy zobaczyliśmy zdjęcie po raz pierwszy, byliśmy zdumieni niesamowitym poziomem detali. HL Tauri ma nie więcej niż milion lat, ale dysk już wykazuje cechy pełnych procesów powstawania planet. To zdjęcie zrewolucjonizuje teorie na temat powstawania planet”  uważa Catherine Vlahakis, ALMA Deputy Program Scientist oraz Lead Program Scientist z programu ALMA Long Baseline Campaign.

Patrząc na dysk protoplanetarny wokół HL Tauri mamy wyobrażenie początków naszego własnego Układu Słonecznego. Być może tak właśnie wyglądał w swoich wczesnych etapach istnienia. Młode gwiazdy powstają we wnętrzach obłoków pyłu i gazu, które zapadają się pod wpływem sił grawitacyjnych. Materiał pozostały po utworzeniu gwiazdy formuje dysk wokół niej. Z czasem pył w dysku tworzy coraz większe ziarna (na skutek zlepiania się przy zderzeniach między ziarnami), potem planetoidy i komety, aż w końcu powstają planety.

Więcej informacji:

Źródło: ESO

Na zdjęciu:
Obraz dysku protoplanetarnego wokół młodej gwiazdy HL Tauri uzyskany dzięki sieci radioteleskopów ALMA. Źródło: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO).




Reklama