Białe karły są tym, czym większość gwiazd staje się po wypaleniu wodoru, który je zasila. Teraz astronomowie po raz pierwszy zaobserwowali, jak jeden z tych galaktycznych obiektów włącza się i wyłącza. Wyniki badań zostały opublikowane w Nature Astronomy.
Naukowcy wykorzystali satelitę polującego na planety, aby zaobserwować to unikalne zjawisko u białego karła znajdującego się około 1400 lat świetlnych od Ziemi. Wiadomo, że ten konkretny biały karzeł akreuje, czyli żywi się, z krążącego wokół niego gwiezdnego towarzysza. Astronomowie z Durham University zaobserwowali spadek jasności w ciągu 30 minut, proces obserwowany wcześniej tylko u akreujących białych karłów w okresie od kilku dni do kilku miesięcy.
Akreujący biały karzeł
Jasność akreującego białego karła zależy od ilości otaczającej go materii, którą się żywi, więc naukowcy twierdzą, że coś zakłóca te jego dostawy materii. Uważają oni, że to, czego są świadkami, może być zmianami w polu magnetycznym powierzchni białego karła. Gdy jasność jest wysoka, biały karzeł pochłania materię z dysku akrecyjnego tak, jak w normalnych warunkach. Nagle i gwałtownie układ się „wyłącza” i spada jego jasność.
Bramkowanie magnetyczne
Naukowcy twierdzą, że kiedy to się dzieje, pole magnetyczne wiruje tak szybko, że tworzy barierę zakłócającą ilość materii, którą biały karzeł może otrzymać – proces ten nazywany jest bramkowaniem magnetycznym. Prowadzi to do półregularnych, niewielkich wzrostów jasności widzianych przez astronomów. Po pewnym czasie system włącza się ponownie, a jasność wraca do pierwotnego poziomu. Naukowcy mają nadzieję, że ich odkrycie pozwoli dowiedzieć się więcej na temat fizyki akrecji – zjawiska, w którym obiekty takie jak czarne dziury i gwiazdy neutronowe są zasilane materią pochodzącą z gwiazd towarzyszących.
Więcej informacji:
- Astronomers see white dwarf switch on and off
- An accreting white dwarf displaying fast transitional mode switching
Źródło: Durham University
Opracowanie: Agnieszka Nowak
Na ilustracji: Wizja artystyczna białego karła, tutaj MV Lyrae, który akreuje materię od gwiazdy towarzyszącej. Źródło: Helena Uthas.
