CAMK i CBK PAN uczestnikami projektów MSCA RISE!

Dwa instytuty Polskiej Akademii Nauk związane z badaniem kosmosu czyli Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika oraz Centrum Badań Kosmicznych PAN znalazły się w gronie 823 beneficjentów ze 137 krajów obejmujących 74 zwycięskie projekty. Stworzenie innowacyjnych rozwiązań w poszukiwaniu „ciemnej materii” i „ciemnej energii” oraz opracowanie radaru do zbadania marsjańskiej powierzchni to tematy projektów, które zostaną sfinansowane w ramach MSCA-RISE #H2020.

Program Komisji Europejskiej MSCA-RISE (Marie Skłodowska-Curie Actions - Research and Innovation Staff Exchange) promuje międzynarodową współpracę poprzez dzielenie się wiedzą i pomysłami między badaczami i rynkami na całym świecie. Robi to na dwóch płaszczyznach:

umożliwia on wymianę pracowników zajmujących się badaniami i innowacjami, obejmującą nie tylko naukowców, ale także kadrę zarządzającą, administracyjną i techniczną, pracującą w różnych krajach i sektorach.
służy wymianie wiedzy i pomysłów przynoszących nowe rozwiązania, produkty i usługi oraz przyczyniających się do rozwoju innowacji, zwiększenia zaawansowania poziomu europejskich badań i rozwoju kariery pracowników.

1 września br. zostały ogłoszone wyniki ostatniego już konkursu MSCA-RISE, edycja 2020. Całkowity jego budżet to 80 milinów euro. W jego ramach zostanie sfinansowanych ponad 4000 wymian kadrowych. Pełną listę zwycięskich projektów można zobaczyć na stronie Komisji Europejskiej.

W gronie 823 beneficjentów ze 137 krajów obejmujących 74 zwycięskie projekty znalazły się 3 Instytuty PAN, w tym dwa związane z badaniem kosmosu oraz Instytut Chemii Organicznej Polskiej Akademii Nauk (IChO PAN). Co przyczyniło się do tego sukcesu? Zarówno władze Instytutów, w których będą realizowane omówione poniżej projekty, jak i profesorowie odpowiedzialni za realizację grantów zgodnie wskazują, że przede wszystkim duże zaangażowanie zespołu w przygotowanie projektu, jego wysoki poziom merytoryczny oraz doświadczenie w aplikowaniu o środki europejskie były podstawą sukcesu. Niezwykle istotne było także położenie akcentu na multidyscyplinarność członków konsorcjum, a zarazem na interdyscyplinarność, która ma stanowić ogromną wartość dodaną badań prowadzonych w ramach wspomnianych grantów.

Projekt PROBES – innowacyjne rozwiązania w poszukiwaniu ciemnej materii

Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk (CAMK PAN) będzie jednym z 26 członków konsorcjum realizującego projekt PROBES, który dotyczy badań najbardziej fundamentalnych zagadnień współczesnej astrofizyki cząstek, w tym poszukiwania „ciemnej materii” i „ciemnej energii”. Wiemy już od dawna, że to co dotychczas zostało zaobserwowane we Wszechświecie to zaledwie kilka procent wszystkiego, taki przysłowiowy ,,wierzchołek góry lodowej”. Ażeby rzucić światło na ciągle jeszcze ukrytą, niewidzialną stronę Wszechświata, potrzebne jest wypracowanie i użycie najnowocześniejszych metod naukowych i rozwiązań technologicznych do wytworzenia nadzwyczaj czułych instrumentów do obserwacji niezwykle rzadkich i słabych sygnałów zjawisk we Wszechświecie, takich jak fale grawitacyjne, ciemna materia czy neutrina. W ramach projektu PROBES wiodące grupy badawcze z Europy, USA, Japonii i Chin będą współpracowały z firmami nad rozwojem właśnie takich innowacyjnych rozwiązań.

Profesor Leszek Roszkowski, kierownik projektu PROBES a zarazem kierownik Zakładu AstroCeNT, zauważa, że „cele projektu PROBES wpisują się znakomicie w program badawczy rozwijany w Zakładzie MAB AstroCeNT. Jestem bardzo zadowolony, że zaledwie po kilku miesiącach od jego utworzenia, zespół AstroCeNT został zaproszony do udziału w tym ambitnym projekcie, we współpracy z tak znakomitymi i renomowanymi ośrodkami jaki CERN, MIT, i wiele innych. To dla nas nie tylko wyraz zauważenia naszego potencjału, ale również szansa na wzmocnienie i dalszy rozwój współpracy z wiodącymi grupami badawczymi na świecie w tak sztandarowych dziedzinach jak astrofizyka cząstek, w tym neutrin i ciemnej materii, oraz detekcja fal grawitacyjnych”.

CAMK PAN z ogromną satysfakcją przyjęło informację o zakwalifikowaniu projektu do realizacji.

- „Sukces ten zawdzięczamy przede wszystkim doskonałemu zespołowi naukowców jaki udało nam się zgromadzić w Zakładzie MAB AstroCeNT. W skład zespołu wchodzą zarówno specjaliści z zakresu fizyki teoretycznej jak i świetni eksperymentatorzy oraz badacze z ogromnym doświadczeniem w dziedzinie obserwacji Wszechświata. To dzięki takiemu, multidyscyplinarnemu podejściu udaje się współcześnie prowadzić badania, które mają szansę odnieść sukces na arenie międzynarodowej” – komentuje udział w projekcie MSCA-RISE profesor Rafał Moderski, zastępca dyrektora ds. naukowych CAMK PAN.

Projekt FlyRadar – radarowa misja na Marsa

Celem projektu FlyRadar, którego uczestnikiem jest Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk (CBK PAN), jest opracowanie radaru w paśmie P, przenoszonego przez drona i działającego w połączeniu z lądownikiem lub misją załogową, dzięki czemu będzie możliwe zbadanie marsjańskiej podpowierzchni. Wspomniany radar jest w stanie badać podpowierzchnię aż do kilku metrów, co czyni go doskonałą techniką zarówno do poszukiwania zasobów naturalnych, jak i badań naukowych. W ramach projektu przyrząd ma zostać zminiaturyzowany, umieszczony na dostosowanym dronie i przetestowany w zróżnicowanych warunkach terenowych, a po interpretacji pomiarów ma zostać ocenione jego potencjalne zastosowanie na Marsie.

Koordynator projektu w CBK PAN, profesor Daniel Mège, podkreśla, że „projekt FlyRadar pozwoli na rozwinięcie współpracy pomiędzy czterema instytucjami naukowymi i trzema partnerami przemysłowymi z Francji, Polski, Węgier i Włoch. Partnerzy naukowi zbadają obszary na Marsie pod kątem możliwości przyszłej eksploracji z użyciem radaru, określą wymagania naukowe i przetestują radar w terenie w odpowiednio wybranych obszarach na Ziemi, podczas gdy partnerzy przemysłowi zajmą się konstrukcją radaru i przystosowaniem drona”. CBK PAN będzie uczestniczyło w większości tych zadań poprzez wymianę osobową, a w szczególności będzie odpowiedzialne za przebieg kampanii testowych w ziemskich obszarach analogicznych. Warto dodać, że projekt jest koordynowany przez włoską International School of Planetary Sciences (Pescara), a jego budżet to ponad 1 mln euro.

MSCA-RISE 2020