Chińska sonda Chang’e 4 wylądowała na niewidocznej z Ziemi stronie Księżyca. Jest to pierwsza misja w historii, która tego dokonała.
Lądownik z łazikiem wystartowały na rakiecie Długi Marsz 3B 7 grudnia 2018 roku. Wcześniej na orbitę wokół naszego naturalnego satelity wysłano statek, który będzie miał zadanie pośredniczyć w komunikacji z misją na powierzchni.
Sonda wylądowała na powierzchni Księżyca 3 stycznia 2019 roku o 3.26 czasu polskiego w wyznaczonej strefie w regionie Basenu Biegun Południowy-Aitken.
Jest to już czwarta księżycowa misja Chin i najambitniejszy do tej pory projekt kosmiczny realizowany przez ten kraj. Lądownik waży 1200 kg, a łazik 140 kg. Zarówno lądownik jak i łazik zostały wyposażone w instrumenty naukowe, które pozwolą zbadać morfologicznie powierzchnię Księżyca w okolicy lądowania oraz jego geologię. Misja ma też poszukać i oszacować obfitość zasobów w regionie lądowania.
O procesie lądowania
Ostatnia faza lądowania sondy trwała przez dwanaście minut. Główną trudnością była topografia wybranego terenu – poprzecinanego przez góry i strome wzniesienia. Sonda wykonała niemal pionowe lądowanie (w przeciwieństwie do parabolicznego lotu poprzedniej chińskiej misji).
Statek wyhamował najpierw niemal do zerowej prędkości i zaczął być ściągany w dół przez grawitację do powierzchni Księżyca. Na wysokości dwóch kilometrów kamery na sondzie przesłały pierwsze obrazy powierzchni celem uniknięcia przeszkód terenowych – można było ewentualnie skorygować tor lotu.
Na wysokości stu metrów nad powierzchnią sonda wyhamowała zniżanie, aby znaleźć najbezpieczniejsze miejsce do lądowania w okolicy. Gdy takie zostało wybrane, wznowiono zniżanie, a gdy statek znalazł się dwa metry nad księżycowym gruntem, wyłączył silniki i spadł na powierzchnię, łagodząc lądowanie czterema nogami.
Lądownik
Przy okazji startu misji opisywaliśmy sprzęt jaki poleciał w ramach misji Chang’e 4. Sonda jest wyposażona w instrumenty naukowe zbudowane we współpracy z innymi państwami. Znalazło się miejsce dla spektrometru radiowego niskich częstotliwości (low frequency spectrometer – LFS). Dzięki niemu zostaną dokonane radiometryczne pomiary właściwości Słońca i środowiska plazmowego nad miejscem lądowania sondy.
Lądownik jest też wyposażony w eksperyment Lunar Lander Neutrons and Dosimetry (LND) do stałego monitoringu dawek promieniowania i spektrum liniowego współczynnika przenoszenia energii (linear energy transfer – LET) przez różne rodzaje radiacji na powierzchni Księżyca. Urządzenie LND będzie też mogło zmierzyć przepływy bombardujących cząstek i ich zróżnicowanie czasowe. Instrument powstał we współpracy z Niemcami.
Na lądowniku zamontowano też dwie kamery: kamerę lądowania LCAM (Landing Camera) do wykonywania fotografii powierzchni podczas lądowania, oraz kamerę terenową TCAM (Terrain Camera) do fotografowania okolic lądownika.
Łazik
Łazik misji Chang’e 4 także wyposażono w wiele instrumentów naukowych. Podobnie jak w poprzednim pojeździe, także tutaj umieszczono radar penetrujący (Lunar Penetrating Radar – LPR) do badania księżycowego regolitu i wykrywania struktur geologicznych pod powierzchnią.
Łazik posiada instrument Advanced Small Analyzer for Neutrals (ASAN) do pomiaru obojętnych elektrycznie atomów i dodatnich jonów w otoczeniu pojazdu. Urządzenie powstało we współpracy ze Szwecją.
Do badania składu materiału na powierzchni Księżyca i szukania potencjalnych zasobów naturalnych zostanie wykorzystany spektrometr światła widzialnego i bliskiej podczerwieni VNIS.
Łazik został też wyposażony w panoramiczne kamery. Będzie też miał możliwość wykonywania wideotransmisji w czasie rzeczywistym. Pojazd ma zawieszenie przypominające to wykorzystywane przez marsjańskie łaziki NASA.
Opracowanie: Rafał Grabiański
Źródło: Xinhua/NS
Więcej informacji:
Na zdjęciu: Pierwszy obraz wykonany na powierzchni Księżyca przez sondę Chang'e 4. Źródło: Xinhua.
