Chińska misja Chang’e 4 od ponad roku bada – jako pierwsza – obszar na niewidocznej z Ziemi stronie Księżyca. Łazik bije kolejne rekordy, a naukowcy przedstawiają pierwsze tak dokładne badania warstw podpowierzchniowych naszego satelity.
Chiński łazik Yutu2 właśnie zakończył 15. księżycowy dzień misji. Pojazd przejechał już prawie 400 m i nadal działają na nim wszystkie instrumenty naukowe. Misja Chang’e 4 zaczęła się 3 stycznia 2019 r. Sonda z łazikiem wylądowała w obszarze basenu Bieguna Południowego – Aitken – największym kraterze uderzeniowym Księżyca.
15. dzień księżycowy łazika Yutu2 i lądownika misji Chang’e 4 rozpoczął się 17 lutego i trwał do 1 marca br. W tym czasie łazikowi udało się przejechać dystans 32,5 m – najwięcej od sierpnia 2019 r.
Chińscy naukowcy opublikowali niedawno pierwsze wyniki badań z radaru penetrującego grunt pod łazikiem. Z pomiarów wynika, że do głębokości 12 m większość materiału skalnego to drobny pył, uformowany prawdopodobnie na skutek uderzeń meteorytów i wietrzenia przez Słońce.
Dopiero na głębokości 12-24 m ziemia pod łazikiem jest grubsza i występują większe skały. Od 24 m aż do 40 m (zasięg radaru) pojawiają się naprzemiennie warstwy drobnej ziemi i większych skał.
Schemat struktury geologicznej pod powierzchnią badaną przez łazik Yutu2. Źródło: „Science Advances”.
Jak podkreśla Elena Pettinelli – współautorka pracy: jest to pierwszy tak dokładny pomiar gruntu pod powierzchnią Księżyca. Pozwala nam lepiej zrozumieć rozmieszczenie skał w skorupie, a w szczególności właściwości materiału wyrzuconego przez uderzenia meteorytów. Odkrycie daje nam wiedzę o grubości regolitu w miejscu przebywania łazika. Takie informacje mogą być przydatne dla przyszłych misji załogowych, w których z regolitu będziemy chcieli wytwarzać tlen lub paliwo rakietowe.
Wyniki badań opublikowano 26 lutego br. na łamach czasopisma „Science Advances”.
Chociaż łazik Yutu2 był projektowany z myślą o pracy tylko przez 3 miesiące, to teraz inżynierowie misji liczą, że pojazd będzie dostarczał danych przez następny rok. Wkrótce powinna zostać opublikowana kolejna praca naukowa, tym razem opisująca strukturę podpowierzchniową z użyciem niższych częstotliwości (60 MHz w porównaniu z 500 MHz użytymi w opisanych tutaj wynikach). Na tym kanale można spodziewać się, że radar sięgnie nawet kilkaset metrów w głąb. Dane te jednak mogą nie być na tyle rzetelne, z uwagi na możliwą interferencję sygnału, wywołaną metalowym poszyciem pojazdu.
Mimo nadal trwającej misji Chang'e 4, Chińczycy już przygotowują kolejny lot na Księżyc. Pod koniec roku powinna wystartować misja Chang'e 5, której zadaniem będzie pobranie do 2 kg materiału skalnego i powrót z nim na Ziemię.
Źródło: Space.com/„Science Advances”/CLEP
Opracował: Rafał Grabiański
Więcej informacji:
- pierwszy zestaw danych naukowych misji Chang'e 4
- artykuł „The Moon’s farside shallow subsurface structure unveiled by Chang’E-4 Lunar Penetrating Radar"
- podsumowanie 15. dnia księżycowego misji (Space.com)
Na zdjęciu: Krater Von Kármán sfotografowany przez łazik Yutu2. Zdjęcie upubliczniono w marcu 2020 r. Źródło: CNSA/CLEP.
