W 2021 roku działo się w astronautyce bardzo dużo. Podobnie powinno być w nowym roku. Wreszcie wystartuje europejski łazik marsjański, swój pierwszy lot wykona amerykańska rakieta księżycowa SLS, dostaniemy pierwsze zdjęcia z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba, a Chiny ukończą budowę swojej załogowej stacji kosmicznej. W niniejszym artykule przeczytacie na co warto czekać w 2022 roku z kosmicznego punktu widzenia!
Zobacz też:
Podsumowanie wydarzeń astronautycznych w 2021 roku
Turystyczna misja Axiom-1 do ISS (28 lutego)
Firma SpaceX wykonała w 2021 roku pierwszą w pełni cywilną misję na niską orbitę okołoziemską Inspiration4. W 2022 roku wykona razem z firmą Axiom podobny lot, z tym że turyści polecą do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Misja o oznaczeniu Axiom-1 wystartuje 28 lutego na rakiecie Falcon 9. Na pokładzie statku Crew Dragon znajdą się: były astronauta NASA Michael López-Alegría, Larry Connor, Mark Pathy oraz Eytan Stibbe. Jesienią 2022 r. planowana jest następna taka misja - Axiom-2.
Pierwszy start rakiety SLS z misją księżycową Artemis 1 (marzec 2022)
W ubiegłym roku zapowiadaliśmy pierwszy start superciężkiej rakiety SLS. Lot opóźnił się kolejny raz, jednak teraz jesteśmy już prawie pewni, że nastąpi w 2022 r. Mierząca ponad 100 m rakieta Space Launch System (SLS) została już złożona. W marcu 2022 r. wystartuje z kosmodromu Kennedy Space Center wynosząc w kierunku księżyca statek Orion. Będzie to bezzałogowa misja Artemis 1 - pierwsza i ostatnia przed załogowym oblotem Księżyca, który ma zostać wykonany w 2023 roku. W ramach programu Artemis, już podczas 3. misji w 2025 planowane jest ponowne lądowanie człowieka na Księżycu. Zanim te plany uda się zrealizować, musi powieść się pierwszy lot rakiety.
Pierwsza złożona rakieta SLS. Źródło: NASA.
Pierwszy lot orbitalny systemu Super Heavy - Starship (marzec 2022)
W 2021 roku pasjonowaliśmy się spektakularnymi testami rakiety Starship firmy SpaceX. W końcu 3 marca 2021 r. udało się wykonać lot na wysokość kilkunastu kilometrów, powrót i miękkie lądowanie systemu. Później lotów już nie było. Chociaż początkowo planowano jeszcze wykonać pierwszą próbę orbitalną w drugiej połowie minionego roku, to większość czasu poświęcono na budowę pierwszych pełnych egzemplarzy dolnego stopnia rakiety Super Heavy oraz rozbudowę kompleksu startowego, wraz ze stanowiskiem do lotów orbitalnych i powrotu rakiet.
Pierwszy orbitalny lot całego zestawu Super Heavy - Starship odbędzie się najwcześniej w marcu 2022 r., po pozytywnej ocenie środowiskowej przez federację lotnictwa FAA.
System Super Heavy - Starship po próbnym połączeniu na budowanej platformie startowej. Z boku innny egzemplarz stopnia Super Heavy. Źródło: SpaceX.
Start lądownika księżycowego Nova-C firmy Intuitive Machines (Q1 2022)
W 2022 roku doczekamy się pierwszych lotów programu CLPS (Commercial Lunar Payload Services), w którym prywatne firmy budują lądowniki księżycowe i świadczą usługę dostarczenia ładunków na powierzchnię Księżyca dla NASA. Pierwszą taką misją będzie lot lądownika Nova-C firmy Intuitive Machines na rakiecie Falcon 9 w pierwszym kwartale 2022 roku. Lot ten miał początkowo odbyć się jeszcze w ubiegłym roku, ale został opóźniony przez operatora rakiety, firmę SpaceX.
Nova-C spróbuje wylądować w Mare Serenitatis (Morze Jasności). Na pokładzie lądownika znajdzie się 5 ładunków od NASA oraz kilka dodatkowych ładunków komercyjnych.
Debiut rakiety H3 (Q1 2022)
Ten wpis musimy przekopiować z ubiegłorocznej zapowiedzi. Rakieta H3 miała wystartować po raz pierwszy w 2021 r. Debiut został jednak po raz kolejny przełożony. H3 (H-III) to następca obecnie stosowanej w Japonii rakiety H-II. Nowa konstrukcja ma umożliwić wynoszenie ładunków do prawie 8 t na niską orbitę okołoziemską. Rakieta ma być znacząco tańsza od swojego poprzednika i ma być oferowana dla klientów w cenie około 50 mln dolarów (czyli ponad dwa razy mniej od H-II).
Powtórka bezzałogowego testu statku Starliner do ISS (maj 2022)
W 2022 roku czeka nas ciąg dalszy telenoweli związanej z problemami Boeinga w budowie statku załogowego Starliner przeznaczonego do lotów do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej dla NASA. W 2019 r. przeprowadzono demonstracyjny lot bezzałogowy statku. Nie skończył się on jednak powodzeniem. Z powodu błędów oprogramowania statek zmarnował dużo paliwa i nie poleciał do ISS. Po osiągnięciu orbity, został sprowadzony awaryjnie na Ziemię. Bezzałogowy lot Starlinera miał zostać powtórzony.
Wydawało się, że poprawkowa misja odbędzie się w 2021 roku. Tak się jednak nie stało, moduł napędowy statku został uszkodzony jeszcze przed lotem i wyjaśnianie przyczyn awarii zajęło wiele miesięcy. Teraz celem Boeinga jest start misji OFT-2 w maju 2022 r. Wiele zależeć będzie jednak od gotowości statku i harmonogramu działania Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Po misji bezzałogowej Boeing będzie musiał jeszcze przeprowadzić jeden test z astronautami na pokładzie. Jeśli lot OFT-2 się powiedzie, to pierwszego lotu załogowego Starlinera możemy się spodziewać jeszcze w tym roku.
Starliner na rakiecie Atlas V przed planowanym startem misji OFT-2 w 2021 roku. Źródło: NASA/Joel Kowsky.
Debiut rakiety Vulcan z komercyjnym lądownikiem księżycowym firmy Astrobotic Technology (2022)
Według oficjalnych informacji w 2022 r. powinien zostać przeprowadzony debiutancki start rakiety Vulcan konsorcjum United Launch Alliance. Vulcan ma zastąpić rakiety Atlas V oraz Delta IV Heavy, które są obecnie wykorzystywane przez ULA do misji orbitalnych. W pierwszym locie zostanie wyniesiony w kierunku Księżyca lądownik Peregrine firmy Astrobotic Technology. Peregrine to kolejny z komercyjnych lądowników księżycowych budowanych dla NASA w ramach programu CLPS. Na jego pokładzie polecą wybrane przez agencje ładunki oraz pierwszy japoński łazik księżycowy Yaoki.
Pierwsza misja towarowa do ISS miniwahadłowca Dream Chaser (Q2)
Firma Sierra Nevada Corporation od wielu lat rozwija system miniwahadłowca kosmicznego. W ramach kontraktu z NASA na dostawę towaru do stacji, statek o nazwie Dream Chaser ma dostarczać do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej zaopatrzenie i sprzęt naukowy. Jeżeli dojdzie do debiutu rakiety Vulcan w tym roku, w jej drugim locie powinna zostać przeprowadzona misja demonstracyjna miniwahadłowca Dream Chaser, po której - jeśli się powiedzie - firma otrzyma kontrakt na 6 misji w latach 2022 - 2026. Miniwadłowiec Dream Chaser będzie wynoszony na orbitę przez rakietę Vulcan.
Pierwsze zdjęcia z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (lipiec 2022)
W grudniu oglądaliśmy historyczny start Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba. Nowe wielkie obserwatorium astronomiczne jest w drodze do swojej docelowej orbity i trwa skomplikowany proces jego rozkładania. Po rozłożeniu i kalibracji systemu optycznego teleskopu powinien on rozpocząć wykonywanie pierwszych obserwacji naukowych. Zespół misji zapowiada opublikowanie pierwszych obrazów z teleskopu w lipcu.
Powrót Rosji na Księżyc - start lądownika Łuna 25 (lipiec 2022)
Rosja chce po 45 latach powrócić do eksploracji Księżyca. Ostatni lądownik Łuna 24 wykonał misję w 1976 roku. Łuna 25 miała startować jeszcze w 2021 roku, ale podczas testów naziemnych znaleziono poważne problemy w oprogramowaniu odpowiedzialnym za wykonywanie miękkiego lądowania sondy. Obecnie start sondy na rakiecie Sojuz 2.1b z kosmodromu Wostocznyj planowany jest na lipiec 2022 r. Jeżeli misja się powiedzie w planowanym terminie Łuna 25 stanie się pierwszą sondą, która wylądowała w okolicy bieguna południowego Księżyca - miejscu planowanych lotów załogowych amerykańskiego programu Artemis.
Start sondy Psyche do asteroidy 16 Psyche (1 sierpnia)
1 sierpnia 2022 r. rakieta Falcon Heavy wyśle w drogę do planetoidy Psyche sondę o tej samej nazwie. Amerykański statek zbada planetoidę klasy M, która jest bogata w żelazo i nikiel. Naukowcy uważają, że tego typu planetoidy to pozostałości po wczesnych protoplanetach (które w wyniku zderzeń pozbawione zostały płaszcza i skorupy). Wiedza o nich może dużo powiedzieć o podstawowych blokach z jakich uformowany został Układ Słoneczny.
Start europejskiego łazika marsjańskiego ExoMars (20 września)
Wreszcie w 2022 roku powinniśmy doczekać startu europejskiego łazika marsjańskiego Rosalind Franklin. Łazik zostanie postawiony na powierzchni Czerwonej Planety w 2023 roku przez rosyjską platformę Kazachok. Jeszcze niedawno misję tę określano mianem ExoMars 2020, gdyż miała startować w tym samym oknie startowym co amerykański łazik Perseverance, chińska misja Tianwen-1 i arabska al-Amal. Tak się jednak nie stało. Pandemia koronawirusa i problemy z systemem spadochronowym spowodowały nie pierwsze opóźnienie.
Dalsze badania sondy Juno z przelotem obok księżyca Europa (29 września)
Od 2016 roku trwają badania Jowisza przez amerykański statek Juno. Misja miała się zakończyć spłonięciem w atmosferze planety w lipcu 2021 r. Tak się jednak nie stało, bo znalazł się budżet na kontynuowanie misji. Teraz Juno skupia się na badaniu księżyców galileuszowych. Pod koniec września 2022 r. statek przeleci w odległości zaledwie 355 km od powierzchni Europy.
Ganimedes zarejestrowany przez sondę Juno. Źródło: NASA/JHUAPL/SWRI.
Celowe zderzenie sondy DART z księżycem planetoidy Didymos (2 października)
2 października 2022 r. sonda DART zderzy się z księżycem Dimorphos, krążącym wokół planetoidy Didymos. Zderzenie to będzie celowe - przetestowany zostanie sposób zmiany trajektorii planetoidy na wypadek, gdyby kiedyś była potrzeba modyfikacji w ten sposób orbity jakiegoś obiektu zagrażającego Ziemi. Sonda DART wystartowała w listopadzie 2021 r. na rakiecie Falcon 9.
Pierwszy bliski przelot obok Ziemi sondy Lucy (16 października)
16 października 2021 r. rakieta Atlas V wystrzeliła sondę NASA Lucy. Jej celem są planetoidy trojańskie Jowisza - swoiste wehikuły czasu – obiekty, które są prawdopodobnie resztkami pozostałymi z formacji gazowych olbrzymów. Są one położone w obrębie orbity Jowisza wokół Słońca, po jego obu stronach w punktach libracyjnych L4 i L5 układu Słońce – Jowisz. Są to te miejsca na orbicie wokółsłonecznej, w których balansuje się oddziaływanie grawitacyjne Jowisza i Słońca. To pierwsza misja, która odwiedzi tego typu obiekty. Droga do planetoid trojańskich jest bardzo długa... Najpierw sonda odwiedzi planetoidę z pasa głównego planetoid między orbitami Marsa i Jowisza. W tym roku statek powróci na chwilę w pobliże Ziemi - przeleci blisko naszej planety, korzystając z jej pola grawitacyjnego, by przyspieszyć swoją podróż.
Test indyjskiego statku załogowego Gaganyaan (Q3)
Indie mają ambicje, by stać się czwartym państwem, które ma własny kosmiczny system załogowy. W 2022 roku po latach opóźnień powinniśmy się doczekać pierwszych testów indyjskiego statku załogowego Gaganyaan. Pierwsze dwie misje mają być bez astronautów na pokładzie. Jeżeli się powiodą, to Indie chcą wysłać pierwszego indyjskiego astronautę na orbitę w 2023 r.
Ponowna próba lądowania Indii na Księżycu (Q3)
We wrześniu 2019 r. Indie pierwszy raz próbowały wylądować na Księżycu. Ich lądownik Chandrayaan 2 miał awarię w ostatniej fazie zniżania i utracono z nim kontakt. W 2022 r. ponowią próbę z podobną sondą Chandrayaan 3. Tym razem misja będzie się składać jedynie z lądownika i niewielkiego łazika, bez orbitera, który towarzyszył poprzedniej próbie.
Debiut rakiety Ariane 6 (Q3)
W 3. kwartale 2022 r. z kosmodromu Kourou w Gujanie Francuskiej po raz pierwszy wystartuje rakieta Ariane 6. Ariane 6 to następca europejskiego ciężkiego systemu nośnego Ariane 5, który od lat 90. był głównym sposobem na wysyłanie przez Europę dużych satelitów. Ariane 6 ma obniżyć koszty wysyłania ładunków przez Europę i umożliwić większą liczbę startów w roku.
Start pierwszej górniczej misji księżycowej PRIME-1 (grudzień 2022)
Pod koniec 2022 r. firma Intuitive Machines wyśle jeszcze drugi lądownik na powierzchnię Księżyca. W ramach kontraktu z NASA w okolice bieguna południowego naszego naturalnego satelity poleci sonda PRIME-1. Jej zadaniem będzie test technologii pozyskiwania lodu wodnego z powierzchni. Ładunki do tej misji polecą na lądowniku NOVA-C.
Wizja artystyczna lądownika NOVA-C na powierzchni Księżyca. Źródło: Intuitive Machines.
Ukończenie budowy chińskiej stacji kosmicznej (cały 2022)
Chiny w 2021 roku zapoczątkowały swoją stałą obecność załogową na orbicie okołoziemskiej. W kwietniu wysłany został pierwszy moduł Tianhe chińskiej stacji kosmicznej Tiangong. Obecnie na pokładzie stacji znajduje się już druga załoga. W 2022 roku w planach jest wysłanie kolejnych dwóch modułów Wentian i Mingtian, przeznaczonych do prowadzenia badań na pokładzie stacji. Do stacji Tiangong polecą też kolejne dwie załogi.
Debiut rakiety New Glenn (Q4)
Mamy nadzieję, że w 2022 r. odbędzie się też pierwszy lot ciężkiej rakiety New Glenn firmy Blue Origin. Założone przez Jeffa Bezosa przedsiębiorstwo zaczęło w 2021 roku realizować turystyczne loty suborbitalne swoją niewielką jednostopniową rakietą New Shepard. Plany ma jednak znacznie ambitniejsze. Od wielu lat rozwija system New Glenn, który ma dolny stopień wielokrotnego użytku i jest w stanie wynieść do 45 t na niską orbitę okołoziemską. Debiut rakiety był jednak już wielokrotnie przekładany i obecne plany startu w ostatnim kwartale tego roku trzeba traktować z rezerwą.
Opracował: Rafał Grabiański
