Przejdź do treści

Czy Curiosity właśnie odkrył życie na Marsie?

zdjęcie zagadkowych skalistych struktur na Marsie wykonane 2 stycznia 2018 r. przez Curiosity Rover. Źródło: NASA 

Łazik MSL Curiosity już od pięciu lat przemierza marsjańskie pustynie, poszerzając kolejne granice w poznawaniu obcych światów przez człowieka. Jednym z najważniejszych pytań jest to, które dotyczy nas samych – czy na Marsie, podobnie jak na Ziemi, mogło powstać życie? Być może najnowsze odkrycie dzielnego łazika przybliży nas do rozwiązania tej zagadki.

Pierwsza seria zdjęć, jaką łazik Curiosity przesłał na Ziemię w nowym roku, może stać się poważnym dowodem istnienia życia na Marsie. Na zdjęciach wykonanych 2 stycznia 2018 roku przez MAHLI (Mars Hand Lens Imager – Marsjańską Ręczną Kamerę), umieszczoną na rewolwerowej wieżyczce znajdującej się na końcu wysięgnika marsjańskiego robota, można zauważyć struktury skalne przypominające ziemskie skamieniałości śladowe. Na Ziemi skamieniałości te stanowią dowody bytności organizmów żywych. Dzięki wyposażeniu kamery w obiektyw makro i autofokus łazik doskonale radzi sobie w wykonywaniu zbliżeń nawet najmniejszych skał i gruntu marsjańskiego. Nowo odkryte obiekty mają obły, cylindryczny kształt i są niewielkie – mają zaledwie 1–2 milimetry szerokości oraz długość nieprzekraczającą pół centymetra. W czasie ponad 1900 dni trwania misji Mars Science Laboratory łazik po raz pierwszy natrafił na nie w połowie grudnia, robiąc zdjęcia przy użyciu szerokokątnej kamery kolorowej Mastcam umieszczonej na maszcie pojazdu. Mimo że drobne struktury były ledwie widoczne, już wtedy przykuły uwagę badaczy. Postanowiono więc wrócić w to miejsce, by dokładniej się im przyjrzeć. 31 grudnia 2018 roku Curiosity wykonał serię czarno-białych zdjęć w większym powiększeniu za pomocą obiektywu Chemcam, by w końcu uzyskać najdokładniejszą fotografię makro z 2 stycznia 2019 roku (na górze strony). To właśnie ona stała się największą sensacją, przywodząc na myśl podobne struktury spotykane na naszej planecie.

Zdjęcie wykonane 31 grudnia przez kamerę Chemcam. Źródło: NASA

Ziemskie skamieniałości śladowe powstały na skutek działalności organizmów żywych. Takimi skamieniałościami mogą być tropy zwierząt, ślady ich żerowania czy spoczynku, jak również skamieniałe ekskrementy (koprolity), a nawet kamienie żołądkowe (gastrolity). Na Niebieskiej Planecie – w miejscu, gdzie tak bujnie rozwijało się życie, można odnaleźć całe spektrum tego typu skamieniałości, wraz z tymi najbardziej spektakularnymi, z czasów panowania wielkich gadów. Znalezione na Marsie formacje przypominają w największym stopniu ziemskie skamieniałości z okresu ordowiku, powstałe w miejscu spoczynku niewielkich małży lub innych mięczaków, które pozostawiły odciśnięte ślady kształtem zbliżone do migdałów. Takiej teorii sprzyjałoby istnienie w tamtym miejscu w przeszłości choćby niewielkiego zbiornika wodnego. Wówczas możliwa byłaby także bioturbacja – zaburzenie znajdującego się na dnie osadu poprzez działalność organizmów pełzających lub ryjących w podłożu. To jednak wymagałoby istnienia już stosunkowo dobrze rozwiniętych organizmów wielokomórkowych.

Skamieniały trop dilofozaura z okresu jury  Rezerwat Gagaty Sołtykowskie (woj. świętokrzyskie). Fot. Grzegorz Zieliński (PTMA Kielce)

Nie są to jednak jedyne możliwe wyjaśnienia. Znacznie bardziej prawdopodobne jest zjawisko konkrecji, czyli proces narastania minerałów wokół jakiegoś obiektu w skale. Tym obiektem może być nawet niewielki kamyczek lub ziarenko piasku. Obrastająca minerałami drobina tworzy całe ich skupisko, zwykle o kulistym, bądź soczewkowym kształcie. Ziemskie konkrecje potrafią przybierać rozmiary rzędu kilku metrów, a w przekroju najczęściej widoczna jest ich budowa warstwowa. Niestety, łazik nie będzie w stanie badać wewnętrznej budowy tajemniczych struktur wielkości ziaren ryżu i interpretacja ich pochodzenia opiera się głównie na uzyskanych przez Curiosity fotografiach. Gdyby podobne okazy zostały odnalezione na Ziemi, z pewnością skamieniałości śladowe byłyby jedną z bardziej możliwych hipotez, na Marsie jednak sytuacja wygląda nieco inaczej. Warto przy tym zaznaczyć, że nawet na naszej tętniącej życiem planecie odnalezienie pozostałości po dawnych organizmach jest mniej prawdopodobne niż zetknięcie się choćby z niewymagającymi udziału organizmów żywych konkrecjami. Tego typu znaleziska są także dosyć często mylone ze skamieniałościami, toteż dokładne ustalenie, z czym ma do czynienia marsjański łazik, może okazać się na ten moment niemożliwe.

Skamieniałości Lockeia z okresu ordowiku powstałe w miejscu odpoczynku kilkucentymetrowych mięczaków. Źródło: Wikiwand.com

Opracowanie: Mikołaj Sabat

Ilustracja na górze strony: zdjęcie zagadkowych skalistych struktur na Marsie wykonane 2 stycznia 2018 r. przez Curiosity Rover. Źródło: NASA 

Reklama