Przejdź do treści

Czy rozwiązano zagadkę „najbardziej tajemniczej gwiazdy we Wszechświecie”?

Ilustracja przedstawia hipotetyczny, nierówny pierścień pyłu okrążający KIC 8462852, zwaną także „Gwiazdą Tabby". Źródło: NASA/JPL-Caltech

Zespół ponad dwustu naukowców pod kierownictwem Tabethy Boyajian z Uniwersytetu Stanowego Luizjany jest o krok bliżej do rozwiązania zagadki „najbardziej tajemniczej gwiazdy we Wszechświecie”. KIC 8462852, czy „Gwiazda Tabby" – nazwana od imienia Boyajian – jest zwyczajną gwiazdą, o około połowę większą od Słońca i zlokalizowaną około tysiąca lat świetlnych od niego. Jednak w niewytłumaczalny sposób jej jasność sporadycznie maleje i wzrasta. Istnieje wiele teorii wyjaśniających niezwykłe zachowanie gwiazdy – w tym taka, że okrąża ją obca megastruktura kosmiczna.

Tajemnica Gwiazdy Tabby jest tak fascynująca, że ponad 1700 osób przekazało ponad sto tysięcy dolarów na Kickstarterze jako wsparcie obserwacji prowadzonych za pomocą wyspecjalizowanych naziemnych teleskopów, dzięki którym było możliwe zgromadzenie większej ilości danych o gwiazdach. W rezultacie dane zebrane przez Boyajian i jej współpracowników, we współpracy z obserwatorium Las Cumbres, zostały opublikowane w „The Astrophysical Journal Letters”.

Mieliśmy nadzieję, że gdy w końcu uda nam się zarejestrować spadek jasności w czasie rzeczywistym, będziemy mogli sprawdzić, czy spadki miały taką samą głębokość na wszystkich długościach fal. Gdyby tak było, sugerowałoby to, że za spadkiem jasności stoi coś nieprzezroczystego, jak na przykład dysk, planeta, gwiazda, a nawet duże struktury w przestrzeni. Zamiast tego zespół odkrył, że gwiazda jest ciemniejsza na niektórych długościach fal niż na innych – powiedział Wright, będący współautorem artykułu zatytułowanego „The First Post-Kepler Brightness Dips of KIC 8462852”.

Najprawdopodobniej to pył powoduje, że światło gwiazdy jaśnieje i ciemnieje. Nowe dane pokazują, że różne kolory światła są blokowane przy różnych natężeniach, a zatem, co przechodzi między nami a gwiazdą, nie jest nieprzezroczyste, jak miałoby to miejsce w przypadku planety czy kosmicznej megastruktury – powiedziała Boyajian.

Naukowcy uważnie obserwowali gwiazdę za pomocą teleskopu w obserwatorium Las Cumbres od marca 2016 do grudnia 2017 roku. Od maja 2017 roku zaobserwowano cztery wyraźne spadki jasności gwiazdy. Osoby wspierające kampanię crowdfundingową głosowali, aby nadać im nazwy. Pierwsze dwa spadki nazwano Elsie i Celeste. Dwa ostatnie otrzymały nazwy po starożytnych zaginionych miastach: szkockim Scara Brae i kambodżańskim Angkor. Autorzy piszą, że to, co dzieje się z gwiazdą, pod wieloma względami przypomina te zaginione miasta. 

Są starożytne – a my obserwujemy to, co wydarzyło się tysiąc lat temu. Są prawie na pewno wywołane czymś zwyczajnym, przynajmniej w kosmicznej skali, ale to czyni je bardziej interesującymi, przede wszystkim nie mniej tajemniczymi – pisze autor.

Metoda, za pomocą której ta gwiazda jest badana – zbieranie i analizowanie przepływających danych z pojedynczego celu – sygnalizuje nową erę w astronomii. Amatorzy przeszukujący ogromną ilość danych z misji Kepler byli tymi, którzy w pierwszej kolejności wykryli niezwykłe zachowanie gwiazdy. Głównym celem misji Kepler było znalezienie planet poprzez detekcję okresowego spadku jasności gwiazdy wywołanego obecnością planety przechodzącej na tle jej tarczy. Powstała grupa internetowa Planet Hunters, dzięki której amatorzy mogli pomóc w klasyfikacji krzywych jasności na podstawie danych z Keplera oraz w poszukiwaniu takich planet.

Gdyby nie ludzie bezinteresownie prowadzący takie obserwacje, ta niezwykła gwiazda zostałaby przeoczona. Bez publicznego wsparcia nie mielibyśmy tak dużej ilości danych – powiedziała Boyajian.

Teraz można znaleźć więcej odpowiedzi. Najnowsze badania wykluczają istnienie kosmicznej megastruktury, ale zwiększają wiarygodność innych zjawisk mających wpływ na spadek jasności gwiazdy. Istnieją modele obejmujące materię okołogwiazdową – np. egzokomety, które były pierwotną hipotezą zespołu Boyajian – wydające się być zgodnymi z posiadanymi danymi – powiedział Wright. Zwraca również uwagę, że niektórzy astronomowie podzielają pogląd, że nic nie blokuje światła gwiazdy, a po prostu staje się ona coraz słabsza, co również zgadza się z nowymi danymi. 

Więcej: 
Alien Megastructure not the cause of dimming of the 'Most Mysterious Star in the Universe'

Źródło: PennState

Opracowanie: Agnieszka Nowak

Na zdjęciu: Ilustracja przedstawia hipotetyczny, nierówny pierścień pyłu okrążający KIC 8462852, zwaną także „Gwiazdą Tabby". Źródło: NASA/JPL-Caltech

Reklama