20 lipca 2021 r. we wtorek o godz. 15:00 wystartuje rakieta New Shepard firmy Blue Origin. Będzie jej to pierwszy lot załogowy. Jeff Bezos – szef Blue Origin – zaprosił na pokład 82-letnią Mary Wallace „Wally” Funk. Jest to bardzo ciekawa postać. Ponad 60 lat temu mogła zostać najmłodszą astronautką. Już we wtorek 20 lipca może zostać najstarszą osobą, która poleciała w kosmos.
Wtorkowy lot rakiety New Shepard zapowiada się wyjątkowo. Oprócz szefa firmy Blue Origin i jego brata Marka na pokładzie znajdzie się 18-letni Oliver Daemen (pierwszy komercyjny klient Blue Origin) oraz 82-letnia Mary Wallace „Wally” Funk, która będzie gościem honorowym lotu. W tym samym locie w kosmos poleci najmłodsza i najstarsza osoba.
Wally Funk ma szansę pobić dotychczasowy rekord nieżyjącego już amerykańskiego senatora i astronauty Johna Glenna, który w 1998 r., gdy miał 77 lat ustanowił rekord najstarszej osoby w kosmosie, a poleciał na pokładzie promu kosmicznego Discovery.
Wally Funk już 60 lat temu przygotowywała się do lotu w przestrzeń kosmiczną, jednak nigdy do niego nie doszło.
Nikt nie czekał dłużej – napisał Jeff Bezos na Instagramie. Już czas. Witamy w naszej załodze, Wally. Cieszymy się, że lecisz z nami 20 lipca jako honorowy gość – podkreślił i opublikował także nagranie z pilotką.
Foto: Mary Wallace „Wally” Funk i Jeff Bezos
Czy Mary Wallace Funk może zostać najstarszą astronautką świata?
Międzynarodowa Federacja Lotnicza (FAI) definiuje loty kosmiczne jako sięgające wysokości 100 km nad Ziemią (tzw. Linia Kármána), jednakże w USA astronautami nazywane są osoby, które odbyły lot powyżej 50 mil (ok. 80,5 km).
Najstarszą kobietą, która poleciała w kosmos jest rosyjska kosmonautka Walentina Tierieszkowa, która urodziła się 6 marca 1937 r. Aktualnie ma 84 lata. Pierwszą amerykańską astronautką w kosmosie była doktor fizyki Sally Ride (ur. 26 maja 1951 r.), która w roku 1983 poleciała na pokładzie wahadłowca Challenger. Jednak najstarszą amerykańską astronautką jest dr biochemii Shannon Lucid, która urodziła się 14 stycznia 1943 r. Po raz pierwszy w kosmos poleciała 17 czerwca 1985 r. wahadłowcem Discovery. Uczestniczyła w 5 misjach kosmicznych. Jej łączny czas spędzony w kosmosie to 223 dni 2 godziny 52 minuty i 18 sekund. W 2012 r. zakończyła pracę w NASA, przechodząc na emeryturę.
Historia Wally Funk jest niezwykle interesująca. Urodziła się 1 lutego 1939 r. w Taos w Nowym Meksyku. Pierwszą lekcję latania samolotem odbyła w wieku 9 lat. Kiedy miała 16 lat dołączyła do programu Flying Susies w programie Stephens College Aviation. W 1958 r. ukończyła studia z licencją pilota. W wieku 20 lat (1959 r.) została zawodowym pilotem. Była pierwszą kobietą instruktorką latania w amerykańskiej bazie wojskowej. W 1964 r. Stephen's College przyznał jej nagrodę Alumna Achievement Award. Została w ten sposób najmłodszą kobietą w historii, która zdobyła ten tytuł. W 1971 r. Funk uzyskała stopień inspektora lotów od Federalnej Administracji Lotnictwa (FAA) i stała się pierwszą kobietą, która ukończyła kurs Akademii Generalnego Inspektora Operacji Lotniczych FAA. W 1974 r. Funk została zatrudniona przez Krajową Radę Bezpieczeństwa Transportu (NTSB) jako jej pierwsza kobieta do spraw bezpieczeństwa lotniczego.
W lutym 1961 r. Funk zgłosiła się na ochotnika do programu „Kobiety w kosmosie”. Był to prywatny program prowadzony przez Williama Randolpha Lovelace'a II, który pracował dla NASA przy programie Merkury 7. Program szkoleń rozpoczęło 25 kobiet, a ukończyło go 13 kobiet, w tym Funk, która była spośród nich najmłodsza (22 lata). W niektórych testach uzyskała lepsze wyniki niż astronauta John Glenn. Media nazwały grupę „Mercury 13” analogicznie do projektu Merkury 7. Mary Funk przeszła wiele rygorystycznych testów fizycznych i psychicznych analogicznych do szkolenia astronautów NASA. W jednym z testów ochotnicy zostali umieszczeni w zbiornikach deprywacji sensorycznej. Funk wytrzymała w zbiorniku bez halucynacji, przez 10 godzin i 35 minut. Był to rekord.
Mary funk zdała pozytywnie wszystkie testy i została zakwalifikowana do lotu w kosmos. Jej wynik był trzecim najlepszym w programie Mercury 13. Niestety program został odwołany przed ostatnim testem we wrześniu 1961 r.
16 lutego 1962 r. Walentyna Tiereszkowa została wybrana jako kandydatka na kosmonautkę i skierowana na szkolenie dla kosmonautów. 16 czerwca 1963 r. Tierieszkowa rozpoczęła lot na statku Wostok 6 i okrążyła Ziemię 48 razy. Jej lot trwał 2 doby 22 godziny 50 minut i 8 sekund. Premier ZSRR – Nikita Chruszczow – podsumował wyczyn Tiereszkowej po jej wylądowaniu, że jej lot trwał dłużej niż wszystkie dotychczasowe loty amerykańskich astronautów razem wzięte.
Tymczasem w czasie, kiedy Tierieszkowa dopiero została wybrana do programu szkolenia kosmonautów, Amerykanie mieli już aż 13 kobiet, które przeszły testy na astronautki, były znakomitymi pilotkami i marzyły o szansie na podbój kosmosu. Jednak żadna z tych kobiet nie została przyjęta do korpusu astronautów NASA. Był to okres, kiedy loty załogowe były zarezerwowane tylko dla mężczyzn i kobiet, doświadczonych pilotek, nie brano w ogóle pod uwagę. W 1963 r. Gordon Cooper związany z programem Merkury, zapytany o udział kobiet w programie lotów kosmicznych odpowiedział dziennikarzom: Może moglibyśmy wykorzystać kobietę w kolejnej misji na orbitę (...) mogłaby polecieć zamiast szympansa.
Mary Funk wciąż marzyła o podróży w kosmos. Pod koniec lat 70. zmieniła się polityka NASA w stosunku do lotu kobiet w kosmos. Funk złożyła trzy razy podanie o przyjęcie jej na szkolenie astronautek. Pomimo imponujących referencji, została odrzucona, ponieważ nie posiadała dyplomu inżyniera ani doświadczenia jako pilot testowy.
Jeśli lot się powiedzie, to 82-lenia Wally Funk przejdzie do historii jako najstarsza osoba, która przekroczyła granice kosmosu oraz spełni swoje marzenie o byciu astronautką.
Relacja z wydarzenia rozpocznie się we wtorek 20 lipca 2021 r. o godzinie 13:30 na stronie Blue Origin oraz na kanale firmy na YouTube. Start rakiety został zaplanowany na godzinę 15:00. Zgodnie z założeniami misji rakieta New Shepard ma wynieść kapsułę załogową na wysokość ok. 86 km. Tam będzie miała miejsce separacja kapsuły od rakiety. Rakieta powróci na miejsce startu, natomiast kapsuła ma kontynuowała lot na wysokość około 103 km. Po 11 minutach od startu kapsuła ma wylądować miękko na spadochronach.
Źródło: Blue Origin, Wikipedia.org, Weekend Gazeta.pl
Paweł Z. Grochowalski
