Na 29 sierpnia 2022 roku planowany jest start rakiety SLS z kapsułą Orion, rozpoczynający bezzałogową misję kosmiczną Artemis I. To pierwszy etap nowego programu NASA, który ma umożliwić długoterminową obecność człowieka na Księżycu.
Orion okrąży Księżyc, po czym powróci na Ziemię. W czasie tego testowego lotu zostaną przeprowadzone rozmaite badania, w tym te, które mają na celu określenie stopnia narażenia astronautów na promieniowanie kosmiczne podczas docelowej misji załogowej. W miejscach w rakiecie przeznaczonych normalnie dla załogi zostały umieszczone dwa realistyczne modele ciała ludzkiego – fantomy (nazwane Helga i Zohar). Są one wyposażone w szereg różnorodnych detektorów promieniowania jonizującego.
W eksperymencie o nazwie MARE, koordynowanym przez Niemieckie Centrum Badań Kosmicznych DLR (Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt), bierze udział szereg instytucji naukowych z całego świata, w tym również Polacy – zespół naukowców z Zakładu Fizyki Radiacyjnej i Dozymetrii Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie. Badacze z IFJ PAN dostarczyli zestaw opracowanych przez siebie dawkomierzy termoluminescencyjnych oraz innowacyjnych detektorów śladów cząstek jądrowych. Po powrocie kapsuły Orion na Ziemię dawkomierze te będą również analizowane w laboratoriach IFJ PAN. Uzyskane wyniki pomiarów, połączone z wynikami pozostałych zespołów badawczych, pozwolą na określenie dawek i charakteru promieniowania, na jakie narażeni będą astronauci w czasie lotu na Księżyc. Eksperyment MARE to pierwsze tego typu pomiary prowadzone poza niską orbitą Ziemi.
Ze względu na złożoność i międzynarodową współpracę z licznymi uniwersytetami i instytucjami badawczymi (z Austrii, Belgii, Polski, Węgier, Czech, Grecji, Szwajcarii, Japonii i USA) MARE stanowi także największy w historii eksperyment mający na celu określenie poziomu ekspozycji astronautów na promieniowanie występujące poza niską orbitą okołoziemską. Dostarczy podstawowych danych do oszacowania ryzyka napromieniowania w przyszłych lotach załogowych.
Czytaj więcej:
Źródło: IFJ PAN
Opracowanie: Elżbieta Kuligowska
Na ilustracji: MARE – kontrola stanu fantomów w NASA, JSC, Houston. Źródło: DLR
