Badanie przeprowadzone na Uniwersytecie Royal Melbourne Institute of Technology (RMIT) pokazuje, że intensyfikacja niektórych zapachów żywności w symulowanych warunkach kosmicznych może wyjaśnić, dlaczego astronauci odczuwają mdły smak.
Naukowcy z Uniwersytetu RMIT przeprowadzili pionierskie badanie dotyczące typowych zapachów żywności, mając na celu zrozumienie, dlaczego astronauci często uważają, że ich posiłki w kosmosie są mdłe, co utrudnia spożywanie odpowiedniej ilości składników odżywczych. Badanie to ma szersze implikacje w zakresie poprawy diety osób pozostających w izolacji, w tym mieszkańców domów opieki, poprzez personalizację aromatów w celu wzmocnienia smaku żywności.
Poprzednie badania wykazały, że zapach odgrywa dużą rolę w smaku żywności. Zespół biorący udział w badaniu sprawdzał, jak ludzie odbierali ekstrakty z wanilii i migdałów oraz cytrynowy olejek eteryczny podczas zmiany normalnego środowiska na Ziemi w na symulowane za pomocą gogli rzeczywistości wirtualnej (VR) środowisko Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS).
Symulowane laboratorium kosmiczne wykorzystywane podczas bloku eksperymentalnego wirtualnej rzeczywistości do oceny zapachu. Wirtualna próbka pojawia się po kliknięciu czerwonego przycisku na pudełku z napisem „Uniwersytet RMIT”, naśladującym koncepcję włazu do sensorycznej kabiny degustacyjnej. Źródło: DOI: 10.1111/ijfs.17306
Izolacja i doświadczenie sensoryczne
Okazało się, że zapachy wanilii i migdałów były bardziej intensywne w symulowanym środowisku ISS, podczas gdy zapach cytryny pozostał niezmieniony. Zespół odkrył, że w aromatach wanilii i migdałów znajduje się szczególna słodka substancja chemiczna, zwana benzaldehydem lub aldechydem benzoesowym, która może wyjaśniać tę zmianę w postrzeganiu niezależnie od wrażliwości jednostki na określony zapach.
Jest to pierwsze badanie przeprowadzone na dużej próbie, obejmującej 54 osoby dorosłe, ukazujące zróżnicowanie osobistych doświadczeń poszczególnych osób w zakresie zapachów i smaków w izolowanych warunkach.
Jednym z dalekosiężnych celów tego badania jest wytwarzanie lepiej dostosowanej żywności dla astronautów, a także innych osób przebywających w izolowanych środowiskach, aby zwiększyć spożycie potrzebnych substancji odżywczych do 100% – powiedziała dr Julia Low, współautorka publikacji.
Profesor nadzwyczajny Gail Iles z Uniwersytetu RMIT wącha próbkę aromatu, tak jak robili to uczestnicy badania. Źródło: Seamus Daniel, Uniwersytet RMIT
Te odkrycia, pokazujące, że percepcja przestrzenna odgrywa znaczącą rolę w tym, jak ludzie reagują węchowo na aromaty, uzupełniają wyniki innych badań na temat doświadczeń żywieniowych astronautów w kosmosie, w tym zjawiska przesunięcia płynów. Stan nieważkości powoduje przemieszczanie się płynów ustrojowych z dolnych do górnych części ciała, co powoduje obrzęk twarzy i zatkanie nosa, które wpływają na zmysł węchu i smaku. Objawy te zazwyczaj zaczynają zanikać w ciągu kilku tygodni od przebywania na pokładzie stacji kosmicznej.
Astronauci nadal nie cieszą się jedzeniem, nawet po ustąpieniu efektów przesunięcia płynów, co sugeruje, że kryje się za tym coś więcej – powiedziała Low.
Długotrwałe misje kosmiczne i przyszłe badania
Była instruktorka astronautów i współpracownica naukowa, profesor nadzwyczajna Gail Iles z RMIT, powiedziała, że pomimo starannie opracowanych planów dietetycznych astronauci nie zaspokajali swoich potrzeb żywieniowych, co było niebezpieczne w przypadku długotrwałych misji.
To, z czym będziemy się mierzyć w przyszłości, gdy rozpocznie się misja Artemis, to znacznie dłuższe misje, trwające latami, szczególnie gdy polecimy na Marsa, więc naprawdę musimy zrozumieć problemy astronautów z dietą i jedzeniem oraz to, w jaki sposób załoga wchodzi w interakcję z pożywieniem – powiedziała Iles. Niesamowitą rzeczą w tym badaniu jest to, że VR bardzo pomaga w symulowaniu doświadczenia przebywania na stacji kosmicznej i naprawdę zmienia sposób, w jaki odbierasz zapachy i smaki.
Butelka zawierająca benzaldehyd. Nawet jeśli jest przechowywany w temperaturze 4°C, można zauważyć bezbarwny kwas benzoesowy powstający w wyniku utleniania. Źródło: Wikimedia Commons
Aldehyd benzoesowy, benzaldehyd, C6H5CHO, to organiczny związek chemiczny i najprostszy aldehyd aromatyczny. Powstaje w wyniku przemian metabolicznych po spożyciu amigdaliny, glikozydu występującego m.in. w gorzkich migdałach. Ma charakterystyczny migdałowy zapach, ale w odróżnieniu od nitrobenzenu i cyjanowodoru, które pachną podobnie, nie jest toksyczny.
Więcej informacji: publikacja “Smell perception in virtual spacecraft? A ground-based approach to sensory data collection”, Grace Loke i in., (2024) International Journal of Food Science & Technology. DOI: 10.1111/ijfs.17306
Opracowanie: Joanna Molenda-Żakowicz
Ilustracja: SciTechDaily
