Przejdź do treści

Dwa spojrzenia na mgławicę refleksyjną IC 2631 okiem Hubble'a

Zdjęcie wykonane Kosmicznym Teleskopem Hubble'a małego fragmentu mgławicy refleksyjnej IC 2631. Mgławica jest oświetlana przez rodzącą się gwiazdę HD 97300 (obiekt typu Herbig Ae/Be), ale nie widać jej na zdjęciu – znajduje się poniżej dolnej linii kadru. Źródło: NASA, ESA, K. Stapelfeldt (Jet Propulsion Laboratory), and ESO; Processing; Gladys Kober (NASA/Catholic University of America)

NASA opublikowała dwa przepiękne zdjęcia fragmentów mgławicy refleksyjnej IC 2631 uzyskane Kosmicznym Teleskopem Hubble'a przedstawiające rodzące się gwiazdy (protogwiazda J1672 i HD 97300).


Wzajemne oddziaływanie energii i materii tworzy przepiękne zjawiska. Tutaj na Ziemi wielką radość sprawia nam oglądanie tęczy, zórz polarnych, wschodów i zachodów Słońca. Natomiast we Wszechświecie natura tworzy niezwykłe, olśniewające struktury zwane mgławicami, które mogą rozciągać się na setki lat świetlnych. Mgławice są najprawdopodobniej najpiękniejszymi obiektami na niebie.

Mgławice są obłokami pyłu i gazu międzygwiazdowego. Jest wiele takich obłoków w przestrzeni kosmicznej, ale to w pobliżu gwiazdy mgławica ożywa – stając się mgławicą refleksyjną. Światło gwiazdy jest rozpraszane przez otaczający gaz i pył, podobnie jak światło latarki oświetla mgłę w ciemności. Takie mgławice często są niebieskawe ze względu na sposób rozpraszania światła na drobnym pyle w ośrodku międzygwiazdowym. Światło o barwie niebieskiej (mniejsza długość fali niż np. światło czerwone) łatwiej odbija się od ziaren pyłu.

W dawnych czasach astronomowie nie byli pewni co zaobserwowali, gdy patrzyli na mgławice. Słowo mgławica, czyli nebula oznacza po łacinie chmurę lub mgłę. Dlatego wtedy nazywali mgławicami wszystko, co było podobne do chmur lub obłoków - nawet galaktyki.

Z czasem, gdy pojawiły się teleskopy i udoskonaliły techniki obserwacyjne udało się to wyjaśnić. W 1912 roku amerykański astronom Vesto Sliper zrozumiał, że to raczej światło od pobliskich gwiazd rozjaśnia mgławice, niż jakieś wewnętrzne właściwości samych mgławic.

IC 2631 jest mgławicą refleksyjną odległą o około 500 lat świetlnych w rozległym obszarze powstawania gwiazd zwanym Kompleksem Kameleona znajduje się na południowym niebie w gwiazdozbiorze Kameleona.

Zdjęcia mgławicy IC 2631 zostały wykonane w ramach większego przeglądu obserwacyjnego realizowanego za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble'a, którego celem jest zbadanie 312 protogwiazd wcześniej zidentyfikowanych w podczerwieni w obłokach molekularnych przez obserwatoria orbitalne Spitzer i Herschel. Wokół protogwiazd są poszukiwane dyski protoplanetarne. Takie dyski składają się z gazu i pyłu. Mogą powstać wokół młodych gwiazd z materii, która nie została pochłonięta przez rodzącą się gwiazdę. Ostatecznie z tych dysków mogą powstać planety, asteroidy, komety.


Zdjęcie wykonane Kosmicznym Teleskopem Hubble'a przedstawia protogwiazdę oznaczoną jako J1672835.29-763111.64 (w skrócie J1672) w mgławicy refleksyjnej IC 2631. Źródło: NASA, ESA, T. Megeath (University of Toledo), K. Stapelfeldt (Jet Propulsion Laboratory), and ESO; Processing: Gladys Kober (NASA/Catholic University of America)

Zdjęcie wykonane Kosmicznym Teleskopem Hubble'a przedstawia protogwiazdę oznaczoną jako J1672835.29-763111.64 (w skrócie J1672) w mgławicy refleksyjnej IC 2631. Źródło: NASA, ESA, T. Megeath (University of Toledo), K. Stapelfeldt (Jet Propulsion Laboratory), and ESO; Processing: Gladys Kober (NASA/Catholic University of America)Zdjęcie wykonane Kosmicznym Teleskopem Hubble'a przedstawia protogwiazdę oznaczoną jako J1672835.29-763111.64 (w skrócie J1672) w mgławicy refleksyjnej IC 2631. Źródło: NASA, ESA, T. Megeath (University of Toledo), K. Stapelfeldt (Jet Propulsion Laboratory), and ESO; Processing: Gladys Kober (NASA/Catholic University of America)

Mgławicę refleksyjną IC 2631 oświetla gwiazda HD 97300. Jest ona młodą i masywną gwiazdą, która jeszcze nie osiągnęła ciągu głównego. Jako protogwiazda, jeszcze nie osiągnęła wystarczającej masy, by w jej obszarze centralnym rozpoczęły się reakcje syntezy jądrowej. Zamiast tego promieniowanie świetlne powstaje na powierzchni fali uderzeniowej, która tworzy się, gdy materia opada na młodą protogwiazdę i wypromieniowuje energię.

Wokół gwiazdy HD 97300 nie zaobserwowano dysków protoplanetarnych, ale na zdjęciu zauważono inną, ciekawą cechę. Powyżej mgławicy refleksyjnej są dwa ciemne obłoki zwane ciemnymi mgławicami. One są tak gęste, że nie może przeniknąć światło gwiazd. Te mgławice są wskazówką, co może stać się w przyszłości.

Mgławice nie istnieją wiecznie. Podczas procesu narodzin gwiazda pochłania coraz więcej materii, aż osiągnie ciąg główny i rozpocznie syntezę termojądrową w obszarach centralnych. Paradoksalnie wtedy gwiazda staje się mniejsza i nie taka jasna. W pewnym sensie, młoda gwiazda taka jak HD 97300 (astronomowie nazywają tą fazę narodzin gwiazdy obiektem typu Herbig Ae/Be) jest bardziej młodzieńcza i błyskotliwa niż jej wersja „dojrzała”. Więc ostatecznie gwiazda nie będzie oświetlała mgławicy tak intensywnie.

Możliwe, że jeszcze powstaną inne gwiazdy w tym obszarze mgławicy IC 2631, ponieważ jest tutaj bardzo dużo gazu i pyłu. Jeżeli tak się stanie, to ujrzymy inną mgławicę refleksyjną, gdy nowa gwiazda oświetli otaczającą ją materię. Jednak może to potrwać tak długo, że ludzkość tego nie doczeka. Dlatego cieszmy się tym przepięknym widokiem mgławicy, dopóki trwa.


Zdjęcie małego fragmentu mgławicy refleksyjnej IC 2631 z przeglądu obserwacyjnego realizowanego za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble'a, którego celem jest poszukiwanie dysków wokół rodzących się gwiazd. Mgławica jest oświetlana przez rodzącą się gwiazdę HD 97300 (obiekt typu Herbig Ae/Be), ale nie widać jej na zdjęciu wykonanym z kosmosu (HST ACS) – znajduje się poniżej dolnej linii kadru. Źródło: NASA, ESA, K. Stapelfeldt (Jet Propulsion Laboratory), and ESO; Processing; Gladys Kober (NASA/Catholic University of America)Zdjęcie małego fragmentu mgławicy refleksyjnej IC 2631 z przeglądu obserwacyjnego realizowanego za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble'a, którego celem jest poszukiwanie dysków wokół rodzących się gwiazd. Mgławica jest oświetlana przez rodzącą się gwiazdę HD 97300 (obiekt typu Herbig Ae/Be), ale nie widać jej na zdjęciu wykonanym z kosmosu (HST ACS) – znajduje się poniżej dolnej linii kadru. Źródło: NASA, ESA, K. Stapelfeldt (Jet Propulsion Laboratory), and ESO; Processing; Gladys Kober (NASA/Catholic University of America)


Zdjęcie mgławicy refleksyjnej IC 2631, którą oświetla rodząca się gwiazda HD 97300 (obiekt typu Herbig Ae/Be). Jest ona najmłodszą, najbardziej masywną i najjaśniejszą gwiazdą w tej okolicy (jasność V~9mag). Zdjęcie zostało wykonane 2.2 metrowym teleskopem MPG/ESO w La Silla (Chile).) Źródło ESOZdjęcie mgławicy refleksyjnej IC 2631, którą oświetla rodząca się gwiazda HD 97300 (obiekt typu Herbig Ae/Be). Jest ona najmłodszą, najbardziej masywną i najjaśniejszą gwiazdą w tej okolicy (jasność V~9m). Zdjęcie zostało wykonane 2.2 metrowym teleskopem MPG/ESO w La Silla (Chile).) Źródło: ESO

 


Więcej informacji:


Reflected Starlight Bathes Forming Star in New Hubble Image

Hubble Spies Newly Forming Star Incubating in IC 2631

This is a Classic Example of a Reflection Nebula, Where the Reflected Light From Young Hot Stars Illuminates a Protostellar Cloud of Gas and Dust


Źródło: NASA

Opracowanie: Ryszard Biernikowicz


Na ilustracji: zdjęcie wykonane Kosmicznym Teleskopem Hubble'a małego fragmentu mgławicy refleksyjnej IC 2631. Mgławica jest oświetlana przez rodzącą się gwiazdę HD 97300 (obiekt typu Herbig Ae/Be), ale nie widać jej na zdjęciu – znajduje się poniżej dolnej linii kadru. Źródło: NASA, ESA, K. Stapelfeldt (Jet Propulsion Laboratory), and ESO; Processing; Gladys Kober (NASA/Catholic University of America)
 

Reklama