Przejdź do treści

Dziś pierwszy raz startuje rakieta księżycowa SLS. Zaczyna się tankowanie

sls

Trwa odliczanie do pierwszego lotu superciężkiej rakiety NASA SLS. Start planowany jest na 29 sierpnia, godzinę 14.33. W misji Artemis 1 rakieta SLS wyśle w kierunku Księżyca statek Orion - pierwszy od czasów programu Apollo załogowy statek kosmiczny przeznaczony do misji kosmicznych poza niską orbitę okołoziemską.

Misja Artemis 1 jest jeszcze bezzałogowym testem rakiety SLS, statku Orion i naziemnej infrastruktury. Jeżeli jednak lot na orbitę Księżyca i późniejszy powrót statku Orion przebiegnie prawidłowo, to agencja NASA chce już w kolejnej misji wysłać w przelot obok Księżyca ludzi - pierwszy raz od 1972 roku.


Zgoda na tankowanie

Po 7.00 rano czasu polskiego zespoły kontroli startu na terenie kosmodromu Kennedy Space Center wydały zgodę na rozpoczęcie tankowania rakiety SLS. Aby można było wydać taką zgodę muszą być w odpowiedniej gotowości rakieta, statek Orion, infrastruktura naziemna oraz korzystne prognozy pogody. Wydanie zgody było przez kilkadziesiąt minut wstrzymane z uwagi na komórki burzowe w okolicy kosmodromu.

Niedługo zacznie się więc najbardziej newralgiczny moment odliczania. Tankowanie rakiety SLS rozpoczęło się około 7.15 czasu polskiego. Procedura zaczęła się od schładzania linii tankowania ciekłym tlenem w Głównym Członie, tak aby elementy rakiety nie doznały szoku termicznego.
 

Zobacz też: Harmonogram odliczania do startu misji Artemis 1


Rzeczywiste tankowanie zacznie się prawie godzinę później. Najpierw uzupełniany będzie zbiornik utleniacza (ciekłego tlenu) w Głównym Członie. 15 minut po rozpoczęciu tankowania ciekłym tlenem, Główny Człon zacznie być wypełniany ciekłym wodorem. To wtedy dowiemy się czy dokonano udanej naprawy przeciekającego połączenia między Głównym Członem, a wieżą startową. Wyciek występował podczas ostatniej próby tankowania przeprowadzonej w czerwcu.

Niewielki wyciek ciekłego wodoru nie przeszkodził w udanej próbie tankowania w czerwcu, ale nie może wystąpić teraz, przed startem. Inżynierowie dokonali odpowiednich poprawek, ale jedynym sposobem upewnienia się o szczelności jest tankowanie rakiety ciekłym wodorem. Ciekły wodór ma bardzo niewielkie rozmiary cząsteczek przez co penetruje najmniejsze szczeliny i jego wycieki często uniemożliwiały start wahadłowców kosmicznych.

sls
Rakieta SLS na stanowisku SLC-39B przed rozpoczęciem procedury tankowania. Źródło: NASA TV.

Procedura tankowania Głównego Członu powinna zakończyć się przez 10.00 rano czasu polskiego. Wtedy też zacznie się tankowanie górnego członu ICPS. Jest on również zasilany tą samą mieszanką paliwową - ciekłym wodorem i ciekłym tlenem. Z uwagi na odwrotne położenie zbiorników w tym przypadku najpierw rozpoczyna się tankowanie ciekłym wodorem, a dopiero później ciekłym tlenem.

Jeżeli nie wystąpią problemy podczas tankowania i odliczanie będzie kontynuowane, to 50 minut przed startem dyrektor testu zwoła spotkanie, w którym sprawdzona zostanie pogoda, stan techniczny wszystkich elementów misji oraz gotowość zespołów. 15 minut przed startem odbędzie się ostatnie głosowanie GO/NO-GO ws. startu. Jeżeli przedstawiciele wszystkich zespołów wyrażą zgodę na kontynuację to wejdziemy w fazę ostatecznego odliczania tzw. Terminal Count.

Ostateczne odliczanie potrwa 10 minut. Będzie bogate w wydarzenia, podczas których rozmaite systemy rakiety wykonają sekwencję kroków potrzebnych do przygotowania do startu.

W każdym momencie odliczanie może zostać przerwane przez problemy techniczne, niekorzystną pogodę lub na przykład wtargnięcie jakiegoś statku w zakazaną strefę morską lub lotniczą. Okno startowe trwa 2 godziny więc ewentualne zatrzymanie zegara nie musi oznaczać odwołania dzisiaj lotu.

Rakieta SLS wystartuje z kompleksu startowego SLC-39B na terenie kosmodromu Kennedy Space Center na Florydzie. To z tego miejsca startowały rakiety Saturn V z misjami Apollo i wahadłowce kosmiczne. Wydarzenia lotu rakietowego będą rozciągały się na czas około 2 godzin, ale najważniejsze elementy wystąpią w pierwszych kilkunastu minutach.

 


Przebieg lotu

  • 14:33:00 Start
  • 01:10 Największe ciśnienie dynamiczne oddziałujące na rakietę
  • 02:12 Odłączenie rakiet bocznych SRB
  • 03:13 Odrzucenie osłony Europejskiego Modułu Serwisowego
  • 03:19 Odrzucenie wieżyczki systemu ratunkowego LAS
  • 08:04 Koniec pracy silników Głównego Członu
  • 08:16 Odłączenie Głównego Członu, dryf górnego członu ICPS i statku Orion
  • 18:20 Rozłożenie paneli słonecznych statku Orion
  • 51:22 Pierwsze uruchomienie silnika stopnia ICPS (wejście na wstępną orbitę)
  • 51:44 Wyłączenie silnika stopnia ICPS, dryf górnego członu ICPS i statku Orion
  • 1:38:03 Drugie uruchomienie silnika stopnia ICPS wprowadzające w lot do Księżyca (Trans-lunar injection)
  • 1:56:02 Wyłączenie silnika stopnia ICPS
  • 2:06:10 Wypuszczenie statku Orion przez stopień ICPS
  • 2:07:31 Odpalenie oddalające ICPS od statku Orion
  • 3:30:10 Odpalenie zmieniające trajektorię stopnia ICPS
  • 7:56:05 Pierwszy manewr korekcyjny Europejskiego Modułu Serwisowego (OTC-1)

 


 

Więcej o misji Artemis 1

W misji Artemis 1 statek Orion bez załogi na pokładzie zostanie wysłany w kierunku Księżyca. Tam wejdzie na orbitę wokół naszego naturalnego satelity, przejdzie rozmaite testy i za jego pomocą przeprowadzone zostaną eksperymenty naukowe. Rakieta SLS i statek Orion będą wykorzystane w przyszłości do misji załogowych, dzięki którym człowiek wróci w okolice Księżyca i potem na jego powierzchnię.

Misja Artemis 1 potrwa łącznie 42 dni, z czego prawie 3 tygodnie statek Orion będzie znajdował się na orbicie wokół Księżyca. Powrót i wodowanie kapsuły Oriona nastąpi 10 października. Od powodzenia misji Artemis 1 zależeć będzie przyszłość całego załogowego programu eksploracji Księżyca. Od razu po nim w 2024 roku NASA chce wykonać pierwszy załogowy lot statku Orion z oblotem Księżyca. W 2025 roku natomiast ma być wykonane ponowne lądowanie człowieka na Księżycu.

Przeczytaj też: Wszystko co musisz wiedzieć o misji księżycowej Artemis 1

Głównym celem misji Artemis 1 jest: test osłony termicznej statku Orion z powrotu z trajektorii księżycowej oraz demonstracja operacji statku Orion podczas wszystkich faz misji i test procedury odzyskania kapsuły Orion po wodowaniu na Ziemi.

NASA po raz pierwszy sprawdzi dzięki tej misji działanie osłony termicznej, która chronić będzie kapsułę podczas powrotu na Ziemię z trajektorii księżycowej. Na kapsułę działa wtedy bardzo duże obciążenie termiczne z racji znacznie większej prędkości powrotu niż z lotów, w których wraca się z orbity okołoziemskiej. Systemy statku Orion zostaną również przetestowane w dalekim locie poza otoczenie Ziemi. Jest to bardzo ważne, jeśli chcemy do tego statku wsadzić już w następnym locie załogę.

 

Na podstawie: NASA/ESA

Opracował: Rafał Grabiański

Więcej informacji:

 

Na zdjęciu tytułowym: Rakieta SLS dzień przed planowanym startem. Źródło: NASA.

Reklama