Gigantyczna gorąca planeta może okrążać Wegę

Astronomowie znaleźli przesłanki za istnieniem gigantycznej i gorącej planety krążącej wokół Wegi, jednej z najjaśniejszych gwiazd na nocnym niebie. Badania opublikowane w tym miesiącu w The Astronomical Journal były prowadzone przez Spencera Hurta, studenta University of Colorado Boulder, absolwenta Wydziału Nauk Astrofizycznych i Planetarnych. Skupiają się na stosunkowo młodej gwieździe, Wedze, która jest częścią konstelacji Lutni i ma masę dwukrotnie większą niż nasze Słońce. Popularnie kojarzy się ją jako część Trójkąta Letniego, charakterystycznego asteryzmu utworzonego przez trzy jasne gwiazdy na letnim niebie. Znajduje się zaledwie 25 lat świetlnych od Ziemi.

Jej duża jasność sprawia, że jest ona szczególnie dobrym obiektem badawczym.

Jest na tyle jasna, że można ją obserwować o zmierzchu, kiedy inne gwiazdy są rozmywane przez światło słoneczne – mówi Quinn, astronom z Harvard and Smithsonian Center for Astrophysics (CfA).

Pomimo sławy gwiazdy naukowcy nie znaleźli dotąd ani jednej planety na orbicie Wegi. To może się wkrótce zmienić: opierając się na dziesięcioletnich obserwacjach z Ziemi, Hurt, Quinn i ich współpracownicy odkryli obiecujący sygnał, który może świadczyć o odkryciu pierwszej planety okrążającej Wegę. Jeśli ustalenia zespołu potwierdziłyby się, oznaczałoby to, że orbita planety jest tak ciasna, że rok na niej trwałby mniej niż dwa i pół ziemskiego dnia. To może być również planeta z drugą najwyższą temperaturą wśród znanych egzoplanet – ok. 3250 K. Badania zespołu pomagają również określić, gdzie w sąsiedztwie Wegi mogą kryć się inne planety.

To ogromny układ, znacznie większy niż nasz własny układ słoneczny – mówi Hurt – W całym układzie mogą znajdować się inne planety. To tylko kwestia tego, czy uda nam się je wykryć.

Quinn chce spróbować tego dokonać. Do tej pory odkryto ponad 4000 egzoplanet, jednak niewiele z nich krąży wokół gwiazd, które są tak jasne, lub tak blisko Ziemi, jak Wega. Oznacza to, że jeśli wokół gwiazdy znajdują się planety, naukowcy mogliby zbadać je bardzo szczegółowo.

Odkrycie planety krążącej wokół Wegi byłoby naprawdę ekscytujące, ponieważ daje to możliwości określania jej cech w sposób, w jaki nie byłoby to wykonalne dla planet wokół słabszych gwiazd – mówi Quinn.

Wega jest gwiazdą typu A, takie gwiazdy wydają się być większe, młodsze i znacznie szybciej wirujące niż nasze własne Słońce. Okres rotacji Wegi to 16 godzin, obraca się ona znacznie szybciej niż Słońce z okresem rotacji 27 ziemskich dni. Quinn powiedział, że takie zawrotne tempo może utrudnić naukowcom zebranie dokładnych danych na temat ruchu gwiazdy, a co za tym idzie, ewentualnych planet krążących wokół niej. Quinn i jego współpracownicy przejrzeli na temat Wegi zbierane przez około 10 lat w Obserwatorium Freda Lawrence'a Whipple'a w Arizonie. W szczególności zespół szukał charakterystycznego sygnału o obcej planecie – niewielkich niejednorodności w prędkości gwiazdy spowodowanych oddziaływaniem grawitacyjnym z planetą (jest to tzw. metoda prędkości radialnych; na razie najbardziej czuła metoda dla planet znajdujących się w zakresie 1 au od gwiazdy macierzystej). Zespół odkrył sygnał, który wskazuje, że Wega może być okrążana przez obiekt należący do kategorii „gorących Neptunów” lub „gorących Jowiszy”.

Byłaby co najmniej wielkości Neptuna, potencjalnie tak duża jak Jowisz i jej odległość od Wegi byłaby mniejsza niż od Merkurego do Słońca – mówi Hurt.

Tak blisko tej gwiazdy nawet żelazo w atmosferze występowałoby w formie gazowej. Naukowcy mają dużo więcej do zrobienia, zanim będą mogli definitywnie stwierdzić, że odkryli tę rozżarzoną planetę. Hurt zwraca uwagę, że najłatwiejszym sposobem potwierdzenia jej istnienia może być bezpośrednie poszukiwanie światła emitowanego z gorącej, jasnej planety.