Jak donoszą naukowcy z Uniwersytetu Warwick, gromady kuliste mogą być nawet 4 miliardy lat młodsze niż wcześniej sądzono.
Składające się z setek tysięcy gwiazd gęsto upakowanych w ciasną kulę gromady kuliste uważane były za prawie tak stare, jak sam Wszechświat. Jednak dzięki nowo opracowanym modelom badawczym wykazano, że mogą one być w wieku 9 miliardów, a nie 13 miliardów lat, jak wcześniej zakładano. Odkrycie to stawia pod znakiem zapytania obecne teorie dotyczące tego, w jaki sposób powstały galaktyki, w tym Droga Mleczna, wokół której krąży 150–180 gromad kulistych.
Zaprojektowane do ponownego zbadania ewolucji gwiazd nowe modele BPASS (Binary Population and Spectral Synthesis) uwzględniają szczegóły ewolucji gwiazd podwójnych w gromadach kulistych i służą do badania barw światła ze starych populacji układów podwójnych, a także śladów pierwiastków chemicznych w widmie. W procesie ewolucyjnym układu gwiazd podwójnych jeden składnik powiększa się, przechodząc do fazy olbrzyma, podczas gdy oddziaływanie grawitacyjne drugiego z nich usuwa atmosferę olbrzyma złożoną z wodoru i helu oraz innych pierwiastków. Astronomowie uważają, że gwiazdy te powstają w tym samym czasie, co sama gromada kulista. Dzięki zastosowaniu modeli BPASS i obliczaniu wieku układów podwójnych gwiazd naukowcy byli w stanie wykazać, że gromada kulista, której te gwiazdy są częścią, nie jest tak stara, jak sugerowały to wcześniejsze modele. Modele BPASS, opracowane we współpracy z dr. J.J. Eldridge'm z Uniwersytetu w Auckland w Nowej Zelandii, już wcześniej okazały się skuteczne w badaniu właściwości młodych gwiezdnych populacji w różnorodnych środowiskach – od wnętrza Drogi Mlecznej aż do krawędzi obserwowalnego Wszechświata.
Ustalanie wieku gwiazd zawsze opierało się na porównywaniu obserwacji z modelami skonstruowanymi na podstawie naszej obecnej wiedzy na temat tego, w jaki sposób powstają i ewoluują gwiazdy. To rozumienie zmieniło się z biegiem czasu i naukowcy coraz bardziej są świadomi wpływu układów wielokrotnych – interakcji zachodzących między gwiazdami w takich układach oraz między układami a ich otoczeniem.
Opracowanie: Agnieszka Nowak
Więcej:
Globular clusters 4 billion years younger than previously thought
Źródło: University of Warwick
Na zdjęciu: Ewolucja gwiad podwójnych w gromadzie kulistej. Źródło: Mark A. Garlick/University of Warwick
