Znaczna liczba masywnych gwiazd ma bliskiego towarzysza. Prowadzony przez naukowców z Uniwersytetu w Kioto zespół międzynarodowych badaczy zaobserwował, że niektóre gwiazdy wybuchające jako supernowe mogą uwalniać przed eksplozją część warstw wodorowych do swoich gwiezdnych towarzyszy.
W układzie podwójnym ewoluująca gwiazda może wchodzić w interakcje z towarzyszem. Kiedy masywna gwiazda się rozwija, pęcznieje, aby stać się czerwonym nadolbrzymem, a obecność gwiazdy towarzyszącej może powodować zakłócenia w zewnętrznych warstwach nadolbrzyma bogatego w wodór. Dlatego oddziaływanie układu podwójnego może częściowo lub całkowicie usunąć warstwę wodorową wyewoluowanej gwiazdy.
Ponieważ gwiazda uwolniła znaczną część swojej warstwy wodorowej pod wpływem bliskiej gwiazdy towarzyszącej, jej eksplozję można zaobserwować jako supernową typu Ib lub IIb. Gwiazda bardziej masywna eksploduje jako supernowa typu Ic, po utracie warstwy helu w wyniku działania tak zwanych wiatrów gwiazdowych. Są to masywne strumienie cząstek energetycznych z powierzchni gwiazdy, które mogą usuwać warstwę helu poniżej warstwy wodorowej.
Gwiazda towarzysząca nie odgrywa znaczącej roli w tym, co dzieje się z eksplodującą warstwą helową – w przeciwieństwie do wiatrów gwiazdowych, ponieważ ich intensywność zależy od masy początkowej gwiazdy. Zgodnie z modelami teoretycznymi i obserwacjami, wpływ wiatrów gwiazdowych na utratę masy eksplodującej gwiazdy jest istotny tylko dla gwiazd w powyżej określonym zakresie masy.
Obserwacje grupy badawczej z Uniwersytetu w Turku (Finlandia) pokazują, że tak zwany mechanizm hybrydowy jest potencjalnym modelem opisującym ewolucję masywnych gwiazd. W ciągu swojego życia gwiazda może stopniowo tracić część swojej masy zarówno w wyniku oddziaływania zarówno gwiazdy towarzyszącej, jak i wiatrów gwiazdowych.
Dzięki obserwacjom gwiazd umierających jako supernowe oraz zjawisk zachodzących wewnątrz nich możemy lepiej zrozumieć ewolucję masywnych gwiazd. Jednak obraz tej ewolucji, jaki mamy, wciąż nie jest kompletny – stwierdza prof. Seppo Mattila z Wydziału Fizyki i Astronomii Uniwersytetu w Turku.
Więcej:
Stars Exploding as Supernovae Lose Their Mass to Companion Stars during Their Lives
Źródło: University of Turku
Opracowanie: Agnieszka Nowak
Na zdjęciu: Diagram przedstawiający ewolucję masywnych gwiazd. Źródło: Keiichi Maeda
