Herschel i Planck w drodze do L2

14 maja w Gujanie Francuskiej nastąpił start rakiety Ariane 5, która wyniosła w przestrzeń kosmiczną dwa satelity: Kosmiczne Obserwatorium Herschela i Obserwatorium Planck.

Start odbył się zgodnie z planem: o 15:12 naszego czasu odpaliły silniki rakietowe. O 15:38 od rakiety odłączył się Herschel, a 2,5 min. później - Planck. Wyniesienie satelitów przez jedną rakietę znacznie obniżyło koszt operacji, ale zwiększyło ryzyko - w razie niepowodzenia zniszczeniu uległby sprzęt wart 1,9 mld dolarów.
Dane telemetryczne potwierdziły, że misja przebiega zgodnie z planem. Na satelicie Herschel uruchomiono Spectral and Photometric Imaging Receiver (SPIRE), na Planck'u aktywowano chłodzenie do temperatury 4K (-269C) instrumentu HFI (High Frequency Instrument). Docelowo HFI będzie schłodzony do temperatury 0,1K (-272,9).
16 maja Herschel zadzwonił do domu przez... telefon komórkowy. Teleskop wysłał na Ziemię testowy sygnał z odległości 280 tys. km używając tej samej technologii co sieci komórkowe. Dzięki idealnemu startowi, trajektoria satelitów wymagała jedynie kilku manewrów korygujących . Następne zaplanowano na 5 czerwca i 2 lipca.

Punktem docelowym obu satelitów jest punkt Lagrange'a L2, w którym równoważą się potencjały grawitacyjne Słońca i Ziemi. Punkt L2 znajduje się w odległości 1,5 mln km od Ziemi w kierunku przeciwnym od Słońca (4 razy dalej niż odległość Ziemia-Księżyc), dzięki czemu Ziemia będzie chronić czułe detektory satelitów od promieni słonecznych. Herschel będzie okrążał punkt L2 w odległości 800 tys. km, Planck po mniejszej orbicie sięgającej 400 tys. km. Swoje orbity docelowe osiągną po około 2 miesiącach podróży.
Herschel rozpocznie obserwacje już w drodze do L2, Planck około miesiąc po dotarciu na orbitę. Detektory satelitów chłodzone są nadciekłym helem3 i helem4 do temperatury 0,3K (Herschel) i do 0,1K (Planck).

19 maja satelity znajdowały się w odległości ponad 600 tys. km od Ziemi. Ich wzajemna odległość wyniosła niemal 10 tys. km.

Kosmiczne Obserwatorium Herschela

Średnica lustra: 3,5 m (największe lustro wyniesione w przestrzeń kosmiczną)
Planowany czas misji: 3,5 roku
Wysokość: 7,5; szerokość 4 m.
Masa całkowita: 3300 kg
Napęd własny potrzebny do manewrów na orbicie: 246 kg ciekłej hydrazyny
Detekcja w zakresie dalekiej podczerwieni (55—672 μm). W tym obszarze Kosmos pozostaje najmniej poznany.
Misja ma na celu wczesne etapy ewolucji gwiazd i galaktyk.

Obserwatorium Plancka
Planowany czas misji 15 miesięcy, z możliwością przedłużenia o kolejny rok
Wymiary: 4 m wys., 4,2 m śred.
Masa całkowita 1921 kg.
Detektory w zakresie od fali submilimetrowych do mikrofal.
Głównym zadaniem satelity jest pomiar niejednorodności mikrofalowego promieniowania tła z dokładnością do 10^-6 K i rozdzielczością kątową 5 minut łuku (nasz Księżyc ma 30 minut łuku i taka rozdzielczość kątową miał COBE - pierwszy satelita do badania promieniowania tła w latach 90. XX w.)


William Herschel (1738-1822)	Max Planck (1858-1947)

William Herschel (1738-1822) - angielski astronom królewski i konstruktor teleskopów, odkrywca, promieniowania podczerwonego, Urana i jego dwóch satelitów, księżyców Saturna - Enceladusa i Mimasa; odkrył ruch Układu Słonecznego, obliczył wysokość gór na Księżycu, stworzył katalog 2500 mgławic, 850 gwiazd podwójnych i wielokrotnych.

Max Planck (1858-1947) - niemiecki fizyk, profesor uniwersytetów w Kolonii i Berlinie, członek berlińskiej Akademii Nauk, laureat Nagrody Nobla (1918). Autor wielu prac z termodynamiki, współtwórca mechaniki kwantowej. Opracował teorię promieniowania ciała doskonale czarnego, odkrył stałą fizyczną nazwaną jego imieniem. Uważany za ojca fizyki kwantowej.

Czytaj więcej: