Wiekowy teleskop kosmiczny działa obecnie w trybie awaryjnym. NASA pracuje nad rozwiązaniem problemu. Inżynierowie starają się zdiagnozować usterki komputera, które spowodowały wyłączenie Teleskopu Hubble'a.
Problem z teleskopem pojawił się 13 czerwca, gdy jego komputer zarządzający instrumentami naukowymi zatrzymał się. To z kolei skłoniło główny komputer pokładowy do wprowadzenia większości instrumentów w tryb awaryjny. Kontrolery teleskopu próbowały ponownie uruchomić „zawieszony” komputer następnego dnia, ale bez skutku – napotkały ten sam problem.
Początkowo zespół obsługujący teleskop Hubble'a podejrzewał uszkodzony moduł pamięci, ale przełączenie się na moduł pamięci zapasowej nie rozwiązało problemu. Następnie zwrócono uwagę na komponenty samego komputera zarządzającego instrumentami. W testach z 23 i 24 czerwca specjaliści z NASA włączyli kopię zapasową tego komputera po raz pierwszy od czasu zainstalowania go podczas misji serwisowej wahadłowca w 2009 roku. Ale i to nie pomogło: Hubble wciąż odbierał komunikaty błędu podczas zapisu do i odczytu z modułów pamięci.
Pocieszjącą wiadomością jest to, że sam teleskop i jego główne instrumenty naukowe pozostają w dobrym stanie. Istnieją również wbudowane kopie zapasowe tych jego systemów pokładowych, co do których istnieje podejrzenie, że mogą być uszkodzone. Zdaniem specjalistów jest to prawdopodobnie część zestawu komponentów o nazwie Science Instrument Command and Data Handling (SI C&DH) Unit. Ale jak dotąd zespół nie zdołał zidentyfikować, który konkretnie element jest przyczyną obecnej awarii, natomiast po prostu włączenie tych wszystkich kopii zapasowych byłoby dość skomplikowaną i wysoce ryzykowną procedurą.
Na zdjęciu: Astronauci naprawiają Kosmiczny Teleskop Hubble'a podczas pierwszej misji serwisowej w 1993 roku z udziałem promu kosmicznego Endeavour. Źródło: NASA
Na zdjęciu: Hubble Ultra Deep Field 2014, czyli obraz kosmosu z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a. Na zdjęciu znajduje się około 10 tysięcy odległych galaktyk. Źródło: NASA/ESA
NASA przygląda się też uważniej innym urządzeniom pokładowym. Jednym z możliwych winowajców zdaje się być jednostka Command Unit/Science Data Formatter (CU/SDF), która formatuje i przekierowuje dane na pokładzie teleskopu oraz do transmisji na Ziemię. Zespół bada również regulator mocy pod kątem potencjalnych skoków lub spadków napięcia. Zarówno CU/SDF, jak i regulator mają własne kopie zapasowe, które mogą zostać uruchomione już w nadchodzących dniach.
Ta procedura będzie bardziej złożona i ryzykowna niż te, które zespół wykonał w zeszłym tygodniu – wyjaśnia rzecznik NASA w oświadczeniu prasowym i odnosi się do prób użycia kopii zapasowych dla komputera oraz modułów pamięci. Aby przełączyć się na zapasowy CU/SDF lub regulator mocy, kilka innych urządzeń na pokładzie teleskopu trzeba również przełączyć, ze względu na sposób, w jaki są one połączone z jednostką SI C&DH. Mimo to zespół już przygotowuje się do tego procesu i robi przegląd procedur operacyjnych, a także poleceń do testowania w symulatorze.
Takie usterki nie są wcale bezprecedensowe w przypadku Kosmicznego Teleskopu Hubble'a. Obecny CU/SDF sam w sobie jest zamiennikiem swego pierwowzoru, który uległ awarii w 2008 roku. Awaria ta wymusiła przejście na kopię zapasową w procedurze podobnej do obecnie rozważanej. Na szczęście wtedy się udało. Jak będzie tym razem?
Żyroskopy teleskopu, które również zostały wymienione podczas misji serwisowej w 2009 roku, także nadal działają. W październiku 2018 roku przestał jednak działać jeden z żyroskopów, które pomagają w ustabilizowaniu teleskopu podczas obserwacji, a jego kopia zapasowa nie została poprawnie uruchomiona. Jednak po obróceniu teleskopu i przełączeniu żyroskopu zapasowego w różne tryby zespół był ostatecznie w stanie go odzyskać.
Hubble ponownie przeszedł w tryb awaryjny zaledwie cztery miesiące temu – z powodu błędu w aktualizacji oprogramowania teleskopu, który spowodował... błąd uprawnień. Zostało to wówczas szybko naprawione, a teleskop wznowił normalną pracę w ciągu tygodnia.
Zatem jak dotąd żaden z tych problemów nie okazał się bardzo niebezpieczny. I chociaż stale przypominają nam one, że legendarne obserwatorium nie będzie istniało wiecznie, naukowcy mają nadzieję, że ma przed sobą wciąż wiele lat niezwykłej działalności.
Zespół pracujący nad przywracaniem Hubble'a do pracy to bardzo ostrożni mistrzowie inżynierii – napisał na Twitterze John Grunsfeld, jeden z astronautów, którzy naprawili Hubble'a w 2009 roku. Jestem optymistą co do tego, że odniosą sukces.
Czytaj więcej:
- Cały artykuł
- Teleskop Hubble'a w Astronarium
- NASA Preparing for Procedures to Turn On Backup Hardware on the Hubble Space Telescope
- ALMA zbadała Ultragłębokie Pole Hubble’a
Źrodło: Astronomy.com/NASA
Opracowanie: Elżbieta Kuligowska
Na zdjęciu: Teleskop Hubble'a widziany z wahadłowca Atlantis podczas misji STS-125, piątej i ostatniej misji serwisowej teleskopu. Źródło: Ruffnax (Crew of STS-125)
