Izerski Park Ciemnego Nieba obchodzi w tym roku 10-lecie istnienia. Został utworzony 4 listopada 2009 roku w ramach Międzynarodowego Roku Astronomii 2009. Jest pierwszym w Polsce parkiem ciemnego nieba oraz pierwszym na świecie parkiem transgranicznym. Zajmuje powierzchnię około 7500 ha.
Pomysł na park narodził się w 2006 roku, ale został zrealizowany dopiero trzy lata później, w roku 2009. Profesjonalne obserwacje astronomiczne wymagają całkowitych ciemności. Jednak rozwój cywilizacji sprawia, że jest coraz trudniej znaleźć na terenie Polski czy Europy miejsca, nad którymi niebo nie jest „zaśmiecone” sztucznym światłem. Wobec czego naukowcy zaczęli szukać odpowiednich do obserwacji miejsc na odludziu.
Naukowcy z Instytutu Astronomii Uniwersytetu Wrocławskiego (dr Sylwester Kołomański, dr Tomasz Mrozek i dr Paweł Preś, astronomowie i współzałożyciele parku) znaleźli takie miejsce podczas obozu astronomicznego w Górach Izerskich. Górna część doliny Izery i dolina Jizerki należy do najcenniejszych przyrodniczo obszarów na pograniczu czesko-polskim. Obszar ten jest słabo zaludniony i jednocześnie dobrze osłonięty od świateł miejscowości położonych w Górach Izerskich i w ich pobliżu przez grzbiety górskie, dzięki czemu stanowi doskonałe miejsce do obserwacji gwiazd na niebie. Ponadto, jest to także ciekawy i cenny przyrodniczo obszar, który warto chronić przed nadmiernym nocnym oświetleniem. Dodatkowo dolina Izery jest komunikacyjnie łatwo dostępna dla turystów, dając sporej liczbie osób możliwość skorzystania z walorów edukacyjnych tego miejsca.
Pomysł utworzenia parku ciemnego nieba w Górach Izerskich powstał z potrzeby przekazania społeczeństwu wiedzy na temat zanieczyszczenia światłem, jego wpływu na ludzi oraz na nocne środowisko. W parku jest naprawdę ciemno i odwiedzający go mogą zobaczyć, jak przed wiekami ludzie widzieli nocne niebo. Można się doliczyć 800 gwiazd.
Izerski Park Ciemnego Nieba (po czesku Jizerská oblast tmavé oblohy) jest polsko-czeskim obszarem transgranicznym o powierzchni ok. 7500 ha, który powstał w ramach Międzynarodowego Roku Astronomii 2009. Inicjatorem „narodzenia się” parku jest Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego. Ale pomysł nie zostałby zrealizowany bez współpracy z Instytutem Astronomicznym Akademii Nauk Republiki Czeskiej oraz instytucji zajmujących się lasami po obu stronach granicy, z polskiej strony Nadleśnictwa Świerardów i Nadleśnictwa Szklarska Poręba, a z czeskiej Obszaru Krajobrazu Chronionego Jizerské hory oraz Dyrekcji Regionalnej Lasów Republiki Czeskiej w Libercu.
Po stronie polskiej Izerski Park Ciemnego Nieba jest częścią astro-turystycznego projektu Astro Izery.
W parku organizowane są wydarzenia astronomiczne. Została też utworzona ścieżka odwzorowująca w terenie Układ Słoneczny. W zastosowanej skali 1 do miliarda Ziemia jest wielkości piłeczki, a od Słońca dzieli ją 176 metrów. Natomiast ostatnia z planet krąży oddalona o ponad 11 kilometrów. Szlak zaczyna się od Słońca przy Orlu, a kończy w okolicach Chatki Górzystów.
Więcej o parku można przeczytać na stronie Izerski Park Ciemnego Nieba.
Paweł Z. Grochowalski
Źródło: Izerski Park, Ciemnego Nieba, Świerardów.pl, Radio Wrocław, Polska Gazeta Wrocławska
