Już 5000 znanych planet pozasłonecznych

NASA ogłosiła, że liczba znanych planet pozasłonecznych (egzoplanet) przekroczyła pięć tysięcy. Stało się to 21 marca po dodaniu 65 egzoplanet do bazy NASA Exoplanet Archive.

Od momentu potwierdzenia istnienia pierwszych planet krążących wokół innej gwiazdy minęło 30 lat. Pierwsze planety pozasłoneczne, zwane też egzoplanetami, odkrył polski astronom Aleksander Wolszczan. Publikacja na temat układu planetarnego wokół umarłej gwiazdy – pulsara PSR1257+12 – ukazała się w „Nature” w 1992 roku. Od kilku lat układ ten ma też oficjalną nazwę słowną: Lich, a planety noszą miana: Draugr, Poltergeist i Phobetor.

W 1995 roku znaleziono pierwszą planetę wokół normalnej gwiazdy – krąży ona w systemie 51 Pegasi. Gwiazda uzyskała oficjalną nazwę Helvetios, a planeta to Dimidium. Odkrycia tej egzoplanety dokonali dwaj szwajcarscy astronomowie: Michel Mayor i Didier Queloz, którzy w 2019 roku zostali uhonorowani Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki.

W kolejnych latach nadchodziły nowe odkrycia, a w XXI wieku worek z planetami rozwiązał się na dobre. 21 marca liczba planet uwzględnionych w NASA Exoplanet Archive przekroczyła 5000. Jest to baza zbierająca informacje o planetach na podstawie publikacji w recenzowanych czasopismach naukowych. Drugą podobną bazą jest The Extrasolar Planets Encyclopaedia, która na 21 marca podaje liczbę 4980 planet.

Układy planetarne znajdowane wokół gwiazd innych niż Słońce okazały się różnorodne oraz zaskakująco różne od Układu Słonecznego. W Układzie Słonecznym mamy dwa główne rodzaje planet: skaliste typu ziemskiego oraz gazowe olbrzymy. W pobliżu innych gwiazd znaleziono też tzw. gorące jowisze, czyli planety podobne do Jowisza, ale krążące bardzo blisko swoich gwiazd. Są też superziemie, a więc światy kilkukrotnie masywniejsze niż Ziemia, ale prawdopodobnie nadal skaliste. Inną kategorię stanowią minineptuny – planety nieco mniejsze niż Neptun, prawdopodobnie ze skalistym jądrem i dużą gazową atmosferą.

Około 30 procent znanych planet stanowią gazowe olbrzymy, 31 procent to superziemie, 35 procent planety podobne do Neptuna i Urana, a zaledwie 4 procent – planety typu ziemskiego (niewielkie i skaliste), aczkolwiek mała liczebność tej ostatniej kategorii może być efektem ograniczeń technik obserwacji. Są też czynione teoretyczne oszacowania liczby planet w Drodze Mlecznej – astronomowie sądzą, że są to setki miliardów.