5 sierpnia 2019 roku świętowaliśmy 7 lat od lądowania łazika Curiosity na powierzchni Marsa. Do tej pory pojazd przejechał 21 km, wspiął się 368 metrów, a na swojej drodze potwierdził, że Mars miał kiedyś warunki umożliwiające życie mikroorganizmów. W ostatniej fazie budowy jest już jego następca – łazik Mars 2020, który poleci w kierunku Czerwonej Planety za rok. Curiosity jednak nie odpuszcza, spójrzmy, co łazik robił w ostatnich miesiącach.
Przeczytaj poprzednią relację z działań łazika Curiosity
Łazik znajduje się teraz w środku bogatego w iły obszaru Clay Bearing Unit na stokach góry Mount Sharp w środku krateru Gale’a. W poprzedniej relacji z pracy łazika skończyliśmy na powrotnej podróży pojazdu do regionu Woodland Bay. Wcześniej łazik podróżował po Clay Bearing Unit wzdłuż grzbietu Vera Rubin. Tam w kwietniu wykonał odwierty w dwóch skałach, których materiał okazał się mieć największe stężenie minerałów ilastych spośród wszystkich celów badanych podczas misji.
Trawers łazika Curiosity nałożony na mapę z orbitera MRO. Stan na 30 lipca br. Źródło: NASA/JPL-Caltech/Univ. of Arizona.
Początek czerwca upłynął pod znakiem długich podróży przez obszar Glen Torridon. Łazik zaparkował na moment na bogatym w żwir i piasek podłożu. Tam wykonał serię obrazowań mikroskopowych w wysokiej rozdzielczości oraz obserwacji środowiskowych przy użyciu spektrometru laserowego ChemCam i kolorowej kamery masztowej MastCam.
NASA/JPL-Caltech.
Łazik kolejne dni przejeżdżał przez obszar usiany małymi grzbietami ze żwirem i piaskiem. Czasem zatrzymywał się na wykonywanie obserwacji naukowych.
NASA/JPL-Caltech/MSSS.
W końcu ku uciesze geologów w pełnym piasku obszarze łazik dotarł do miejsca z odsłoniętym warstwowym podłożem skalnym na niewielkim grzbiecie (Teal Ridge). Zespół łazika postanowił wykonać tam serię obserwacji, a później podjąć się wspinaczki łazikiem na sam szczyt grzbietu. Na poniższym zdjęciu widać ten grzbiet, a w tle po prawej stronie górę Mount Sharp w środku krateru.
NASA/JPL-Caltech.
W kolejnych dniach środka czerwca łazik wjeżdżał na Teal Ridge, a naukowcy planowali szczegółowe obserwacje do wykonania. Miejsce ekscytowało naukowców z uwagi na stykanie się tam odkrywki skalnej z położoną niżej warstwą drobnego żwiru.
NASA/JPL-Caltech.
Poniżej zdjęcie odkrywki skały osadowej ze szczytu Teal Ridge, wykonane przez instrument MAHLI na ramieniu robotycznym łazika.
NASA/JPL-Caltech.
Region okazał się być na tyle interesującym, że Curiosity spędził tam większość drugiej połowy czerwca. 18 czerwca kamera MastCam wykonała panoramę 360 stopni tego miejsca:
Widok z Teal Ridge, wykonany przed zakończeniem pobytu w tym miejscu:
NASA/JPL-Caltech.
Koniec czerwca to zjazd łazika z Teal Ridge i pojawienie się ponownie na żwirowym podłożu. Stamtąd Curiosity zaczął jechać do podobnego grzbietu, nazwanego Harlaw. W 2451. marsjańskim dniu misji (sol) Curiosity zaczął znów jechać pod górę i ponownie osiągnął wysokość 4140 m powyżej referencyjnego poziomu 0, co było rekordową wysokością, którą pojazd osiągnął jeszcze podczas eksploracji Vera Rubin Ridge. Ze wzniesienia ponownie dało się zobaczyć krawędź Krateru Gale'a.
NASA/JPL-Caltech.
Początek lipca to były lokalne badania wielu skał na wzniesieniu Harlaw Rise.
Na poniższym zdjęciu widać skałę wybraną do dokładniejszych badań zbliżeniowych. Łazik użył zarówno kamery mikroskopowej MAHLI, jak i spektrometru rentgenowskiego APXS, a także spektrometru laserowego ChemCam. Łącznie zbadano tak dokładnie cztery wybrane miejsca z bliska i kilka dalszych celów.
Następnie Curiosity wrócił na południe, po zjeździe z Harlaw Rise łazik obrał drogę do Southern Outcrop ze znanymi już z tego obszaru żwirowymi widokami.
NASA/JPL-Caltech.
W połowie lipca łazik zatrzymał się przy ciekawej skale z wyraźnie oddzielonymi jaśniejszymi i ciemniejszymi obszarami. Tam postanowiono wykonać badania zbliżeniowe. Do tego celu postanowiono spędzić nad miejscem klika dni – jaśniejszy obszar skały oczyścić z kurzu i przygotować do spektrometrii laserowej, spektrometrii rentgenowskiej i obrazowania urządzeniem MAHLI, a ciemniejszy bez czyszczenia do obrazowania MAHLI i spektrometrii rentgenowskiej.
Poniżej widać wyraźnie badaną skałę i różnicę w ich jasności:
Po wykonanej pracy, łazik wykonał fotografie z kamery masztowej MastCam odkrywki skalnej na południe od regionu, w którym się znajdował. Pionowa odkrywka została zobrazowana już drugi raz z uwagi na wyraźne warstwowe struktury osadowe. Niedługo po tym łazik zaczął jechać w jej kierunku.
NASA/JPL-Caltech.
Łazik zaczął podróż, by zbliżyć się jak to tylko możliwe do Tyrebagger Hill. Inżynierowie planowania jazdy łazika szukali tam bezpiecznego miejsca, by przy dość dużym nachyleniu pojazd mógł bezpiecznie rozwinąć ramię robotyczne i wykonać bliskie obserwacje warstw z tej odkrywki.
NASA/JPL-Caltech.
Łazik już obok celu przy ściance nazwanego Visionarium pobił rekord w nachyleniu, na jakim znajdował się pojazd, gdy pracował z ramieniem robotycznym (powyżej 25 stopni!). Następnym celem łazika były jeszcze wyższe partie wzniesień, gdzie można było dokładnie sfotografować potencjalne cele kolejnych wierceń. Poniżej skały z Visonarium sfotografowane instrumentem MAHLI.
Na szczycie łazik Curiosity wykonał panoramę, która umożliwiła planerom misji wyszukanie potencjalnych miejsc do wykonania odwiertów. Naukowcy poszukiwali nieprzemieszczonych, dużych skał jednocześnie bezpiecznych dla łazika i ciekawych z geologicznego punktu widzenia.
Zespół wydzielił dwie pobliskie odkrywki. Głównym celem, w jaki naukowcy będą chcieli się wwiercić, jest Glen Etive 1, drugi potencjalny cel w tej samej odkrywce został nazwany Glen Etive 2, a ostatnim celem byłby Ninian na innej skale.
Następnie łazik przystąpił do dokładnego badania potencjalnego celu wiercenia. Ma to być już trzeci odwiert wykonany w regionie Clay Bearing Unit – o poprzednich pisaliśmy tutaj. Poprzednie dwa cele występowały na gładkiej powierzchni. Teraz naukowcy chcieli zbadać materiał z bardziej poszarpanej powierzchni.
Po dokładnej analizie danych z instrumentów ChemCam, MAHLI i APXS zdecydowano się na przygotowania do wiercenia w pierwszym celu Glen Etive 1.
NASA/JPL-Caltech.
W symbolicznym czasie 4 sierpnia – w ostatnim dniu siódmego ziemskiego roku misji Curiosity udało się wykonać 22. pełne wiercenie. Odwiert ma głębokość powyżej 4 cm i został osiągnięty jedynie obrotem wiertła, bez mechanizmu pneumatycznego. W kolejnych dniach łazik przystąpił do analizy pobranej próbki i materiału pozostawionego w wyniku odwiertu.
Podsumowanie
Łazik będzie kontynuował eksplorację jednego z głównych celów misji – obszaru Clay-Bearing Unit. Są szanse, by przy umiejętnym dysponowaniem budżetem energetycznym łazika Curiosity doczekał przylotu kolejnego łazika NASA. Nienazwany jeszcze pojazd Mars 2020 już w przyszłe lato poleci w kierunku Czerwonej Planety. Nowy łazik bazuje na konstrukcji Curiosity, zawiera jednak inne instrumenty naukowe i ulepszone wersje niektórych urządzeń.
Opracował: Rafał Grabiański
Na podstawie: NASA/JPL-Caltech
Więcej informacji:
Na zdjęciu tytułowym: Panorama z obszaru Teal Ridge badanego przez łazik w czerwcu 2019 r. Źródło: NASA/JPL-Caltech/MSSS.
