Przejdź do treści

LOFAR odkrywa nową gigantyczną radiogalaktykę

Obraz z LOFAR-a nowej gigantycznej radiogalaktyki (kolor niebiesko-biały) nałożony na zdjęcie optyczne (z przeglądu Digitized Sky Survey). Ramka pokazuje centralny triplet galaktyk (z przeglądu Sloan Digital Sky Survey). Cały obraz obejmuje obszar o średnicy około 6 mln lat świetlnych.  Radiogalaktyka to rodzaj galaktyki z aktywnym jądrem o rozległych strukturach radiowych. Aktywne jądro galaktyki (AGN), napędzane energią supermasywnej czarnej dziury, zdolne jest wyrzucać świecącą radiowo materię na olbrzym
Zespół astronomów kierowany przez dr Georga Healda z holenderskiego instytutu radioastronomii ASTRON odkrył nieznaną wcześniej, gigantyczną radiogalaktykę. Obiekt ten został znaleziony dzięki użyciu potężnego, międzynarodowego interferometru radiowego LOFAR, zaprojektowanego i zbudowanego przez ASTRON.
 
Zespół wykonuje aktualnie LOFAR-em pierwszy przegląd całego nieba (tzw. MSSS - Multi-frequency Snapshot Sky Survey). Podczas przeglądania opracowywanych obrazów MSSS dr Heald zidentyfikował nowe źródło emisji radiowej o rozmiarach kątowych sięgających średnicy Księżyca w pełni. Promieniowanie pochodzi najprawdopodobniej z materii wyrzuconej dziesiątki lub setki miliony lat temu z jednego ze składników potrójnego systemu oddziaływujących grawitacyjnie galaktyk. Fizyczny rozmiar obszaru emisji jest znacznie większy od poszczególnych galaktyk samego tripletu i rozciąga się w przestrzeni kosmicznej na miliony lat świetlnych. Przegląd MSSS wciąż trwa i czeka na nowe odkrycia.

Nowo odkryte źródło należy do obiektów zwanych gigantycznymi radiogalaktykami (GRGs). Jest to rodzaj radiogalaktyk o ekstremalnie dużych rozmiarach, sugerujących, że są to obiekty niesłychanie energetyczne albo też bardzo stare. LOFAR jest skutecznym narzędziem poszukiwania takich obiektów, ze względu na swoją wyjątkową czułość na rozciągłe struktury w połączeniu z pracą na bardzo niskich częstotliwościach, na których stare, dyfuzyjne obiekty są najlepiej widoczne. Centrum nowej GRG jest powiązane z jednym z członków potrójnego systemu galaktyk znanego jako UGC 09555. Centralna galaktyka tego tripletu wykazuje przesunięcie ku czerwieni z=0,054536, co odpowiada odległości około 750 milionów lat świetlnych od Ziemi. Centralne źródło sygnału radiowego było poprzednio znane i wykazuje płaskie widmo radiowe, typowe dla gigantycznych radiogalaktyk.

Przegląd MSS LOFAR-a ma na celu zobrazowanie całego północnego nieba na bardzo niskich częstotliwościach radiowych, od 30 MHz do 160 MHz (czyli na falach o długości od 2m do 10m). Ma on dokonać wstępnego, szybkiego zobrazowania nieba, aby stworzyć model emisji radiowej, który następnie będzie umożliwiał dokładną kalibrację znacznie czulszych i dokładniejszych obserwacji. Obecny przegląd jest porównywalny pod względem czułości i zdolności rozdzielczej do poprzednich obserwacji teleskopów radiowych jak VLA w USA, WSRT w Holandii, czy GMRT w Indiach. Jednak przegląd MSSS jest szczególny z tego powodu, że obejmuje znacznie niższe częstotliwości, a zatem jest zdolny do odkrywania źródeł, które zostały pominięte w poprzednich badaniach. Jego szeroki zakres pasma częstotliwości jest również nowatorski dla przeglądów całego nieba i dostarcza dodatkowych informacji o nowo odkrytych obiektach w kosmosie.

Międzynarodowy zespół astronomów, odpowiedzialny za wykonanie przeglądu MSSS składa się z około pięćdziesięciu członków z różnych instytucji, głównie z Holandii, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Polski, Francji i Włoch.


Więcej informacji o przeglądzie MSSS: www.astron.nl/radio-observatory/lofar-msss/lofar-msss
 

Źródło: Krzysztof Chyży | Źródło:www.astron.nl

Na zdjęciu: Obraz z LOFAR-a nowej gigantycznej radiogalaktyki (kolor niebiesko-biały) nałożony na zdjęcie optyczne (z przeglądu Digitized Sky Survey). Ramka pokazuje centralny triplet galaktyk (z przeglądu Sloan Digital Sky Survey). Cały obraz obejmuje obszar o średnicy około 6 mln lat świetlnych.  Radiogalaktyka to rodzaj galaktyki z aktywnym jądrem o rozległych strukturach radiowych. Aktywne jądro galaktyki (AGN), napędzane energią supermasywnej czarnej dziury, zdolne jest wyrzucać świecącą radiowo materię na olbrzymie odległości. Źródło:  ASTRON.
 

(Tekst ukazał się pierwotnie w serwisie Orion, którego zasoby zostały włączone do portalu Urania)

Reklama