Mars w opozycji - warto na niego spojrzeć | Urania

13 października Mars znajdzie się w opozycji. Dzięki temu jest teraz świetny czas do obserwacji Czerwonej Planety i dostrzeżenia przez amatorski teleskop szczegółów na jej powierzchni. Polecamy skorzystać z okazji, bo tak dużej średnicy kątowej tarczy nie będziemy mieli okazji obserwować przez najbliższe kilkanaście lat.

Opozycja Marsa przypada 13 października. Co jest specjalnego w takiej sytuacji? Astronomowie nazywają opozycją sytuację, w którym planeta jest widoczna z Ziemi po przeciwnej stronie niż Słońce (jest w opozycji w stosunku do Słońca). Taka konfiguracja układu Słońce – Ziemia – Mars daje nam parę korzyści pod kątem obserwacyjnym. Po pierwsze, planeta jest wtedy widoczna przez całą noc: wschodzi wieczorem, góruje o północy, zachodzi nad ranem. Widzimy też w całości oświetloną część tarczy planety (jest jakby „w pełni”). Ten fakt mocno wsparty tym, że odległość Ziemia – Mars jest wtedy najmniejsza w ruchu orbitalnych obu ciał, powoduje, że Mars świeci na niebie bardzo jasno. Na dodatek jego tarcza ma dużo większą średnicę kątową niż normalnie.

Bardzo dobre warunki do obserwacji Marsa występują oczywiście nie tylko w samym momencie opozycji, ale również w okresie tygodni przed i po niej. Zdecydowanie obecnie jest dobry okres do obserwacji Czerwonej Planety.

Zobacz więcej materiałów o Marsie i jego opozycji

Orbita marsjańska jest dużo bardziej eliptyczna niż ziemska, więc jego odległość od Ziemi w momencie opozycji potrafi znacząco się różnić. Czasami zdarza się sytuacja, że z opozycją zbiegnie się przejście Marsa przez peryhelium jego orbity (punkt położony najbliżej Słońca). Wtedy mówimy o wielkiej opozycji. Tegoroczna nie spełnia definicji „wielkiej opozycji", ale na pewno można o niej powiedzieć „duża opozycja". Następnym razem Mars będzie tak blisko Ziemi dopiero w 2035 roku. Warto zerknąć na tabelkę z wizualnym porównaniem wielkości marsjańskiej tarczy w trakcie kilku minionych i przyszłych opozycji, aby sobie to zwizualizować.

W tym roku najmniejsza odległość Marsa od Ziemi wyniosła 0,42 au, czyli 62,07 mln km, nastąpiło to 6 października. Dzięki temu średnica tarczy planety na niebie osiągnęła 22,4 sekundy łuku. Dla przykładu, w trakcie następnej opozycji w 2022 roku tarcza Marsa będzie mieć jedynie 17 sekund łuku.

Polecamy aby na Marsa spojrzeć przez teleskop. Wtedy można dostrzec niektóre struktury na jego powierzchni. Przede wszystkim białe czapy polarne na biegunach, ciemniejsze obszary, takie jak równina Syrtis Major, a także jasne części, jak wyżyna Tharsis. Zobaczcie szczegóły wraz z mapką tarczy planety, więcej informacji jest też w „Almanachu astronomicznym na rok 2020” dostępnym nieodpłatnie w zasobach naszego portalu.

Przygotowaliśmy dla Was dodatkowe materiały o opozycji Marsa i samej planecie, a także trochę ciekawostek. Zajrzyjcie na stronę o Marsie.

Na zakończenie dodajmy, że okres wokół opozycji jest wykorzystywany przez agencje kosmiczne do wysyłania sond na Marsa. Aktualnie lecą w jego kierunku trzy takie bezzałogowe statki, wysłane w lipcu przez Stany Zjednoczone, Chiny oraz Zjednoczone Emiraty Arabskie. Nazwy misji to odpowiednio Perseverance, Tianwen-1 oraz Al Amal.

Mars widoczny w czasie opozycji w 2020 roku

Mars sfotografowany dość sporym (średnica teleskopu 35 cm) amatorskim sprzętem 15 września 2020 r. (opis na zdjęciu). Zdjęcie zamieszczamy dzięki uprzejmości Łukasza Sujki.

Więcej informacji:

Autor: Krzysztof Czart

Ilustracja na początku artykułu:

Mapki ułatwiające identyfikację struktur na powierzchni Marsa podczas obserwacji przez amatorski teleskop. Pełna wersja ilustracji znajduje się w dziale o Marsie oraz w almanachu.