W związku z zamknięciem szkół przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i zaleceniami, aby nauczyciele prowadzili zdalne lekcje z uczniami, przedstawiamy materiały Polskiego Towarzystwa Astronomicznego (PTA) dostępne nieodpłatnie w internecie i przydatne dla szkół, uczniów i nauczycieli w ramach przedmiotów takich jak fizyka, geografia, przyroda, chemia czy historia.
Instytucje rządowe wydały szereg przepisów i zaleceń mających ograniczyć liczbę zachorowań na COVID-19. Wśród środków zapobiegawczych znajduje się m.in. zawieszenie zajęć szkolnych (od 12 marca do 25 marca 2020 r.). Ministerstwo Edukacji Narodowej zachęca nauczycieli do korzystania w tym okresie z internetowych form pracy z uczniami.
Aby wspomóc szkoły, przedstawiamy materiały internetowe przydatne dla nauczycieli i uczniów. Są one pomocne szczególnie na zajęciach z takich przedmiotów, jak fizyka, geografia, przyroda, informatyka, matematyka, ochrona środowiska, chemia, a także historia (konkretne przykłady dla każdej z tych dziedzin zamieściliśmy na dole tekstu).
„Astronarium” to program telewizyjny o zagadkach Wszechświata. Do tej pory powstało blisko 100 odcinków z tej serii. Program jest emitowany na antenie TVP 3 (premiery w czwartki o godz. 17:00, a później powtórki w różnych dniach) oraz dostępny na serwisie YouTube. Koproducentem programu jest Polskie Towarzystwo Astronomiczne (PTA), a wsparcie finansowe zapewnia Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Każdy odcinek „Astronarium” w ciekawy sposób przedstawia wybrane zagadnienie z badań kosmosu, a opowiadają o nim naukowcy zajmujący się daną dziedziną.
https://www.youtube.com/AstronariumPL
Portal „Urania” jest dużym polskim portalem o astronomii i kosmosie. Codziennie zamieszcza nowe wiadomości i ciekawostki z badań Wszechświata oraz wiele innych materiałów.
https://www.urania.edu.pl
https://www.facebook.com/UraniaPA
„Urania – Postępy Astronomii” to polskie popularnonaukowe czasopismo astronomiczne. Ukazuje się w wersji papierowej i elektronicznej. Jest jednym z najstarszych tego typu tytułów na świecie. Zawiera artykuły o różnym poziomie trudności, z których wiele jest przydatnych dla nauczycieli i uczniów. Wydawcami są wspólnie Polskie Towarzystwo Astronomiczne (PTA) oraz Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii (PTMA). Redakcja podjęła decyzję o nieodpłatnym udostępnieniu elektronicznych wydań „Uranii” z ostatnich kilku lat (szczegóły w osobnym komunikacie).
Wersja cyfrowa: https://play.google.com/store/books/author?id=PTA+/+PTMA
Zamawianie wersji papierowej: https://sklep.pta.edu.pl
Szkoły i nauczyciele mają specjalną zniżkę na prenumeratę „Uranii”:
https://sklep.pta.edu.pl/prenumerata/275-206-prenumerata-szkolna-uranii…
Cyfrowe Archiwum Uranii obejmuje zeskanowane kompletne roczniki czasopisma. Dostępne jest pod adresem www.urania.edu.pl/archiwum, a także w Google Play i w Google Books (https://play.google.com/store/books/author?id=PTMA).
Urania TV – popularnonaukowy kanał na YouTube prowadzony przez portal Uranii.
https://www.youtube.com/UraniaTV
Niebo na dłoni – inny kanał na YouTube przygotowany przez portal Uranii.
https://www.youtube.com/niebonadloni
„Almanach astronomiczny na rok 2020” – darmowa publikacja z zestawieniem mnóstwa astronomicznych zjawisk na cały rok 2020. Wschody i zachody Słońca, Księżyca, planet, zaćmienia, meteory, komety, planetoidy i inne zjawiska widoczne z Polski.
Wersja w formie pliku PDF: https://www.urania.edu.pl/almanach
Wersja na urządzenia mobilne:
https://play.google.com/store/books/details/Tomasz_%C5%9Aci%C4%99%C5%BC…
„Zanieczyszczenie światłem” – książeczka tłumacząca na czym polega problem zanieczyszczenia sztucznym światłem i dlaczego warto włączyć ten temat do edukacji ekologicznej młodego pokolenia. Jest to darmowa publikacja przygotowana przez Międzynarodową Unię Astronomiczną (IAU), a wydana w języku polskim przez Polskie Towarzystwo Astronomiczne (PTA) i Stowarzyszenie Polaris OPP wraz z partnerami.
Plik PDF: https://www.pta.edu.pl/wydawnictwa/broszury
Wersja na urządzenia mobilne:
https://play.google.com/store/books/details/PTA_IAU_Zanieczyszczenie_%C…
APOD.pl to serwis z polskimi tłumaczeniami prowadzonej przez NASA strony Astronomy Picture of the Day (APOD). Polska wersja jest utrzymywana przy wsparciu ze strony PTA oraz Obserwatorium Astronomicznego UJ.
http://www.apod.pl
„Astronomia niepodległa” to cykl dziesięciu odcinków o historii polskiej astronomii od odzyskania przez nasz kraj niepodległości w 1918 r. Przedstawione są dzieje głównych ośrodków astronomicznych w naszym kraju oraz ich współczesna działalność.
Odcinki są dostępne na kanale „Astronarium” na YouTube:
https://www.youtube.com/watch?v=7DmEWEtJExM&list=PLLsqK861VNKDTB4BwqugL…
Polskie Towarzystwo Astronomiczne prowadzi długoterminowy projekt o nazwie „Wizyty astronomów w szkole”, w ramach którego naukowcy (astronomowie) przyjeżdżają do placówek szkolnych na spotkania z uczniami i nauczycielami. Z uwagi na zalecenia rządowe i zamknięcie szkół wizyty są aktualnie wstrzymane, natomiast dla szkół przygotowaliśmy zestawienie ciekawych materiałów, które poza wymienionymi powyżej obejmują także linki do materiałów udostępnionych przez inne niż PTA organizacje i instytucje – przykładowo nagrania prelekcji popularnonaukowych z astronomii. Zestawienie dostępne jest pod adresem https://www.pta.edu.pl/astronomers-in-schools/online
Konkretne przykłady dla przedmiotów szkolnych
Poniżej wskazujemy kilka wybranych materiałów z opisanych powyżej zasobów jako przykłady do wykorzystania na zajęciach szkolnych.
Fizyka
– odcinek Astronarium nr 70 pt. „Spektroskopia”
– odcinek Astronarium nr 30 pt. „Grawitacja”
– odcinek Astronarium nr 27 pt. „Wielki Zderzacz Hadronów”
– odcinek Astronarium nr 44 pt. „Ogólna teoria względności”
– artykuł pt. „Bozon Higgsa odnaleziony” w Uranii nr 6/2012
Geografia
– odcinek Urania TV nr 17 pt. „Słoneczniki, czyli zegary słoneczne”
– artykuł pt. „Pływy na Bałtyku” w Uranii nr 5/2015
– artykuł pt. „Czy Księżyc porusza Bałtykiem?” w Uranii nr 1/2020
– stały dział „Astropodróże” w Uranii
– artykuł pt. „Gwiazda Polarna a szerokość geograficzna” w Uranii nr 6/2015
Chemia
– odcinek Astronarium nr 90 pt. „Pochodzenie pierwiastków ”
– artykuł pt. „Powstawanie pierwiastków” w Uranii nr 2/2019
– artykuł pt. „Narodziny światów. Z prochu powstałeś... czyli chemia kosmosu” w Uranii nr 1/2017
Matematyka
– stały dział „Kącik olimpijczyka” w czasopiśmie „Urania”, w którym prezentowane są rozwiązania zadań z olimpiady astronomicznej, często wymagające używania różnych elementów matematyki (np. funkcji trygonometrycznych)
Przyroda / Biologia
– odcinek Astronarium pt. „Życie we Wszechświecie”
– dział „Astrobiologia” w portalu Uranii
Ochrona środowiska
– opracowanie pt. „Zanieczyszczenie światłem”
– odcinek Astronarium nr 85 pt. „Ochrona ciemnego nieba”
– odcinek Astronarium nr 61 pt. „Kosmiczne śmieci”
– artykuł pt. „Co z tym globalnym ociepleniem” w Uranii nr 1/2020
– artykuł pt. „Dlaczego nocne niebo nie jest czarne” w Uranii nr 4/2018
Technika
– poradnik budowania łazika marsjańskiego w Uranii nr 6/2016
– artykuł pt. „Kosmiczna politechnika” w Uranii nr 3/2018
– odcinek Astronarium nr 12 pt. „Polski przemysł kosmiczny”
Informatyka
– odcinek Astronarium nr 16 pt. „Komputery w astronomii”
Język polski
– artykuł pt. „Przez słowa do gwiazd” w Uranii nr 5/2018
Historia:
– odcinek „Astronomii niepodległej” nr 3 o historii obserwatorium warszawskiego
– artykuł pt. „Jak przepadło 10 dni? Gregoriańska reforma kalendarza” w Uranii nr 3/2016
Nota informacyjna:
„Cykliczny ogólnopolski program telewizyjny ASTRONARIUM” to zadanie finansowane w ramach umowy 779/P-DUN/2019 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.
Więcej informacji:
Komunikat prasowy PTA: https://www.pta.edu.pl/prasa/pta2003
Komunikat o cyfrowej Uranii: https://www.pta.edu.pl/prasa/pta2004
Astronarium: https://www.youtube.com/AstronariumPL
Urania TV: https://www.youtube.com/UraniaTV
Niebo na dłoni: https://www.youtube.com/NieboNaDloni
Portal Uranii: https://www.urania.edu.pl
Cyfrowe Archiwum Uranii: https://www.urania.edu.pl/archiwum
Almanach astronomiczny na rok 2020: http://www.urania.edu.pl/almanach
Opracowanie o zanieczyszczeniu światłem: https://www.pta.edu.pl/wydawnictwa/broszury
Astronomy Picture of the Day (polska wersja): http://www.apod.pl
Astronomia niepodległa:
https://www.youtube.com/watch?v=7DmEWEtJExM&list=PLLsqK861VNKDTB4BwqugL…
Dodatkowe materiały: https://www.pta.edu.pl/astronomers-in-schools/online
