7 października 2024 roku na orbitę wyruszyła sonda Hera, która ma przetestować technologię służącą ochronie Ziemi przed asteroidami. Misja Hera jest owocem współpracy ESA i NASA. W sercu sondy kryje się innowacyjny system autonomicznej nawigacji opracowany m.in. przez polskich inżynierów z międzynarodowej grupy technologicznej GMV.
Hera, misja Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), jest kluczowym elementem międzynarodowego programu AIDA (Asteroid Impact & Deflection Assessment), prowadzonego wspólnie z NASA. Jej głównym zadaniem jest zbadanie skutków uderzenia sondy DART (Double Asteroid Redirection Test) w system asteroidy Didymos, a dokładniej w jej księżyc – Dimorphosa. Misja ta ma sprawdzić, czy przekierowanie asteroid z kursu kolizyjnego z Ziemią jest możliwe i efektywne.
Hera to pionierski projekt w dziedzinie obrony planetarnej, mający na celu przetestowanie technologii, które w przyszłości mogą ochronić naszą planetę przed zagrożeniem ze strony kosmicznych obiektów. Europejska część misji skupi się na badaniu efektów uderzenia DART, aby lepiej zrozumieć, jak zmieniać trajektorię potencjalnie niebezpiecznych asteroid.
Misja Hera ma na celu szczegółową analizę efektów uderzenia DART w Dimorphosa, które miało miejsce we wrześniu 2022 roku. Był to pierwszy test techniki defleksji, czyli zmiany toru asteroidy poprzez bezpośrednie uderzenie. Sonda Hera dostarczy szczegółowych danych na temat powstałego krateru, zmian orbity Dimorphosa oraz wpływu energii uderzenia na jego powierzchnię.
W ramach misji przetestowane zostaną również innowacyjne technologie – autonomiczna nawigacja w przestrzeni kosmicznej oraz wykorzystanie CubeSatów, czyli małych satelitów, które będą eksplorowały wewnętrzną strukturę asteroidy. Dwa CubeSaty, Milani i Juventas, przeprowadzą pierwsze w historii badania radarowe wnętrza asteroidy, dostarczając unikalnych danych, które mogą mieć znaczenie dla przyszłych misji eksploracyjnych.
Całkowity koszt misji Hera wynosi około 290 milionów euro.
W realizacji misji Hera ważną rolę odegrali polscy inżynierowie z międzynarodowej grupy technologicznej GMV, którzy brali udział w projektowaniu i wdrażaniu autonomicznego systemu nawigacji, opartego na analizie obrazu, który umożliwi sondzie samodzielne wykonywanie manewrów w bliskiej odległości od asteroidy, co jest niezbędne w warunkach opóźnionych sygnałów z Ziemi.
Polski zespół GMV odegrał również istotną rolę w pierwszych fazach przygotowania misji – brał udział w integracji systemu GNC (Guidance, Navigation, and Control), odpowiedzialnego za precyzyjne naprowadzanie i kontrolę sondy, co pozwoli na autonomiczne wykonywanie zadań takich jak analiza powierzchni asteroidy oraz bezpieczne manewry na jej orbicie.
Umożliwienie sondzie samodzielnego manewrowania w przestrzeni kosmicznej, szczególnie w tak trudnych warunkach jak bliskie otoczenie asteroidy, to ogromne wyzwanie technologiczne. Nasze rozwiązania to efekt lat pracy i światowej klasy inżynierii, które stawiają nas na czele globalnych liderów w branży kosmicznej. Ten projekt nie tylko podkreśla kompetencje naszych inżynierów, ale również ukazuje potencjał Polski w kształtowaniu przyszłości branży kosmicznej – mówi Paweł Wojtkiewicz, Director for Space in Poland w GMV.
Znaczący wkład w projekt wniosły także zespoły GMV z Hiszpanii, Portugalii, Rumunii, Niemiec, Holandii i Francji. Inżynierowie z tych krajów, pod przewodnictwem Hiszpanii, pracowali nad różnymi elementami projektu – tj. oprogramowaniem, systemami nawigacyjnymi czy integracją technologii.
Choć technologia opracowana przez GMV została zaprojektowana z myślą o misji Hera, może także zostać użyta w innych projektach. Autonomiczne systemy nawigacyjne mogą zostać wykorzystane w misjach serwisowych na orbicie okołoziemskiej, a także przy montażu i obsłudze satelitów na orbicie. Systemy te mogą również odegrać kluczową rolę w przyszłych misjach eksploracyjnych wymagających wysokiego stopnia autonomii, na przykład podczas lądowań na odległych ciałach niebieskich.
Dzięki zaawansowanym technologiom autonomicznej nawigacji i systemom radarowym stworzonym na potrzeby misji Hera Europa ma szansę stać się liderem w dziedzinie obrony planetarnej, kontynuując sukcesy zapoczątkowane przez misję Rosetta.
Źródło: ESA/PlanetPartners
Opracowanie: Paweł Z. Grochowalski
