Na niebie będzie gwiazda Copernicus - wybrano nazwy dla pozasłonecznych układów planetarnych

Międzynarodowa Unia Astronomiczna ogłosiła wyniki ogólnoświatowego plebiscytu NameExoWorlds na wybór nazw dla 19 pozasłonecznych układów planetarnych (gwiazd i ich planet). Polaków ucieszy wiadomość, że jedna z gwiazd z wieloma planetami otrzyma nazwę Copernicus, od Mikołaja Kopernika, najsłynniejszego polskiego astronoma.

Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU) jako jedyny podmiot jest uprawniona do nadawania oficjalnych nazw obiektom w kosmosie. Do tej pory planety pozasłoneczne miały jedynie oznaczenia generowane w taki sposób, że do nazwy (oznaczenia) gwiazd dodawano kolejne litery alfabetu zaczynając od b, pisane małą literą. Przykładowo 51 Pegasi b to planeta okrążająca gwiazdę 51 Pegasi. Na dodatek tylko najjaśniejsze gwiazdy miały nazwy słowne, zazwyczaj wywodzące się ze starożytności.

IAU postanowiła posłuchać głosów społeczeństwa z całego świata i pozwolić internautom zagłosować na nazwy dla 19 układów planetarnych (14 gwiazd i 31 planet). Zorganizowała w tym celu plebiscyt NameExoWorlds. W pierwszej fazie klub astronomiczne, organizacje, instytucje czy planetaria z różnych krajów mogły zgłaszać propozycje nazw wraz z uzasadnieniami. Nazwy musiały spełniać pewne ogólne kryteria nazewnictwa obiektów w kosmosie. Takie propozycje napłynęły z 45 krajów i były to łącznie 274 nazwy.

W drugim etapie plebiscytu zbierano głosy od internautów - zagłosować mógł każdy chętny. Nadeszły 573 242 głosy. Potem Grupa Robocza ds. Nazw Planet i Księżyców przeanalizowała wszystkie nazwy, które wygrały w plebiscycie i z jednym wyjątkiem je zaakceptowała. Wyjątkiem jest nazwa dla gwiazdy tau Boötis, która okazała się nie spełniać kryteriów. IAU zapowiedziała przeprowadzenie nowego głosowania na nazwę dla tego obiektu.

W plebiscycie mamy wątki polskie. Po pierwsze do nazwania wybrano układ planetarny pulsara PSR 1257+12, z planetami odkrytymi przez polskiego astronoma prof. Aleksandra Wolszczana. Od tej pory sam pulsar otrzymuje alternatywną nazwę Lich, a jego planety: Draugr, Poltergeist, Phobetor.

Drugim polskim wątkiem jest "Copernicus" od Mikołaja Kopernika, czyli najbardziej znanego na świecie polskiego astronoma, który żył w XV/XVI wieku. Taką nazwę będzie mieć gwiazda 55 Cancri, z kolei jej planety otrzymają imiona innych wielkich naukowców, m.in. Galileusza.

Prezentujemy pełen spis nowych nazw dla pozasłonecznych układów planetarnych, po lewej oznaczenia oficjalne, a po prawej przyjęte oficjalnie nazwy słowne. Na pierwszej pozycji wymieniona jest nazwa danej gwiazdy, a na kolejnych nazwy planet ją okrążających.