Przejdź do treści

Na Tytanie odkryto kaniony wypełnione ciekłym metanem

Odkrycie dokonane za pomocą sondy Cassini jest przełomowe, ponieważ po raz pierwszy bezpośrednio zaobserwowano kanały wypełnione cieczą na Tytanie, jak również po raz pierwszy zaobserwowano na tym globie kaniony głębokie na setki metrów.

Już we wcześniejszych latach odkryto, że na powierzchni największego z księżyców Saturna, Tytanie, znajdują się zbiorniki wypełnione ciekłym metanem. Było to możliwe tylko dzięki pomiarom radarowym, ponieważ atmosfera Tytana jest na tyle gęsta, że niemożliwe jest uzyskanie szczegółowych obrazów za pomocą zwykłych kamer.

Badanie falami radiowymi ukazało już wcześniej, że niektóre kanały na Tytanie mają podobną barwę do akwenów wypełnionych metanem, jednak naukowcy nie byli pewni czy barwa ta pochodzi od cieczy czy od osadów nagromadzonych na ich dnie. Najnowsze badanie opisane w Geophysical Research Letter potwierdza hipotezę o kanionach wypełnionych metanem.

Obserwacje struktur na powierzchni Tytana możliwe były dzięki misji Cassini-Huygens prowadzonej przez NASA, ESA i Włoską Agencję Kosmiczną. Przelot sondy w bliskiej odległości od księżyca w maju 2013 roku pozwolił na zbadanie kanałów rozgałęziających się z dużego, północnego morza Ligeia Mare. Okazało się, że niektóre z nich, a zwłaszcza ich siec nazwana Vid Flumina, mają szerokość dochodzącą niemal do kilometra oraz głębokość od 240 do 570 metrów. Zbocza tych kanałów są strome i opadają pod kątem przekraczającym 40 stopni. W części kanałów metan występuje na wysokości odpowiadającej wysokości poziomu samego morza, jednak w poszczególnych kanałach ciecz jest dziesiątki metrów powyżej tego poziomu. Naukowcy uważają, że wyżej położone kaniony są dopływami głównych kanałów.

Głębokość kanałów zbadana została dzięki radarowym pomiarom różnic wysokości na powierzchni Tytana, a wyniki sugerują, że mogło tam dojść do podniesienia się terenu, bądź do zmian poziomu morza. Valerio Poggiali z Uniwersytetu Rzymskiego, który jest głównym autorem artykułu opisującego odkrycie, twierdzi, że odpowiedzialnymi za powstanie głębokich kanałów mogą być oba wspomniane procesy, jednak na dzień dzisiejszy nie da się stwierdzić, który z nich miał dominujące znaczenie. Aby jednoznacznie wyjaśnić skąd wzięły się kanały w tej części księżyca musimy dysponować większą wiedzą na temat ewolucji geologicznej Tytana.

Ziemskim przykładem kanionu, który uformował się w zakładany przez badaczy sposób jest Wielki Kanion Kolorado. Przy czym Ziemia zbudowana jest ze skał i odznacza się stosunkowo ciepłym klimatem oraz rzekami wypełnionymi wodą, co w porównaniu z lodowym Tytanem i jego wypełnionymi metanem zbiornikami sprawia, że są to dwa odmienne światy. Tym bardziej nadzwyczajne jest to, że znajdujemy tak bardzo podobne struktury na obu globach, stwierdził współautor artykułu, Alex Hayes z Uniwersytetu Cornella w stanie Nowy Jork.

Aby w większym stopniu zbadać procesy prowadzące do uformowania się kanałów na Tytanie metoda wykorzystana do analizy sieci kanionów Vid Flumina zastosowana zostanie do innych obszarów księżyca, które objęte zostały pomiarami radarowymi sondy Cassini.


Więcej informacji:
Cassini Finds Flooded Canyons on Titan

Opracowanie:
Grzegorz Iwanicki

Źródło: NASA

Na ilustracji: Fragment powierzchni Tytana z Ligeia Mare wraz z siecią kanałów Vid Flumina (u góry po lewej). Źródło: NASA/JPL-Caltech/ASI

Reklama